(της ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ, Ελευθεροτυπία, 9/5/2010)
Πιστεύω ότι η ελληνική μυθολογία ήταν ένα εξαιρετικό σύστημα για την εξήγηση των φυσικών φαινομένων, πολύ καλύτερο από τον δογματισμό του μονοθεϊσμού που για αιώνες προκάλεσε τόσα προβλήματα, ενώ ακόμα μας κατατρύχει με τον φανατισμό και τον φονταμενταλισμό του.
«Ηταν πριν από τη δικτατορία. Εκείνη την εποχή είχα πάει στη Μύκονο, ένα μέρος που αγαπώ και ξέρω ότι έκτοτε έχει αλλάξει δραστικά -τότε δεν υπήρχαν ούτε αεροδρόμιο, ούτε ταξί ή αυτοκίνητα» μας εκμυστηρεύεται ο ίδιος. «Θα ξαναγύριζα στη Μύκονο; Δεν νομίζω. Προτιμώ να κρατήσω την ανάμνηση ενός μαγικού, αν όχι ιερού, τόπου. Ωστόσο, θα ήθελα να δω τη Δήλο ξανά... Και αυτή τη φορά θα πάω στους Δελφούς για να πάρω τους χρησμούς μου...»
Πριν όμως συμβουλευθεί την Πυθία, ο Τζον Μπάνβιλ θα επιχειρήσει να λύσει τους χρησμούς που χαρακτηρίζουν το έργο του στη διάλεξη με τίτλο «Τα προσωπεία του καλοκαιριού», που θα δώσει την Πέμπτη (7 μ.μ.), στο Μέγαρο Μουσικής. Η άφιξή του συμπίπτει και με την έκδοση του νέου βιβλίου του «Απειροι κόσμοι» από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» (μετ. Τόνια Κοβαλένκο), που έχει βάση την ελληνική μυθολογία και το έργο του Χάινριχ φον Κλάιστ «Αμφιτρύων».
«Πιστεύω ότι η ελληνική μυθολογία ήταν ένα εξαιρετικό σύστημα για την εξήγηση των φυσικών φαινομένων, πολύ καλύτερο από τον δογματισμό του μονοθεϊσμού που για αιώνες προκάλεσε τόσα προβλήματα, ενώ ακόμα μας κατατρύχει με τον φανατισμό και τον φονταμενταλισμό του. Ετσι, θα έλεγα "φέρτε πίσω τον παγανισμό!"», λέει με ανατρεπτικό χιούμορ ο 65χρονος Μπάνβιλ, που φοίτησε σε καθολικά σχολεία.
Με την ίδια πνευματώδη διάθεση, στο νέο του μυθιστόρημα στήνει μια μαύρη κωμωδία γύρω από τη θνητότητα και την αθανασία, με πρωταγωνιστές την οικογένεια του ετοιμοθάνατου μαθηματικού Αδάμ Γκόντλι, αλλά και τον Ολύμπιο Δία, μαζί με τον Ερμή σε ρόλο αφηγητή. Με το λυρικό, σχολαστικό του στυλ, ο συγγραφέας βρίσκει ευκαιρία να στοχαστεί για τη ζωή και τον θάνατο, τις οικογενειακές σχέσεις, ιδιαίτερα για το αέναο παιχνίδι ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα.
«Νομίζω ήταν ο Σπινόζα που έλεγε ότι ο σοφός άνθρωπος σκέφτεται μόνο τον θάνατο, αλλά όλες οι σκέψεις του είναι ένας διαλογισμός για τη ζωή. Οι "Απειροι κόσμοι" είναι ένα βιβλίο για τη ζωή, για τους τρόπους με τους οποίους ο θάνατος και η αντίληψή μας για τον θάνατο μπορούν να γλυκάνουν και μερικές φορές να μας δώσουν ψίχουλα σοφίας σ' αυτό το σύντομο ταξίδι πάνω στη γη» εξηγεί ο Μπάνβιλ.
«Αρχικά σχεδίαζα ένα μυθιστόρημα βασισμένο στο έργο του Χάινριχ φον Κλάιστ "Αμφιτρύων", αλλά με το πέρασμα του χρόνου προέκυψαν οι "Απειροι κόσμοι" που αναπτύχθηκαν αυτόνομα, παρ' ότι διατηρούν τον αρχικό σκελετό» συνεχίζει. «Ο Κλάιστ φιλοδοξούσε να αναμείξει την ελληνική τραγωδία με το σεξπιρικό μπουρλέσκ για να δημιουργήσει ένα νέο δράμα. Στην ιστορία του ο Ζευς έρχεται στη γη για να περάσει ένα βραδυ με την όμορφη Αλκμήνη, γυναίκα του βασιλιά των Θηβών Αμφιτρύωνα. Ο Ζευς παίρνει τη μορφή του βασιλιά και ξεγελάει την Αλκμήνη. Ομως, το άλλο πρωί ο Αμφιτρύων επιστρέφει αιφνιδιαστικά από τον πόλεμο. Ετσι ακολουθεί μια υπέροχη μαύρη κωμωδία ανατροπών...»
Από τους αγαπημένους του συγγραφείς είναι και ο Χένρι Τζέιμς. Εκείνος όμως που τον καθόρισε ήταν ο συμπατριώτης του Τζέιμς Τζόις. «Αρχισα να γράφω από την ηλικία των 12 ετών» λέει ο Μπάνβιλ. «Τότε άρχισα να διαβάζω τον Τζόις και τους "Δουβλινέζους" και εντυπωσιάστηκα γιατί βρήκα έναν συγγραφέα που έγραφε για τη ζωή όπως ακριβώς είναι, παρά για φανταστικούς κόσμους, για καουμπόηδες και Ινδιάνους ή για φημισμένους ντετέκτιβ. Ετσι προσπάθησα να ανακαλύψω εάν μπορούσα να κάνω το ίδιο -να γράφω για τα πράγματα όπως ακριβώς είναι- και ακόμα συνεχίζω την έρευνα».
Γεννημένος στο Ουέξφορντ, ο Μπάνβιλ αρχικά εργάστηκε ως δημοσιογράφος και λογοτεχνικός συντάκτης σε εφημερίδες της Ιρλανδίας. Το 2005 κέρδισε το βραβείο Μπούκερ για το μυθιστόρημα «Η θάλασσα», που τώρα διασκευάζεται για τον κινηματογράφο. Εδώ και δύο χρόνια γράφει και αστυνομικά μυθιστορήματα με το ψευδώνυμο Μπέντζαμιν Μπλακ. «Αν ο Μπάνβιλ ενδιαφέρεται για το ύφος και τη φόρμα, ο Μπλακ ενδιαφέρεται για την πλοκή και τον διάλογο» λέει ο... δισυπόστατος λογοτέχνης.
Πάντως, ο σκοπός του είναι ένας: «Προσπαθώ να εκφράσω τις διάφορες διαστάσεις του κόσμου. Ψάχνω για τεκμήρια. Με την ευρύτερη έννοια της λέξης, παρά με την έννοια της ψυχολογίας ή της άποψης. Ενα από τα αγαπημένα μου μότο είναι του Κάφκα, ότι δηλαδή καλλιτέχνης είναι ο άνθρωπος που δεν έχει τίποτα να πει. Δεν λέω κάτι, αλλά προσπαθώ να το δείξω, ακολουθώντας την προτροπή του Βίτγκενσταϊν».
.
