(ΒΗΜΑ, 17/2/2007)
Oι δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο απεφάνθησαν χθες ότι, με την απαγόρευση ενός κλασικού ερωτικού μυθιστορήματος του Γκιγιόμ Απολινέρ, η τουρκική κυβέρνηση εμποδίζει την πρόσβαση του κοινού στην ευρωπαϊκή λογοτεχνική κληρονομιά και παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης, δεδομένου ότι καταδικάστηκε ο εκδότης που τόλμησε να κυκλοφορήσει το βιβλίο μεταφρασμένο στα τουρκικά.
Η υπόθεση έφτασε στο Στρασβούργο κατόπιν αγωγής του Ραχμί Ακντάς, ιδιοκτήτη του εκδοτικού οίκου Ηades, ο οποίος τον Ιούνιο του 1999 εξέδωσε το βιβλίο «11.000 βέργες», ερωτικό μυθιστόρημα του κλασικού γάλλου ποιητή. Λίγους μήνες αργότερα, ο κ. Ακντάς καταδικάστηκε από δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης να πληρώσει ένα μεγάλο πρόστιμο « για έκδοση ανήθικου και άσεμνου εντύπου, που έχει σκοπό να διεγείρει ή να εκμεταλλευτεί τις σεξουαλικές ορέξεις του πληθυσμού». Το πρόστιμο ορίστηκε στα 1.100 ευρώ και βάσει του τουρκικού νόμου περί ασέμνων, όλα τα αντίτυπα κατασχέθηκαν και δόθηκε εντολή για την καταστροφή τους. Λίγους μήνες αργότερα, τουρκικό εφετείο επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση αλλά ακύρωσε την εντολή καταστροφής των αντιτύπων.
Στην απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θεωρεί ότι «η αναγνώριση των πολιτιστικών, ιστορικών και θρησκευτικών ιδιαιτεροτήτων των χωρών δεν μπορεί να φτάνει ως την παρεμπόδιση της πρόσβασης του κοινού μιας συγκεκριμένης γλώσσας, στην προκειμένη περίπτωση της τουρκικής, σε ένα έργο που ανήκει στην ευρωπαϊκή λογοτεχνική κληρονομιά».
Ο τούρκος εκδότης είχε προσπαθήσει επί ματαίω να πείσει τους δικαστές στη χώρα του ότι οι «11.000 βέργες» του Απολινέρ είναι λογοτεχνικό έργο μεγάλης αξίας και ως μυθιστόρημα χρησιμοποιεί τεχνικές συγγραφής όπως η υπερβολή, η μεταφορά και το γκροτέσκο. Στο σκεπτικό της απόφασης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναφέρει ότι αυτό το βιβλίο είχε προκαλέσει σκάνδαλο και στη Γαλλία, όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το μακρινό 1907 και ήταν απαγορευμένο ως το 1970 όταν ήρθη η απαγόρευση.
