14 November 2009

Το άγχος της επιστημονικής προόδου...

Οι αστρονόμοι και λοιποί επιστήμονες που διαθέτει το Βατικανό, αναζητούν στην πράξη απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες, όπως κατέστη σαφές στη διάρκεια ενός πενθήμερου συνεδρίου αστροβιολογίας που διοργάνωσε η Αγία Έδρα της Καθολικής Εκκλησίας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας 2009 και στο οποίο συμμετείχαν δεκάδες κορυφαίοι επιστήμονες από πολλές χώρες του κόσμου, αστρονόμοι, γεωλόγοι, βιολόγοι, φυσικοί και άλλοι ειδικοί.

«Τα ερωτήματα σχετικά με την προέλευση της ζωής και το αν υπάρχει ζωή αλλού στο σύμπαν, είναι πολύ κατάλληλα και αξίζουν σοβαρή εξέταση», δήλωσε ο αστρονόμος και διευθυντής του Αστεροσκοπείου του Βατικανού, ιησουΐτης πατήρ, Χοσέ Γκάμπριελ Φούνες, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, και πρόσθεσε ότι τέτοια ερωτήματα «έχουν πολλές φιλοσοφικές και θεολογικές επιπτώσεις».

«Υπάρχει μια χειροπιαστή προσδοκία ότι το σύμπαν φιλοξενεί ζωή και υπάρχει η ελπίδα ότι η πρώτη ανακάλυψη απέχει μόνο λίγα χρόνια», δήλωσε ο Κρις Ίμπι, καθηγητής αστρονομίας του πανεπιστημίου της Αριζόνα, ο οποίος πρόσθεσε ότι «μπορεί τα κίνητρα και οι μεθοδολογίες της θρησκείας και της επιστήμης να διαφέρουν, όμως και οι δύο θεωρούν τη ζωή ένα ξεχωριστό συμβάν σε ένα πελώριο και κατά βάση αφιλόξενο σύμπαν».

Η ελληνίδα αστρονόμος Αθηνά Κουστένη, του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, δήλωσε ότι «αν υπάρχει ζωή, θα τη βρούμε σύντομα», το πιθανότερο μέσα στο ηλιακό μας σύστημα. Όπως είπε, στην αστροβιολογία «συνειδητοποιούμε κάθε μέρα ότι η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία».

Τέσσερις αιώνες μετά την καταδίκη από την Καθολική Εκκλησία του Γαλιλαίου το 1633, επειδή υποστήριξε ότι η Γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο, ή από το 16ΟΟ όταν ο Ιταλός μυστικιστής φιλόσοφος Τζορντάνο Μπρούνο κάηκε στην πυρά ως αιρετικός, επειδή υποστήριξε ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλοι κατοικημένοι κόσμοι εκτός από τη Γη, πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι τόσο της επιστήμης (όπως η θεωρία του «Μπινγκ Μπανγκ») όσο και των αντιλήψεων του Βατικανού (που αποδέχεται το «Μπινγκ Μπανγκ»).

Σύμφωνα με τον πατέρα Φούνες, η αναζήτηση εξωγήινων δεν έρχεται σε αντίθεση με την πίστη στον Θεό, αφού Αυτός είναι ο δημιουργός του σύμπαντος και δεν έχει όρια στη δημιουργική ελευθερία του, συνεπώς μπορεί να έχει δημιουργήσει μια ποικιλία έξυπνων όντων. Τυχόν όμως εύρεση εξωγήινων θα έθετε επί τάπητος ένα δύσκολο -και κρίσιμο- θεολογικό ζήτημα: αν και πώς αυτά τα άλλα νοήμονα όντα έχουν σωθεί από την αμαρτία, η οποία, σύμφωνα με την χριστιανική διδασκαλία, εγκαθιδρύθηκε στην ανθρωπότητα μετά το προπατορικό αμάρτημα του Αδάμ και της Εύας. Όπως δήλωσε ο Φούνες, «αν υπάρχουν άλλα νοήμονα όντα, δεν είναι βέβαιο ότι χρειάζονται λύτρωση».

Μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί περίπου 400 εξωπλανήτες, δηλαδή πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, αλλά κανείς δεν φαίνεται να συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για φιλοξενία ζωής - τουλάχιστον όπως την ξέρουμε. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν όμως ότι η ζωή αλλού στο σύμπαν έχει ακολουθήσει τελείως διαφορετικά βιοχημικά «μονοπάτια», με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την εμφάνιση, τη δομή και τη λειτουργία άλλων νοημόνων όντων.

Το Βατικανό εδώ και χρόνια κάνει συνεχείς προσπάθειες να φέρει πιο κοντά τη θρησκεία και την επιστήμη, μια πολιτική που συνεχίζει ο τωρινός Πάπας Βενέδικτος 16ος. Πρόσφατα διοργάνωσε συνέδριο εξελικτικής βιολογίας, στο πλαίσιο εορτασμού των 15Ο ετών από την έκδοση της «Καταγωγής των Ειδών» του Δαρβίνου και στο οποίο δεν προσκλήθηκαν καν οι -κυρίως προτεστάντες- οπαδοί του δημιουργισμού και της θεωρίας του «έξυπνου σχεδιασμού».

Το Αστεροσκοπείο του Βατικανού βρίσκεται στην πρωτοπορία των επιστημονικών αναζητήσεων, μέσα από το έργο των αστρονόμων-κληρικών του, ενώ η συλλογή μετεωριτών από το διάστημα, που διαθέτει, θεωρείται μια από τις καλύτερες στον κόσμο. Το αστεροσκοπείο ιδρύθηκε το 1891 και βρίσκεται σε ένα λόφο έξω από τη Ρώμη, σε μια περιοχή όπου βρίσκεται η θερινή κατοικία του Πάπα.
Δύσκολα τα πράγματα για τους θρησκευτικούς μηχανισμούς, αφού τα μονοθεϊστικά "ιερά βιβλία" είναι γεωκεντρικά και το σύμπαν δημιουργήθηκε με επίκεντρο τη Γη: πρώτα διαχωρίστηκαν τα νερά από την ξηρά, μετά έλαμψαν οι φωστήρες (Ήλιος και Σελήνη, καλά η Σελήνη αναφέρεται κατά λάθος, τους ξέφυγε!) κτλ. κτλ. Και όποτε ήθελε κάποιος Ιουδαίος πολέμαρχος, απαιτούσε να σταματήσει ο Ήλιος να κινείται ("Στήτω Ήλιος..." προστακτική!)
Πώς τα αλλάζεις τώρα όλα αυτά; Πώς λες στο ποίμνιο ότι σε δουλεύαμε τόσους αιώνες; Άσε που μπορεί στους νέους πλανήτες να υπάρχουν πιο εξελιγμένοι πολιτισμοί και οι "άνθρωποι" εκεί να χλευάζουν τους οπισθοδρομικούς γήινους: "Βρε κορόιδα, ακόμα θρησκείες έχετε;" θα ρωτάνε... "Εμείς τις εγκαταλείψαμε πριν από χιλιετίες..." Αντιλαμβάνεστε ζημιά στο ταμείο!
Πολύ μεγαλύτερη πλάκα θα γίνει, αν η διαδικασία εξέλιξης είναι μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πίσω από τη γήινη και συναντήσουμε ανθρωπόμορφους προγόνους, ανθρωπίδες ουσιαστικά... Θα τρίβουν ακόμα τις πέτρες για να φτιάξουν κοφτερά εργαλεία...
Προσωπικά θα συμβούλευα τους υπεύθυνους του ιερατείου να αρχίσουν να προετοιμάζουν το ποίμνιο για κάποιες αλλαγές ώστε, όποτε σκάσει η βόμβα της ανακάλυψης ζωής σε άλλο πλανήτη, να μην λακίσουν οι πιστοί άτακτα προς άλλες δοξασίες και ψεύτικες ελπίδες. Με τις ιστοριούλες από την έρημο της Μέσης Ανατολής δεν θα συγκρατήσουν κανέναν πλέον στο μαντρί!