Τα παιδιά ενός άλλου Θεού

(του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 24/11/2009)

Φαινομενικά, έχουν ένα δίκιο να αντιδρούν οι μητροπολίτες στην επιλογή των πολιτικών υπαλλήλων που θα εργαστούν στα νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας από το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ). Και αυτό, διότι η εν λόγω ανεξάρτητη αρχή εξετάζει τις δεξιότητες των υποψηφίων και όχι τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Οπότε είναι πιθανόν να προσληφθεί σε κάποια μητρόπολη κάποιος άθεος ή αλλόπιστος, αντί να προσληφθεί όπως συνήθως γίνεται σήμερα κάποιος ευσεβής Χριστιανός ή συνηθέστερα κάποιος εκλεκτός του δεσπότη. Ενας μητροπολίτης μάλιστα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας σε ραδιοφωνικό σταθμό: «Κινδυνεύω να βρεθώ με ένα Γιαχωβά στο γραφείο».

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει και το άλλο ενδεχόμενο. Μπορεί να προσληφθεί κάποιος που θα έχει μεν MBA ή διδακτορικό στην οργάνωση, αλλά δεν θα είναι εκλεκτός του μητροπολίτη. Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι σήμερα ο ελληνικός λαός μισθοδοτεί τους υπαλλήλους της Εκκλησίας, αλλά αυτοί προσλαμβάνονται με μόνο κριτήριο το χριστιανικό ήθος τους· και επειδή αυτό το ήθος δεν αποτελεί αντικειμενικό κριτήριο, οι μητροπολίτες προσλαμβάνουν όποιον θέλουν.

Η πολιτική βούληση της κυβέρνησης όμως είναι να καλύπτονται όλες οι θέσεις που πληρώνει ο ελληνικός λαός με αντικειμενικά κριτήρια, δηλαδή χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι πολιτικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις. Και αυτό είναι το λογικό: όπως οι κρατικές αρχές δεν ρωτούν κανέναν για τις πεποιθήσεις του όταν του παίρνουν τα λεφτά (δηλαδή όταν τον φορολογούν), έτσι δεν μπορούν να ελέγχουν τις πεποιθήσεις του όταν είναι να του δώσουν λεφτά (δηλαδή όταν τον μισθοδοτούν). Μπορούν να αποκλείσουν κάποιον μόνο διά αντικειμενικών κριτηρίων: έχεις πτυχίο για την α΄ θέση; Προσλαμβάνεται. Δεν έχεις; Αποκλείεσαι.

Βέβαια, σ’ αυτό αντιδρά η Εκκλησία. Στην επιστολή που έστειλε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος αναφέρει: «Θεωρούμε ότι εν όψει του θρησκευτικού και ειδικώτερα σωτηριολογικού προορισμού, αλλά και της εσωτερικής αυτονομίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, που έχει και νομοθετικώς αναγνωρισθή ως "θείον καθίδρυμα" (άρθρο 1 παρ. 1 ν. 590/1977), υφίστανται σοβαροί λόγοι να παραμείνει ως είχε εξ αρχής το άρθρο 14 του ν. 2190/1994 (σ. σ.: νόμος Πεπονή για το ΑΣΕΠ) και να μην υπαχθούν τα νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας της Ελλάδος στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2190/1994 ως προς τον τρόπο επιλογής, τα αρμόδια όργανα αξιολόγησης και τα προσόντα επιλογής προσωπικού τους».

Με λίγα λόγια, η Εκκλησία ζητεί από το κράτος να συνεχίσει να προσλαμβάνει μόνο τα «δικά της παιδιά». Δεν γνωρίζουμε ποια ζημιά μπορούν να προκαλέσουν τα «παιδιά ενός άλλου Θεού», δουλεύοντας σε νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας -τι στην ευχή, σε πόλεμο βρισκόμαστε και οι εχθροί θα μάθουν τα μυστικά της; -, αλλά πραγματικά μπαίνει το ζήτημα της ισονομίας: Ενώ ζητάμε από τους γονείς των «παιδιών ενός άλλου Θεού» να πληρώνουν τους μισθούς όλων των υπαλλήλων, ταυτόχρονα τους αποκλείουμε από τις ευκαιρίες που δημιουργούν τα λεφτά τους.

Αυτό είναι ένα από τα αγκάθια που δημιουργούνται εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν ξεκαθαρίζονται τα του Καίσαρα και τα του Θεού. Ακόμη και αν η κυβέρνηση κλείσει τα μάτια, το θέμα θα ξαναβρεθεί μπροστά μας. Κάποιος δίχως «χριστιανικό ήθος» θα προσφύγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Και θα δικαιωθεί...

Και καλά να βρεθεί ο μητροπολίτης με έναν Γιαχωβά, χριστιανός είναι κι αυτός, ίσως και πιο σαλταρισμένος! Φαντάσου να βρεθεί με έναν Μωαμεθανό, ο οποίος θα κάνει 5-6 φορές την ημέρα προσευχές με κατεύθυνση τη Μέκκα. Δεν γίνεται να έχεις συναλληλία με το γκουβέρνο και να κάνεις ό,τι σου κατέβει! Ό,τι βολεύει το γκουβέρνο θα κάνεις, με τα χρήματα του οποίου διάγεις πριγκιπικό βίον...

Εταιρεία αδιάβαστων συγγραφέων

(του ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ, Lifo 19/11/2009)

Θέλουμε δεν θέλουμε, τα ίδια τα πράγματα μας αναγκάζουν να στρέφουμε την προσοχή μας και στην ανάποδη όψη τους· όχι στην επιτυχία αλλά στην αποτυχία, όχι στην αποδοτική δημοσιότητα αλλά στην απορφανευμένη ανταπόκριση. Μαγαζί που κανείς δεν διαβαίνει την πόρτα του είναι εξ ορισμού καταδικασμένο, το εμπόρευμά του στέρφο, το ταμείο του άδειο σαν κουδούνα χωρίς γλωσσίδι. Η αγορά, όλοι το γνωρίζουν, είναι σκληρή: επιβάλλει πάγκο (και παγκάρι...), καταβολή αντιτίμου και ρέστα. Όσο για το ταμείο που ρεστάρει και μένει ταπί, συνιστά δράμα που απαιτεί γερά άντερα για να το αντέξεις.

Με ιδιαίτερη περιέργεια διαβάσαμε στην «Καθημερινή» (1/11/09) το άρθρο του Ζ. Μοράν, προέδρου της ΕΑΣ (Εταιρεία για Αδιάβαστους Συγγραφείς). Πρόκειται για ανθρωπιστική οργάνωση, η οποία αναλαμβάνει την υποστήριξη γραφιάδων άνευ αναγνωστικού κοινού, οι οποίοι δεν ανήκουν σε κάποια αφρικανική ή ασιατική χώρα, αλλά -φευ- στη Βρετανία. Σύμφωνα με τις στατιστικές της περιβόητης Ουνέσκο, από τα 200.000 βιβλία που εκδίδονται ετησίως στη Βρετανία τα περισσότερα κακοπέφτουν δεν πρόκειται να διαβαστούν, δεν θα τα θερμάνει η ανάσα του αναγνώστη, με μοιραία κατάληξη να καταλήξουν «άκοπα» (όπως έλεγαν παλιά...) σε αποθήκες, ακοίταχτα, άδοξα και συχνότατα πολτοποιημένα.

Τι φρίκη! Τι κατάντημα! Πολλοί είναι έτοιμοι να ανακαλέσουν στη μνήμη τους τη φοβερή φράση του Νίτσε: «Σε πενήντα χρόνια το πνεύμα θα βρομίσει!». Όσοι έχουν «μύτη» το γνωρίζουν. Για να μπούμε λοιπόν από χαμηλή πόρτα στο ζήτημα και όχι από τη μεγάλη πύλη του πνεύματος, αρκεί να σκεφτούμε τα δεδομένα ανάποδα. Όχι από τη μεριά των γραφιάδων αλλά από κείνη των αναγνωστών. Τι λογής δημιούργημα είναι ο Δυτικός αναγνώστης; Τι τον κάνει να αισθάνεται μονίμως και ισοβίως ελλιπής ώστε να χρειάζεται -καθημερινά σχεδόν- ψυχικό φινίρισμα, αλλαγή στα λάδια, νέα μπαταρία και άλλες παρόμοιες επισκευές; Η πνευματική καλλιέργεια είναι απαραίτητη.

Μόνο που δεν ξέρουμε πού αρχίζει και πώς ολοκληρώνεται. Όμηρος και Βίβλος είναι καλά ριζώματα· Πλάτων και τραγικοί επίσης· Θουκυδίδης και Ηρόδοτος βασικά αναγνώσματα. Με αυτή την επιλεκτική μέθοδο περνάμε στους Λατίνους, στη μεσαιωνική παιδεία, στον Σαίξπηρ, στον Δον Κιχώτη, στον Πασκάλ και στον Σπινόζα, στους μεγάλους μυθιστοριογράφους, στους Γερμανούς φιλοσόφους, στον Τζόις κ.λπ. Ο αναγνώστης (που συχνά καταλήγει ή καταντά συγγραφέας) μοιάζει με δανειολήπτη που συντρίβεται από τα επιτόκια, διότι διάβασμα άπαξ δεν υπάρχει - μόνο ξαναδιάβασμα. Η ανάγνωση παραδίδεται στην επανάληψη, στην αέναη επιστροφή σε μια πηγή όπου πίνει κανείς όσο αντέχει.

Δεν είναι τυχαίο ότι κάθε γραφιάς -ακόμη και ο άριστος- ξεκίνησε ως αναγνώστης («δασκάλων που του εμπνέουν απελπισία», όπως έλεγε ο Μαλλαρμέ). Το άλλο παράδοξο είναι ότι όλα τα μεγάλα βιβλία γράφτηκαν παλιά - τα περισσότερα προ Χριστού. Χωρίς υπερβολή, ήδη από το 19ο αιώνα οι αναγνώστες άλλαξαν, όπως και τα βιβλία. Όταν πρωτοεμφανίστηκε το βιβλίο τσέπης, οι θεματοφύλακες του παρελθόντος τα έβαψαν μαύρα. Πάει η ανάγνωση - από βασίλισσα έγινε υπηρέτρια της περιέργειας. Εντούτοις, ο κόσμος γέμισε βιβλία - ακόμη και τον Πόε τον διαβάζει κανείς στο τρένο και στον τελευταίο σταθμό τον πετάει από το παράθυρο. Το πνεύμα του παρελθόντος επενεργούσε με ένα είδος θρησκευτικής πνοής. Διέσωζε τις μεγάλες ψυχικές χειρονομίες απευθυνόμενο σε ανοιχτές υπάρξεις που ήταν πρόθυμες να εσωτερικεύσουν το γράμμα περίπου σαν Θεία Κοινωνία.

Η νέα εποχή, όμως, αυτή που απομυθοποίησε τη λογοτεχνία, τη γραφή και τη Γραφή, αυτή που κέρδισε τον κόσμο μεταξιώνοντας τις αξίες της, αποδομώντας τες, έφτασε, χωρίς καλά καλά να το καταλάβει, σε πλήρη εκδημοκρατισμό του γραψίματος. Του λοιπού πάσα αφήγηση έχει νόημα η ποίηση αναδίδεται από τα ρουθούνια κάθε θλιμμένης ψυχής· η γραφή είναι κοινόκτητη. Εκατομμύρια μικρο-σαίξπηρ, μικρο-φλωμπέρ και μικρο-έλιοτ κάνουν «μπαμ» στην αγορά. Το μεγάλο έγινε μικρό, η ιδιοφυΐα μετεστράφη σε τεχνική, το πνεύμα ακολούθησε τον γενικευμένο εξηλεκτρισμό (λησμονώντας ότι τα μεγάλα έργα του παρελθόντος γράφτηκαν υπό το φέγγος του κεριού).

Αδιάβαστοι συγγραφείς υπάρχουν με τον σωρό, ωστόσο οι πολυδιαβασμένοι συγγραφείς δεν πάνε πίσω. Κάθε χώρα, όσο φτωχή κι αν είναι σε παράδοση, διαθέτει πια τους νομπελίστες της, τους δοξασμένους μπεστελερίστες της, βιβλία που επανεκδίδονται σε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα. Το φαινόμενο είναι τόσο οξύμωρο, ώστε αν ιδρυόταν κάποια ΕΠΣ (Εταιρεία Πολυδιαβασμένων Συγγραφέων) ελάχιστα θα διέφερε από την ΕΑΣ. Αντίθετα, μια Επιτροπή Σωτηρίας Αναγνωστών θα πρωτοτυπούσε και θα είχε να κάνει δυσκολότερο έργο. Διότι το ζητούμενο πλέον δεν είναι η μανιακή αγορά βιβλίων μπας και τα γλιτώσουμε από τη μηχανή της πολτοποίησης, αλλά η έξυπνη αποχή από τη βιβλιομηχανία.

Ο Ζουμπέρ, αν δεν κάνουμε λάθος, όχι μόνο διάβαζε επιλεκτικά, αλλά από κάθε βιβλίο -ακόμη και αριστούργημα να ήταν- έκοβε μερικές σελίδες της αρεσκείας του. Δεν διέθετε βιβλιοθήκη αλλά σελιδοθήκη, την οποία έφερε μαζί του σε κάθε μετακίνηση. Αν, μάλιστα, αναλογιστούμε ότι ο σημερινός αναγνώστης είναι πριν απ' όλα αγοραστής βιβλίων και κατόπιν αναγνώστης (που διαβάζει ένα στα πέντε αγορασμένα βιβλία), θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε αισιόδοξη εξέλιξη αν μείωνε το ποσοστό του στο ένα προς πενήντα - μια και η βιβλιαγορά αποτελεί πλέον μόνιμο τικ απεξαρτημένο από την ανάγνωση.

Εσχατολογίες και τέρατα

(ΜΑΡΙΑ ΜΥΣΤΑΚΙΔΟΥ, Ελευθεροτυπία, 28/11/2009)

Η καταστροφολογία είναι μέσα στο αίμα των ανθρώπων. Ισως επειδή δεν υπάρχει ιστορική περίοδος που οι άνθρωποι να μη φοβούνταν κάτι: τα φυσικά φαινόμενα, τις φυσικές καταστροφές, την μήνιν των θεών, τις αρρώστιες και φυσικά... το τέλος του κόσμου.

Η γνώση της βεβαιότητας του τέλους μπορεί να είναι τρομακτική, αλλά από την άλλη ενδεχομένως να δίνει δύναμη. Τουλάχιστον σε όποιον μπορεί να την προβλέψει και σε όσους έχουν προετοιμαστεί για το επόμενο στάδιο. Γιατί, αυτομάτως, αυτοί είναι κάτι σαν «εκλεκτοί».

Ωστόσο μέχρι τώρα, και όπως όλοι θα έχετε διαπιστώσει, καμία από τις θεωρίες καταστροφής δεν επιβεβαιώθηκε. Η Γη συνεχίζει να υπάρχει και να γυρίζει περί τον άξονά της, οι πάγοι στους πόλους μπορεί να λιώνουν αλλά δεν ντελαπάρουν τον πλανήτη, η αλλαγή της χιλιετίας έγινε χωρίς να τρελαθούν τα κομπιούτερ και η ζωή συνεχίζει να συνεχίζεται... Με την απειλή του 2012 οπότε, κατά τους Μάγιας, η ανθρωπότητα δεν θα τη γλιτώσει. Τότε υποτίθεται πως οι πλανήτες θα ευθυγραμμιστούν, οι θάλασσες θα πλημμυρίσουν, θα γίνουν σεισμοί και ένα σωρό ακόμα συμφορές...

Και επειδή οι προφητείες καταστροφής δεν φαίνεται να σταματούν ποτέ, ας δούμε μαζί ορισμένες από αυτές, όπως διατυπώθηκαν στο παρελθόν.

• Οι Μιλερίτες

Ο Γουίλιαμ Μίλερ (1782 - 1849) από μικρός είχε παθιαστεί με τα ιερά κείμενα. Και κάποια στιγμή ο Θεός τού... «μίλησε» μέσα από τις σελίδες της Αγίας Γραφής. Ετσι ο Μίλερ άρχισε να διαδίδει ότι όλες οι πληροφορίες για την έλευση της Δευτέρας Παρουσίας υπάρχουν ανάμεσα στις γραμμές της Αγίας Γραφής και τοποθετούσε την ημερομηνία αυτή μεταξύ της 21ης Μαρτίου 1843 και της 21ης Μαρτίου του 1844. Σύντομα δημιούργησε ορδές οπαδών. Οι λεγόμενοι «Μιλερίτες» μαζί με τον πνευματικό τους ηγέτη κατέληξαν τελικά στο συμπέρασμα ότι η Δευτέρα Παρουσία, όπως αυτή περιγράφεται στα κείμενα, θα έρθει στις 23 Απριλίου 1843. Επικράτησε πανικός, υστερία, άνθρωποι χάριζαν τις περιουσίες τους με την ελπίδα να κερδίσουν μια θέση στον Παράδεισο... Ωσπου η 23η Απριλίου πέρασε και η 24η ξημέρωσε κανονικά. Και ύστερα η 25η. Και αισίως φτάσαμε μέχρι σήμερα.

• Η Πύλη του Ουρανού

Τη δεκαετία του '90 οι ηγέτες μιας ομάδας που ονομαζόταν «Πύλη του Ουρανού», οι Marshall Applewhite και Bonnie Nettles, είχαν καταφέρει να πείσουν ότι η μοίρα του πλανήτη είναι κάποια στιγμή να ανακυκλωθεί. Και ότι μοναδική σωτηρία για τον άνθρωπο θα ήταν να «εγκαταλείψει το πλοίο» ώστε να μπορεί να επιστρέψει «στο επόμενο επίπεδο, όποτε αυτό θα ήταν έτοιμο». Από τότε όμως, είμαστε σταθερά στο ίδιο επίπεδο!

• Ο Νοστράδαμος

Από τους πλέον διάσημους καταστροφολόγους, ο Μισέλ ντε Νοστρεντάμ έγινε διάσημος από τις συλλογές προφητειών σε τετράστιχα που εξέδωσε. Το βιβλίο του «Les Propheties» (σ.σ.: «Οι Προφητείες»), που εκδόθηκε το 1555, είναι γεμάτο από προβλέψεις, πολλές από τις οποίες, όπως ισχυρίζονται οι οπαδοί του, έχουν βγει αληθινές. Ο Νοστράδαμος υποτίθεται ότι εκτός των άλλων προέβλεψε και τον ίδιο του τον θάνατο. Λέγεται ότι «είδε» τους παγκόσμιους πολέμους, ότι «είδε» ακόμα και το όνομα του Χίτλερ (αναγραμματισμένο) καθώς και πολλές ακόμα συμφορές. Ωστόσο, οι σύγχρονοι μελετητές θεωρούν ότι οι προφητείες του ήταν κάτι σαν τις μαντείες της Πυθίας. Μπορούσαν, δηλαδή, να διαβαστούν με πολλούς τρόπους και αυτή ήταν τελικά και η επιτυχία του Νοστράδαμου.

• Η αλλαγή της χιλιετίας

Θα θυμάστε ότι στην αλλαγή της χιλιετίας, όταν το 1999 έδινε τη θέση του στο 2000, οι θεωρίες καταστροφολογίας έδιναν και έπαιρναν. Το τέλος θα ερχόταν από την... τεχνολογία, με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές ανίκανους να λειτουργήσουν αφού δεν θα αναγνώριζαν την αλλαγή (!). Και παρότι δεν υπήρχαν συγκεκριμένα στοιχεία για το πώς ακριβώς θα καταστρεφόμασταν (και αυτό ήταν και το τρομακτικό στην ιστορία), πολύς κόσμος πέρασε τότε μαύρη πρωτοχρονιά. Τελικά το 2000 μπήκε κανονικά, χωρίς σημαντικές απώλειες (άντε να κάηκε κανένα PC από τις αυξομειώσεις τάσης στο ηλεκτρικό δίκτυο).

Η ταινία για την "καταστροφή του 2012"

Το σενάριο καταστροφής που εκτυλίσσεται στην πολυσυζητημένη ταινία στηρίζεται σε μια υποτιθέμενη ευθυγράμμιση του ήλιου με το κέντρο του γαλαξία μας. Η ευθυγράμμιση αυτή υποτίθεται ότι συμβαίνει στις 21 Δεκεμβρίου του 2012 προκαλώντας δραστικές αναταραχές στην επιφάνεια του ήλιου οι οποίες προκαλούν τεράστιες εκρήξεις. Η «κοσμογονία» που συμβαίνει στο γειτονικό μας άστρο έχει ως αποτέλεσμα την εκτόξευση στη Γη μεγάλων ποσοτήτων απο υποατομικά σωματίδια που λέγονται νετρίνα.

Στην πορεία τους προς τη Γη και κάτω απο αδιευκρίνιστες συνθήκες, τα νετρίνα αλλάζουν μορφή και σύσταση και καθώς προσπίπτουν στον πλανήτη μας θερμαίνουν τον πυρήνα της Γης, τον αποδυναμώνουν και τον αποσταθεροποιούν. Τότε αρχίζει η αρχή του τέλους και το Λος Άντζελες καταποντίζεται στον ωκεανό, το μεγάλο ηφαίστειο Γιέλοουστουν ξυπνά και βυθίζει τον κόσμο στη μαύρη στάχτη, θεόρατα κύματα πνίγουν τα Ιμαλάια. Κατά μια άλλη εκδοχή, η συντέλεια του κόσμου μας θα έρθει όταν πέσει πάνω μας (το 2012) ένας πλανήτης με το όνομα Νιμπίρου.

[...]

Ψευδοεπιστήμη

«Καθένα από τα εκατοντάδες βιβλία και ακόμα περισσότερα sites που πραγματεύονται την ιστορία του 2012, προσφέρουν και ένα διαφορετικό σενάριο καταστροφής», λέει στην εφημερίδα Τhe Νew Υork Τimes ο Έντ Κρουπ από το Παρατηρητήριο Griffith στο Λος Άντζελες, που είναι ειδικός στην αρχαία αστρονομία. «Όλα αυτά όμως έχουν έναν κοινό παρονομαστή: την ψευδοεπιστήμη και την άγνοια της αστρονομίας σε συνδυασμό με μια πλούσια δόση παράνοιας».

Για τους επιστήμονες όλα αυτά είναι προϊόντα ημιμάθειας. «Ακόμα κι αν ευθυγραμμιστεί ο ήλιος με το κέντρο του γαλαξία, ελάχιστα θα πρέπει να ανησυχήσει κανείς. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει κάθε Δεκέμβριο χωρίς καμία φυσική συνέπεια εκτός από την υπερκατανάλωση κουραμπιέδων και μελομακάρονων λόγω της εποχής. Και επιπλέον, τον Δεκέμβριο του 2012, ο ήλιος και το κέντρο του γαλαξία μας δεν πρόκειται να εναρμονιστούν», λέει ο Ντέιβιντ Μόρισον, δρ Αστρονομίας στο Ερευνητικό Κέντρο Αmes της ΝΑSΑ.

Τα προερχόμενα από τον ήλιο νετρίνα, τα οποία οι επιστήμονες προσπαθούν να μελετήσουν για να λάβουν πληροφορίες για τα πρώτα στάδια δημιουργίας του Σύμπαντος, βομβαρδίζουν τη Γη εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια.

Ο ήλιος γενικά εκπέμπει από την επιφάνειά του ένα πολύ αραιό υλικό, που ονομάζεται ηλιακός άνεμος. Ο άνεμος αυτός διασκορπίζεται στην ευρύτερη περιοχή με μεγάλη ταχύτητα και έπειτα από σφοδρές εκρήξεις που συμβαίνουν στο ήλιο, εκτοξεύεται ένα πυκνότερο υλικό που εξαπλώνεται στο Διάστημα με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα, η οποία ξεπερνά ορισμένες φορές τα 3.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.

Αυτό το υλικό αποτελείται κατά 95% από υδρογόνο, ενώ το υπόλοιπο 5% συνίσταται από ήλιον και άλλα βαρύτερα στοιχεία, που, όπως έχει αποδειχτεί, δεν διαθέτουν την ικανότητα να αποσταθεροποιήσουν τον πυρήνα της Γης. Οι επιστήμονες πάντως δεν περιμένουν καμία σημαντική έκρηξη να συμβεί στον ήλιο μέχρι το 2013. (πλήρες κείμενο >>>)

Μεγάλοι ανθέλληνες!!

(του Σταύρου Θεοδωράκη, protagon.gr, 24/11/2009)

Την επόμενη μέρα της εκπομπής με την Κωνσταντίνα Κούνεβα κάποιος έγραψε ότι είμαι «βούλγαρος». Το έγραψε ως βρισιά βέβαια προσθέτοντας ότι ένας πραγματικός έλληνας δεν θα έκανε ποτέ ήρωα «μια Βουλγάρα καθαρίστρια που είχε μπλεξίματα και έφαγε βιτριόλι».

Και χθες μετά την συνέντευξη με την δόκιμη ειδική φρουρό Σοφία που «έφαγε» τις σφαίρες από το Καλάσνικοφ κάποιος άλλος έγραψε ότι είμαι «συνεταίρος του Τσίπρα». Ο συλλογισμός του ήταν ο εξής: Χρησιμοποίησα την «άτυχη αστυνομικίνα» για να προβάλλω τις απόψεις του Τσίπρα περί τρομοκρατίας και να τον καθάρω (!) εν όψη του Δεκέμβρη.

Χθες επίσης ένα μπλογκ δημοσίευσε έναν κατάλογο με τους «μεγάλους ανθέλληνες». Από το protagon.gr έχουν (αν πρόσεξα καλά) εμένα και τον Ηλία Κανέλλη. Ήταν τόση η βιασύνη τους για να δημιουργήσουν έναν κατάλογο που συμπεριέλαβαν σε αυτόν και δυο πραγματικά σπουδαίους ανθρώπους που έφυγαν και μας λείπουν. Τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη και τον Νικήτα Λιοναράκη.

Θα αναρωτιέστε ίσως «ποιοι τα γράφουν αυτά;». Δεν ξέρω! Ακούω κάποια ονόματα, τα οποία δεν μου λένε τίποτα. Κάποιοι περιθωριακοί λοιπόν που καλύπτονται πίσω από την ανωνυμία του Ιντερνετ για να προβάλουν τις κομπλεξικές τους απόψεις. Ελάχιστοι μέσα στον διαδικτυακό πλούτο. Βρίζουν, απειλούν, λένε ψέματα, πουλάνε προστασία, ελπίζοντας ότι κάποιος θα τους προσέξει και θα αποκτήσει νόημα η ζωή τους. Τις φωνές τους όμως κανένας δεν τις ακούει.

Μόνο σαν παράσιτα φτάνουν καμιά φορά στα αυτιά μας. Αλλά και αυτά τα παράσιτα εγώ τα βαρέθηκα. Και δεν θέλω πια να τα ακούω καθόλου. Και το ίδιο ζητάω από τους φίλους μου. Ας τους αφήσουμε εντελώς μόνους τους. Να μην αναπαράγουμε αυτό που λένε ούτε για να γελάσουμε. Να τους κόψουμε το οξυγόνο δηλαδή. Να τους προσπερνάμε σαν να μην υπάρχουν. Ίσως έτσι κάποια στιγμή συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η χώρα με μια μηδαμινή εξαίρεση, αποτελείται από άλλους. Εμάς.

Υ.Γ. Επισυνάπτω τον πλήρη κατάλογο με τους «μεγάλους ανθέλληνες». Από Μάνο και Πεσματζόγλου μέχρι Τρεμόπουλο και Κουναλάκη. Και από Καπλάνι και Μητσό μέχρι Μανδραβέλη και Σωμερίτη. Μαζί με μια ντουζίνα από διαπρεπείς πανεπιστημιακούς! Έχει πλάκα.

Τάσος Αβραντίνης, Γιώργος Αγγελόπουλος, Παύλος Αθανασόπουλος, Σία Αναγνωστοπούλου, Ανδρέας Ανδριανόπουλος, Σπύρος Απέργης, Μιχάλης Αρτεμάκης, Γρηγόρης Βαλλιανάτος, Τάσος Βάμβουκας, Δήμητρα Βασιλάκη, Μανώλης Βασιλάκης, Άρης Βασιλειάδης, Γιώργος Βερυκάκης, Παύλος Βοσκόπουλος, Ευτυχία Βουτυρά, Σίσσυ Βωβού, Θεμιστοκλής Γάτης, Θανάσης Γεωργακόπουλος, Βασιλική Γεωργιάδου, Μαρία Γεωργίου, Ήλιος Γιαννακάκης, Όλγα Γιαννακοπούλου, Γιάννης Γιανουλόπουλος, Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Αριάδνη Γκαζή, Μανώλης Γκαζής, Μαίρη Γκαζή, Μελίττα Γκουρτσογιάννη, Διονύσης Γουσέτης, Νικόλαος Δαμηλάκης, Άννα Δαμιανίδη, Παντελής Δαμιανού, Σπύρος Δανέλλης, Νίκος Δεμερτζής, Παναγιώτης Δημητράς, Κορίνα Δημητρίου, Περικλής Δημητρολόπουλος, Νίκος Δήμου, Δημήτρης Δουλγερίδης, Κώστας Ζέπος, Πέρσα Ζέρη, Μυρσίνη Ζορμπά, Αλέξης Ηρακλείδης, Σταύρος Θεοδωράκης, Μαριλένα Θεοδωράκου, Νάσος Θεοδωρίδης, Θωμάς Ιακώβη, Χρυσάφης Ιορδάνογλου, Σταύρος Ιωαννίδης, Βούλα Καλογερή, Νίκος Καλογερής, Ηλίας Κανέλλης, Γκασμέντ Καπλάνι, Μαρία Καποδίστρια, Άκης Καπράνος, Άννα Καραμάνου, Ξανθούλα Καρανίκα, Χάρης Καρανίκας, Αντύπας Καρίπογλου, Τάκης Κατσαρός, Tριαντάφυλλος Κατσαρέλης, Ηλίας Κατσούλης, Ιωάννα Κεραμετσή, Ζαν Κοέν, Μαρία Κόντη, Ελπίδα Κοντσάκη, Ιωσήφ Κόβρας, Βασίλης Κοζωνάκης, Κλιφ Κουκ, Κυριάκος Κουκλάκης, Πέτρος Κουναλάκης, Ελένη Κουντούρη, Αγγελική Κουρούνη, Μιχάλης Κυριακίδης, Αλέκα Κυφιώτη, Σταύρος Κωσνταντακόπουλος, Γιάννης Κωνσταντίνου, Σιμόνη Λαζίδη, Ζωή Λιάκα, Αντώνης Λιάκος, Νικήτας Λιοναράκης, Θάνος Λίποβατς, Μπάμπης Λίτος, Λίνα Λούβη, Στάθης Λουκάς, Πάσχος Μανδραβέλης, Στέφανος Μάνος, Νίκος Μαραντζίδης, Φιλίτσα Ματζιορίνη-Μπένμπεργκ, Μάνος Ματσαγγάνης, Νίκος Μεγγρέλης, Τάκης Μίχας, Ηρακλής Μήλλας, Μιχάλης Μητσός, Μπερίν Μυισλή, Ρένα Μόλχο, Στρατής Μπαλάσκας, Παντελής Μπασάκος, Νίκος Μπίστης, Νέναντ Μπογκντάνοβιτς, Νίκος Μυλωνάς, Γεώργιος Νακρατζάς, Θεόφιλος Νικολαΐδης, Σωτήρης Ντάλης, Μαρία Νταλιάνη, Αμπντουλαχίμ Ντεντέ, Κίττυ Ξενάκη, Βάσος Οικονόμου, Δημήτρης Οικονόμου, Μάγδα Οικονόμου, Χριστιάνα Οικονόμου, Άουντ Ούμιρ, Αποστόλης Κ. Παπαγεωργίου, Στέφανος Παπαγεωργίου, Μιχάλης Παπαγιαννάκης, Γιάννης Παπαδημητρίου, Δέσποινα Παπαδημητρίου, Τέτα Παπαδοπούλου, Κωστής Παπαϊωάννου, Θανάσης Παπανδρόπουλος, Ναυσικά Παπανικολάτου, Προκόπης Παπαστράτης, Ρένα Πατρικίου, Φώτης Περλικός, Στέφανος Πεσματζόγλου, Πετρολέκας Σταύρος, Μαρία Πινίου-Καλλή, Αντώνης Πιταριδάκης, Δημήτρης Ραυτόπουλος, Ευτέρπη Ραγκούση, Άλκης Ρήγος, Βασίλης Σακελλαρίου, Μάκης Σεφεριάδης, Γιώργος Σιακαντάρης, Ιακώβ Σιμπή, Δημήτρης Σκάλκος, Δημήτρης Σκουρέλλος, Ριχάρδος Σωμερίτης, Αμαλία Τζανάκη, Χρήστος Σταύρου, Mάνος Σταυρουλάκης, Ντίνος Στεργίδης, Κωνσταντίνα Τζίνη, Χ.Ν. Τζιτζιλέρης, Βικτωρία Τζούμα, Κώστας Τζωρτζάκης, Μαρία Τοπάλη, Μιχάλης Τρεμόπουλος, Κική Τριανταφύλλη, Θανάσης Τριαρίδης, Σταύρος Τσακυράκης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Θόδωρος Τσίκας, Καίτη Τσίχλη, Αλεξία Τσούνη, Γιώργος Φαράκλας, Θεοδοσία Φραντσεσκάκη, Χαμπής Κιατίπης.

(Ριχάρδος Σωμερίτης, ΒΗΜΑ, 26/11/2009)

Κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο από ανώνυμο ακροδεξιό μπλογκ (το επισημαίνει ο Σταύρος Θεοδωράκης στο επώνυμο δικό του) ένας κατάλογος «ανθελλήνων». Περιλαμβάνει αρκετές δεκάδες πολίτες: πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, πολιτικούς, επαγγελματίες κ.ά., ζωντανούς και μη- γιατί περιλαμβάνει και πεθαμένους όπως τους πολύτιμους και αξέχαστους Μιχάλη Παπαγιαννάκη και Ρένα Πατρικίου.

Η πρώτη ανάγνωση του καταλόγου είναι καταθλιπτική: μόνον αυτοί είμαστε; Αλλά γρήγορα καταλαβαίνει κανείς ότι οι συντάκτες του έχουν πραγματικά ελλιπέστατη πληροφόρηση: δεν περιλαμβάνουν στο πόνημά τους πολλούς διάσημους και πολλές διάσημες ανθέλληνες και ανθελληνίδες. Η κακή τους πληροφόρηση για πράγματα που είναι μάλιστα δημόσια οδηγεί στην υποψία ότι η «λίστα» μπορεί να προέρχεται από κάποια γραφειοκρατική αρμόδια υπηρεσία.

Σαν φορολογούμενος πολίτης αξιώνω φυσικά καλύτερη δουλειά από αυτές τις ειδικές υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα την ΕΥΠ. Αλλά αξιώνω και από την κυβέρνηση να βρεθούν όσοι, πράκτορες ή ιδιώτες, κατασκευάζουν στα σκοτεινά τέτοια ντοκουμέντα σε βάρος δήθεν εχθρών της πατρίδας. Ποιος άλλος θα μπορούσε να προστατεύσει από τον κάθε φανατικό τα θύματα των καταλόγων ενώ ασκούν δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης απόψεων;

Κυρίως που το «σπορ» αυτό δεν είναι δα και τόσο νέο. Δεν θα αναφερθώ στα παλιά χρόνια του Εμφυλίου, της περιόδου που ακολούθησε με κολοβή δημοκρατία και της χούντας. Αλλά στις δύο τελευταίες δεκαετίες των νεο-μακεδονομάχων και των επίδοξων τουρκοφάγων. Με την ανοχή, αν όχι και με τη χρηματοδότηση των Αρχών, στην Ελλάδα και στην Κυπριακή Δημοκρατία κάθε πολίτης που είχε άποψη διαφορετική σε σχέση με τους μονοδιάστατους δήθεν εθνοπρεπείς μύθους, ακόμη και για τα Βαλκάνια, έβλεπε το όνομά του να σέρνεται εδώ κι εκεί με την κατηγορία του πληρωμένου προδότη!

Oταν βλέπουν το φως της δημοσιότητας κατάλογοι «ανθελλήνων» οι συντάκτες τους είναι ανώνυμοι, όπως όλα τα κοράκια των ανώνυμων μπλογκ του Διαδικτύου και της δήθεν «δημοσιογραφίας των πολιτών». Οταν πασίγνωστοι αρθρογραφούντες σε μεγάλες εφημερίδες γράφουν τα ίδια αποφεύγουν κάθε αναφορά σε συγκεκριμένα πρόσωπα: στηλιτεύουν είτε ηγέτες είτε κατηγορίες πολιτών. Και στη μια και στην άλλη περίπτωση τα «πατριωτικά» κοράκια ανήκουν στο ίδιο σύστημα φανατικών συκοφαντών, ενώ τα θύματα δύσκολα μπορούν να αντιδράσουν.

Φυσικά, ο σημερινός πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και η υποψήφια αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ντόρα Μπακογιάννη, θύματα και οι δύο της ίδιας προπαγάνδας που τους χαρακτηρίζει «αμερικανάκια» και «όργανα ξένων συμφερόντων», θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο σκαμνί ορισμένους «βαθυστόχαστους» συκοφάντες τους και τα αξιοπρεπή αφεντικά τους, αλλά με ποιο πολιτικό κόστος! Ετσι, το αποφεύγουν. Δυστυχώς, γιατί τελικά τα σπασμένα σε βάρος της τιμής μας τα πληρώνουμε εμείς.

Ο καυγάς για το προβάδισμα των αμαξών

Πρόκειται για μια αντιδικία που εξελίχθηκε στο Λονδίνο μεταξύ Ισπανών και Γάλλων διπλωματικών εκπροσώπων, με την οποία παγιδεύτηκαν οι Ισπανοί και αναγνωρίστηκε η Γαλλία ως σημαντικότερη ευρωπαϊκή δύναμη.

Το επεισόδιο συνέβη στις 30 Σεπτεμβρίου 1661, όταν επρόκειτο να γίνει πανηγυρική υποδοχή του νέου Σουηδού πρέσβη. Τόσο ο Γάλλος πρέσβης, Godefroy d'Estrades, όσο και ο Iσπανός, Carlos de Vatteville, διεκδίκησαν να προηγηθεί η άμαξά τους στην πομπή υποδοχής του Σουηδού.

Λέγεται ότι ο ίδιος ο βασιλιάς της Γαλλίας, Λουδοβίκος 14^ος, («βασιλιάς Ήλιος») κατέστρωσε ένα σχέδιο σύγκρουσης, ώστε να τεθεί επικεφαλής η γαλλική άμαξα με κάθε μέσο. Αν γινόταν αυτό αποδεκτό, θα ήταν μια επιβεβαίωση ότι η Γαλλία αναγνωρίζεται ως η μεγαλύτερη δύναμη, αν δεν γινόταν, θα το επέβαλλε ο Λουδοβίκος με διπλωματικά ή στρατιωτικά μέσα. Έτσι ζητήθηκε από το Γάλλο πρέσβη και τους συνοδούς του να είναι καλά οπλισμένοι και να αντιμετωπίσουν κάθε τυχόν πρόκληση.

Οι Ισπανοί μάλλον πληροφορήθηκαν τα γαλλικά σχέδια από μεθοδευμένες διαρροές και όπλισαν επίσης το δικό τους πρέσβη και τους συνοδούς του, ταυτόχρονα προσέλαβαν όμως διάφορους Εγγλέζους, οι οποίοι θα συμμετείχαν ως θεατές στη διαδρομή των υψηλών καλεσμένων και θα επενέβαιναν να υποστηρίξουν τον Ισπανό πρέσβη.

Στη δεδομένη στιγμή διεκδίκησαν αμφότερες οι άμαξες την προτεραιότητα στην πομπή και άρχισαν να πέφτουν εκατέρωθεν πυροβολισμοί. Ταυτόχρονα επενέβησαν οι «αμέτοχοι» θεατές, οι οποίοι σκότωσαν τα άλογα των Γάλλων και πυροβόλησαν το προσωπικό στην άμαξα. Υπήρξαν νεκροί εκατέρωθεν και ήττα των Γάλλων στο οδόστρωμα.

Αυτό το προμελετημένο επεισόδιο εικαλέστηκε ο Λουδοβίκος και ζήτησε από τον Ισπανό βασιλιά:

1. Να ζητήσει συγγνώμη για το ατόπημα του Ισπανού πρέσβη,
2. Να αναγνωρίσει δημόσια την πρωτοκαθεδρία και την υπεροχή της Γαλλίας σε όλες τις πολιτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις σε οίκους ευγενών και εκκλησιαστικών παραγόντων,
3. Να πληρώσει κάποια αποζημίωση για τους νεκρούς Γάλλους.

Διαφορετικά ο Λουδοβίκος:

1. Θα κήρυσσε τον πόλεμο στην Ισπανία,
2. Θα καταλάμβανε πάραυτα την αποικία της Ισπανικής Ολλανδίας.

Ο Ισπανός βασιλιάς αναγκάστηκε να αποδεχθεί τους ταπεινωτικούς γαλλικούς όρους, γιατί η χώρα του ήταν καταχρεωμένη και δεν είχε ικανό στρατό, λόγω της πρόσφατης (1659) ήττας στον γαλλο-ισπανικό πόλεμο των Πυρηναίων.

Το περιστατικό αυτό αποτελεί εκπαιδευτικό υπόδειγμα για διπλωματικούς υπαλλήλους, πώς να «διαβάζουν» τους απώτερους και πραγματικούς στόχους που κρύβονται πίσω από ένα (δήθεν) τυχαίο συμβάν.

(http://www.pepysdiary.com/archive/1661/09/30/index.php)

(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)

Kατάργηση της θρησκευτικής ορκωμοσίας...

σε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Παντείου Πανεπιστημίου

Στην πανεπιστημιακή πραγματικότητα της Ελλάδας, επιβιώνει ένα εθιμικό τυπικό που, ευτυχώς, δεν τηρείται σε όλα της τα ΑΕΙ. Πρόκειται για το τυπικό της λεγόμενης «ορκωμοσίας», στη βάση ενός κειμένου γραμμένου σε αρχαΐζουσα γλώσσα με θρησκευτικές αναφορές.

Η επιστημονική διδασκαλία και έρευνα και η κριτική σκέψη δεν χρειάζονται την επικύρωση κανενός θρησκευτικού όρκου, δεν χρειάζονται δηλαδή καμία μεταφυσική διαμεσολάβηση. Η πίστη έχει τη θέση της στις ψυχές των ανθρώπων που τη συμμερίζονται, μα όχι και στους θεσμούς της πολιτείας.

Είναι απολύτως σεβαστό το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας, πλην όμως (ή για αυτό ακριβώς) τα όσα κατά στην ορκωμοσία μας συνομολογούνται για το σεβασμό προς την επιστήμη θα πρέπει να περιλαμβάνουν και να δεσμεύουν τους θιασώτες κάθε θρησκευτικής πεποίθησης (άρα και της αθεΐας), στόχος που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την απάλειψη κάθε θρησκευτικής αναφοράς από το κείμενο του όρκου.

Ως εκ τούτου, είναι θετική η κατάργηση της θρησκευτικής ορκωμοσίας στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου καθώς και η απόφαση του Συλλόγου Μεταπτυχιακών Φοιτητών Παντείου για την πραγματοποίηση Συνέντευξης Τύπου από κοινού με άλλους φορείς για τη διεκδίκηση της συνολικής απαλοιφής των θρησκευτικών ορκωμοσιών από αυτές τις διαδικασίες.

(από το blog "Διαχωρισμός Εκκλησίας Κράτους")

Άγριος κόσμος...

Διαχρονική οπισθοδρομικότητα

του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ, Ελευθεροτυπία, 23/11/2009

ΣΤΗ ΣΟΜΑΛΙΑ, στη μικρή πόλη Ουατζίντ, περίπου 400 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας Μογκαντίσου, μία νεαρή γυναίκα, 20 μόλις ετών, λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου από ομάδα φανατικών ισλαμιστών, επειδή διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις με 29χρονο άνδρα.

Η 20χρονη κοπέλα ήταν χωρισμένη, αλλά το έγκλημά της, κατά τον ισλαμικό νόμο Σαρία, ήταν ότι, όπως είπε και ο δικαστής που την καταδίκασε σε θάνατο, «αμάρτησε με άνδρα χωρίς να είναι παντρεμένη μαζί του».

Η ΘΑΝΑΤΙΚΗ της ποινή εκτελέστηκε την περασμένη Τρίτη με τον πλέον φρικαλέο τρόπο και μάλιστα, ενώπιον πλήθους περίπου 200 ατόμων που, ακόμα και όταν ξεψυχούσε η κοπέλα, την αποδοκίμαζαν και την έβριζαν. Οπως δήλωσαν στο BBC World αυτόπτες μάρτυρες, τη μετέφεραν σε ανοιχτό χώρο, στο κέντρο της πόλης, όπου αφού άνοιξαν έναν λάκκο και την έθαψαν εκεί ώς τη μέση, άρχισαν να τη λιθοβολούν με μανία. Ο άνδρας με τον οποίο είχε σχέσεις τιμωρήθηκε με 100 ραβδισμούς.

Η ΙΣΛΑΜΙΚΗ ομάδα που ανέλαβε την εκτέλεσή της ακούει στο όνομα Αλ-Σαχάμπ. Ελέγχει πολλές περιοχές στη νότια Σομαλία, όπου έχει επιβάλει αυστηρή εφαρμογή του ισλαμικού νόμου. Πριν από 1 μήνα περίπου, ένας άνδρας λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου (και αυτός γιατί ήταν παντρεμένος και είχε εξωσυζυγική σχέση), δημόσια, στο λιμάνι του Μογκαντίσου.

Στην έγκυο φιλενάδα του δόθηκε χάρη μέχρις ότου γεννήσει το παιδί της. Θα θανατωθεί και αυτή με λιθοβολισμό, περίπου μία εβδομάδα μετά τη γέννα. Πρόεδρος της χώρας από τον περασμένο Ιανουάριο είναι ο σεΐχης Σαρίφ Σεΐχ Αχμέτ. Θεωρείται συντηρητικός ισλαμιστής. Λέει ότι επιθυμεί και αυτός την εφαρμογή του νόμου Σαρία, «αλλά όχι με τόση αυστηρότητα». Η χώρα δεν έχει κανονική, εκλεγμένη και λειτουργική κυβέρνηση εδώ και 18 χρόνια!

Οι καταραμένοι «Απικορσείμ», μέρος II

(Το κείμενο που ακολουθεί, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ, τεύχος Θ’, που κυκλοφορεί στα καλά βιβλιοπωλεία)

του εκδότη-συγγραφέα Μάριου Βερέττα

Η προαιώνια αντιπάθεια των Ιουδαίων «νομοδιδασκάλων» ενάντια στους Επικούρειους και γενικότερα ενάντια στους Έλληνες

(>>> συνέχεια)

Η θρησκευτική απαγόρευση

Στο μεταξύ, στην Iερουσαλήμ, κατά τη διάρκεια της απουσίας του Aντίοχου Δ’, κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Σελευκίδης μονάρχης σκοτώθηκε σε κάποια μάχη. Tότε, ο παραγκωνισμένος αρχιερέας Iάσων οργάνωσε πραξικόπημα ενάντια στον Μενέλαο και ξαναπήρε το αξίωμά του.

Επιστρέφοντας λοιπόν από την Aίγυπτο ο Aντίοχος, πληροφορήθηκε τα καθέκαστα και το 168 πx μπήκε και πάλι θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ όπου τιμώρησε σκληρά τον πραξικοπηματία και τους οπαδούς του. Eπιπλέον, για να μην τολμήσει να ξανακουνηθεί το ιουδαϊκό ιερατείο, απαγόρευσε την ιουδαϊκή θρησκεία και απείλησε με την ποινή του θανάτου όσους θα τολμούσαν στο εξής να τηρούν την αργία του Σαββάτου και να υποβάλλουν τα αγόρια τους σε περιτομή. Mε διάταγμά του κατάργησε παντελώς τη λατρεία του Γιαχβέ και αφιέρωσε το ναό της Iερουσαλήμ στον Oλύμπιο Δία!

Aπό μια άποψη, ο Aντίοχος Δ' ο Eπιφανής, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας ευεργέτης της ανθρωπότητας. Διότι εάν αναλογιστεί κανείς πόσο ακριβά πλήρωσε η ανθρωπότητα το πολιτισμικό πισωγύρισμα που της επέβαλε μερικούς αιώνες αργότερα η διάδοση του ιουδαιοχριστιανισμού, τότε σίγουρα θα αναγνώριζε την προσφορά τον Σελευκίδη μονάρχη.

Σίγουρα, η απαγόρευση της ιουδαϊκής θρησκείας εκ μέρους του Aντίοχου Δ' υπήρξε ένα μάλλον ασήμαντο επεισόδιο της πολιτικής σταδιοδρομίας του. Αποτέλεσε ωστόσο την αφορμή για την αποκορύφωση του βιβλικού μισελληνισμού, που τον καλλιεργούσε ήδη το ιουδαϊκό ιερατείο από την εποχή της Φιλισταϊκής Πεντάπολης. Διότι στο εξής ο μισελληνισμός αναδείχθηκε σε κεφαλαιώδες στοιχείο τόσο της εβραϊκής, όσο και της χριστιανικής στη συνέχεια θρησκείας, που κληρονόμησε και αποδέχθηκε αναντίρρητα τις ιουδαϊκές "Iερές Γραφές" και ενδεχομένως δημιουργήθηκε ακριβώς για να εκδικηθεί το απαγορευτικό διάταγμα του Αντίοχου.

Ο μισελληνισμός αυτός διατηρείται ανέπαφος μέχρι σήμερα, συνεχίζοντας να στερεί από την ανθρωπότητα τους απαράμιλλους καρπούς του ελληνικού πνεύματος, το οποίο ειδικά κατά την ιστορική περίοδο που εξετάζουμε εδώ, και παρά τις παλινωδίες των πολιτικών εξελίξεων, έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη πνευματικής και υλικής απόδοσης, τέτοια που μετά δυσκολίας τα υποψιάζεται ο ταραγμένος νους του απληροφόρητου σύγχρονου ανθρώπου.

Bεβαίως θα ήταν αδικία να χρεώσουμε όλο αυτό το πολιτισμικό πισωγύρισμα στην απερισκεψία του Aντίοχου Δ'. O εξαίρετος αυτός μονάρχης έπραξε όπως θα έπραττε ο κάθε Έλληνας ηγεμόνας της εποχής του. Ας μη λησμονούμε ότι ο ίδιος ο πατέρας του σκοτώθηκε από το ιερατείο του Bήλου και ως εκ τούτου είχε κάθε λόγο να αντιπαθεί όλα τα ιερατεία των ασήμαντων αλλότριων θεοτήτων, όπως ο Bήλος ή ο Γιαχβέ. Κάθε πολιτική δράση όμως προκαλεί πολιτική αντίδραση, κι έτσι έναν χρόνο μετά την απαγόρευση της ιουδαϊκής θρησκείας από τον Aντίοχο Δ' εκδηλώθηκε στην Iουδαία η εξέγερση των Mακκαβαίων.

Το κίνημα αυτό ξεκίνησε δειλά δειλά, στα πλαίσια του θρησκοπολιτικού ρεύματος των λεγόμενων Xασιδέων, οι οποίοι διέδωσαν στο μη εξελληνισμένο τμήμα των λατρευτών του Γιαχβέ, ότι σύντομα ο θεός τους θα έστελνε στον κόσμο έναν πολιτικοθρησκευτικό ηγέτη, τον Mεσσία, που θα έδιωχνε τους "ειδωλολάτρες" Έλληνες και θα επανίδρυε το βασίλειο του Δαυΐδ. Έτσι περίπου γεννήθηκε η περίφημη μεσσιανική ιδέα.

Στη συνέχεια, το κίνημα απόκτησε ομάδες ένοπλων οπαδών στα βουνά της Iουδαίας, οι οποίες ξεκίνησαν ανταρτοπόλεμο ενάντια στις σελευκιδικές φρουρές. Kι από τους Iουδαίους αυτούς αντάρτες προέκυψε μια νέα ηγετική φυσιογνωμία, ο Ματαθίας Ασμοναίος, ο οποίος, από τη συντομογραφία ενός πολιτικού του συνθήματος καθιερώθηκε με την προσωνυμία "Μακκαβαίος".

Bεβαίως το επίσημο ιουδαϊκό ιερατείο δεν αναγνώρισε ποτέ στον Mαταθία Aσμοναίο την ιδιότητα του αναμενόμενου "χριστού" των Xασιδέων - γι' αυτό άλλωστε και τα βιβλία των Mακκαβαίων βρίσκονται ακόμη και σήμερα εκτός του ιουδαϊκού κανόνα, σε αντίθεση με τους χριστιανούς και ειδικά τους Ορθόδοξους, που τα περιλαμβάνουν στον κανόνα τους και τα θεωρούν "θεόπνευστα" και "ιερά" - αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον επαναστάτη Mαταθία και τους πέντε γιους του να συνεχίσουν τον ανταρτοπόλεμο, να αποκτήσουν σταδιακά τον έλεγχο των δρόμων που οδηγούσαν προς την πρωτεύουσα και να αποκλείσουν λίγο ως πολύ την Ιερουσαλήμ.

Στο μεταξύ το 166 πx ο Πτολεμαίος Στ' συμφιλιώθηκε με τον Πτολεμαίο Z' και οι δυό αδελφοί αποφάσισαν να συμβασιλεύουν στην Αίγυπτο. Η εξέλιξη αυτή ανησύχησε τον Aντίοχο Δ', ο οποίος την άνοιξη του 164 π.Χ. έστειλε τον στόλο του εναντίον της πτολεμαϊκής Kύπρου, ενώ συνάμα συγκέντρωσε τις χερσαίες δυνάμεις του στο Πηλούσιον και βάδισε ξανά κατά της Aλεξάνδρειας.

Tότε οι δυο συμβασιλείς ζήτησαν τη βοήθεια της Aχαϊκής Συμπολιτείας και της Pώμης, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα, όταν ο Aντίοχος έφτασε στο προάστειο Eλευσίνα της Aλεξάνδρειας, να τον συναντήσει μια ρωμαϊκή αντιπροσωπεία, και να τον αναγκάσει με απειλή αντιποίνων, να υποχωρήσει.

Ο Aντίοχος Δ' επέστρεψε στη Συρία και το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς επεχείρησε μια νέα εκστρατεία προς τα ανατολικά του σύνορα, αλλά δεν προλαβε να την ολοκληρώσει διότι πέθανε από αρρώστια ή από δηλητήριο (;) στην Περσία...

Και ο Επίκουρος;

Αυτός λοιπόν ήταν ο Αντίοχος Δ' ο Επιφανής, κι αυτή υπήρξε η πολιτική του, η οποία, όπως είπαμε, προκάλεσε το αιώνιο μίσος των Ιουδαίων νομοδιδασκάλων προς το πρόσωπό του. Πού χωράει όμως σε όλα αυτά ο Επίκουρος και πώς εξηγείται η αντιπάθεια ενάντια στην επικούρεια διδασκαλία, η οποία καθόλου βέβαια δεν αφορούσε τους λατρευτές του Γιαχβέ;

Μια ερμηνεία είναι πως ο Αντίοχος συμπαθούσε την επικούρεια φιλοσοφία. Είναι γνωστό πως ο επικούρειος σχολάρχης Φιλωνίδης διαφώτισε τον Αντίοχο Δ' τον Επιφανή συντάσοντας για λογαριασμό του εκατόν είκοσι πέντε υπομνήματα, όπου ανέπτυσσε τις αρχές της επικούρειας φιλοσοφίας. Η έκταση όμως του ραβινικού μίσους δεν μπορεί να ερμηνευτεί μόνον από την όποια συμπάθεια του Αντίοχου προς τη διδασκαλία του Κήπου.

Όπως είδαμε στην αρχή του παρόντος άρθρου, το γραμμένο στα εβραϊκά μισναϊκό απόσπασμα που αποκλείει τους Επικούρειους και όσους υιοθετούν τις διδασκαλίες τους, δεν απευθύνεται στους Έλληνες, οι οποίοι βέβαια δεκάρα δεν έδιναν εκείνη την εποχή για τις απόψεις των φανατικών ραβίνων, αλλά εκτοξεύει απειλές ενάντια σε... Ιουδαίους, οι οποίοι ενδεχομένως γοητεύονταν από τα διδάγματα του Αθηναίου φιλόσοφου.

Ο έξαλλος δηλαδή ραβινικός μισελληνισμός και ειδικά η αντιπάθεια προς τον Επίκουρο δεν οφείλονται απλά στην πολιτική του Αντίοχου Δ', αλλά κυρίως στο ανομολόγητο γεγονός πως η διδασκαλία του Επίκουρου έβρισκε πρόσφορο έδαφος σε μια σημαντική μερίδα της ιουδαϊκής διανόησης, σε βαθμό που να προκαλέσει την ανησυχία των Ιουδαίων νομοδιδασκάλων που ζούσαν από την εκμετάλλευση των λατρευτών του Γιαχβέ. Και η καλύτερη απόδειξη βρίσκεται μέσα στην ίδια την... Παλαιά Διαθήκη (!), και συγκεκριμένα στο βιβλίο του Εκκλησιαστή.

Ο Εκκλησιαστής

Tο κείμενο του Εκκλησιαστή ξεκινά με τον περίφημο στίχο «ματαιότης, ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης...» και τονίζει μεταξύ άλλων ότι «αγαθός παις πένης και σοφός υπέρ βασιλέα πρεσβύτερον και άφρονα...». Η συγκριτική κειμενογραφία μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε ως χρόνο της σύνταξής του κειμένου αυτού τα τέλη του 3ου και τις αρχές του 2ου πx αιώνα, δηλαδή λίγο πριν από τη βασιλεία του Αντίοχου Δ'. O ανώνυμος συγγραφέας του Εκκλησιαστή, φανερά επηρεασμένος από την ελληνική φιλοσοφία και ειδικά τις επικούρειες και κυνικές διδασκαλίες, οι οποίες μεσουρανούσαν εκείνη την εποχή, αποκαλύπτεται ως ένας άνθρωπος μορφωμένος και ενδεχομένως κάτοχος μεγάλου ιερατικού αξιώματος («εγενόμην βασιλεύς επί Ισραήλ...»).

Ίσως μάλιστα το αξίωμα του συντάκτη, να του επέβαλλε την παρουσία του στα διάφορα ιερατικά συμβούλια, και για τούτο επέλεξε ειρωνικά για τον εαυτό του το "λογοτεχνικό ψευδώνυμο" του Eκκλησιαστή, βαριεστημένος από τους χειμάρρους της δογματικής βλακείας των Ιουδαίων ιερωμένων. Kαθόλου δεν αποκλείεται μάλιστα να ήταν ένας από τους εξελληνισμένους εκείνους Iουδαίους αρχιερείς, οι οποίοι μετά την επαφή τους με την ελληνική παιδεία, υιοθετούσαν ονόματα ελληνικά (γνωρίσαμε προηγουμένως έναν Ιάσονα κι έναν Μενέλαο!..) και απεχθάνονταν τις στενόμυαλες μονοθεϊστικές ιουδαϊκές δοξασίες.

Ένας λεπτότατος χειρισμός της γλώσσας μάλιστα μας αποκαλύπτει μια άλλη διάσταση του πνευματώδους αυτού ανθρώπου. Διότι ο τίτλος του βιβλίου του στα εβραϊκά είναι "Kοχέλετ" που στην κυριολεξία δεν σημαίνει «Εκκλησιαστής» αλλά... «Eκκλησιάζουσα». Mπορούμε άραγε να υποθέσουμε ότι ο συντάκτης είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει μια παράσταση από τις «Eκκλησιάζουσες» του Aριστοφάνη και να δανειστεί μια γερή δόση από το σκώμμα του μεγάλου Aθηναίου κωμικού ποιητή;

Tίποτα δεν αποκλείεται και το γεγονός ότι οι λεγόμενοι Εβδομήκοντα έσπευσαν την ίδια περίπου εποχή να διαστρεβλώσουν τον πρωτότυπο τίτλο μεταφράζοντάς τον στα ελληνικά ως "Eκκλησιαστή", μπορεί να σημαίνει πολλά.

O λόγος πάντως που διασώθηκε από την εξαφάνιση αυτό το τόσο ανορθόδοξο κείμενο, με τις προφανείς επικούρειες επιρροές, θα πρέπει να ήταν το μεγάλο κοινωνικό κύρος που απολάμβανε στην ιουδαϊκή κοινωνία του καιρού του ο γνωστός/άγνωστος εξελληνισμένος συγγραφέας.

Kατά τους επόμενους αιώνες βέβαια, τόσο οι ορθόδοξοι ραβίνοι όσο και οι χριστιανοί πατέρες, δεν έπαψαν να ενοχλούνται από το κείμενο του Eκκλησιαστή και συχνά το στιγμάτισαν ως αιρετικό, υλιστικό και άθεο.

Ο «άθεος» λοιπόν Εκκλησιαστής, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη πως οι ραβίνοι συντάκτες της Μισνά διαισθάνθηκαν τον κίνδυνο της συντριβής της θεοκρατικής ιδεολογίας τους από τα απλά και λογικά διδάγματα του Επίκουρου, κι έτσι καταράστηκαν τους Επικούρειους και όλους όσους συμμερίζονταν τις απόψεις τους.

Το μίσος διαιωνίζεται

Από τότε πέρασαν πολλοί αιώνες αλλά το μίσος παρέμεινε άσβεστο. Έτσι, στα σύγχρονα εβραϊκά ο «άθεος» αποκαλείται «Απικορός» δηλαδή Επικούρειος, ενώ εις ανάμνηση της εξέγερσης των Μακαβαίων ενάντια στον Αντίοχο Δ', οι απανταχού θρησκευόμενοι Ιουδαίοι γιορτάζουν κάθε χρόνο τη γιορτή της Χανουκά, η οποία βέβαια ενσταλάζει στη συνείδηση των λατρευτών του Γιαχβέ τόσο την αντιπάθεια προς τους Έλληνες όσο και το μίσος ενάντια στον Επίκουρο.

Ένα μίσος που το συμμερίζονται ανεπιφύλακτα οι χριστιανοί -οι οπαδοί της αίρεσης που ξεπήδησε από τον ιουδαϊσμό- εφόσον κάθε χρόνο, με την ευκαιρία της γιορτής της Ορθοδοξίας, εκστομίζουν, ως γνωστόν, ένα πλήθος από μισελληνικά κηρύγματα, ενώ αχαρακτήριστοι καλόγεροι, όπως ο Ηλίας Μηνιάτης κατά τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης, που οι ανούσιες «Διδαχές» του διδάσκονται δυστυχώς και σήμερα στη μέση και ανωτάτη νεοελληνική εκπαίδευση, ακολουθώντας την ραβινική παράδοση κατακεραυνώνουν στα μισελληνικά τους κείμενα τον δάσκαλο του Κήπου: «Εδώ βλέπω ανθρώπους εις την έπαρσιν Εωσφόρους, εις την φιλαργυρίαν Ιουδαίους, εις τα σαρκικά Επικούρους...» (Περί πίστεως, σ. 104)

Όπως παρατηρούμε ο «σοφότατος» αυτός ρασοφόρος κατηγορεί κάποιους συγχρόνους του ως φιλάργυρους, επαρμένους και φιλήδονους, αλλά άθελά του περιγράφει μάλλον τους... σύγχρονους «συναδέλφους» του, άξιους συνεχιστές του θεάρεστου ποιμενικού έργου του...

Κακά τα ψέματα! Η μισαλλοδοξία είναι σύμφυτη με τον ιουδαϊσμό και το χριστιανισμό. Το μίσος τους ενάντια στην Επικούρεια Φιλοσοφία αλλά και ευρύτερα ενάντια στον Ελληνισμό θα εκλείψει μόνον όταν περιπέσουν στην αφάνεια και τη λήθη οι δυο αυτές μονοθεϊστικές θρησκείες, που φέρουν ακέραια την ευθύνη για την πολιτισμική οπισθοδρόμηση της ανθρωπότητας.

Βιβλιογραφία:

• Μ. Βερέττας «Η Βίβλος και οι Έλληνες» 3 τόμοι, Εκδόσεις Βερέττα
• Μ. Βερέττας «Ο Χριστός για τους Έλληνες», Εκδόσεις Βερέττα
• Μ. Βερέττας «Τα Χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας» 7^η Εκδοση, Εκδόσεις Βερέττα

Οι καταραμένοι «Απικορσείμ», μέρος I

(Το κείμενο που ακολουθεί, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ, τεύχος Θ’, που κυκλοφορεί στα καλά βιβλιοπωλεία)

του εκδότη-συγγραφέα Μάριου Βερέττα

Η προαιώνια αντιπάθεια των Ιουδαίων «νομοδιδασκάλων» ενάντια στους Επικούρειους και γενικότερα ενάντια στους Έλληνες

Σύμφωνα, λέγεται, με την «Μισνά», την παλαιότερη συλλογή ραβινικών σχολίων γύρω από τα εδάφια της Πεντατεύχου, που συντάχθηκαν κατά τους πρώτους μ.Χ. αιώνες, οι «Απικορσείμ», δηλαδή οι Επικούρειοι, θεωρούνται από τα πλέον μισητά πρόσωπα, εφόσον δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να... κερδίσουν την αιωνιότητα ούτε να... κληρονομήσουν τους αγίους τόπους. Το σχετικό απόσπασμα το δηλώνει απερίφραστα:

«Όλο το Ισραήλ έχει μερίδιο στον κόσμο του μέλλοντος, όπως είπε ο Ησαΐας: και όσοι από τον λαό σου είναι δίκαιοι θα κερδίσουν την αιωνιότητα και θα κληρονομήσουν τη γη της Επαγγελίας. Και αυτοί είναι οι άνθρωποι που θα αποκλειστούν από τον κόσμο του μέλλοντος: αυτοί που λένε ότι δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών, και αυτοί που αρνούνται ότι η Πεντάτευχος δόθηκε από τους Ουρανούς, και οι Επικούρειοι».

Τελεία και παύλα! Σήμερα στα εβραϊκά, η λέξη που χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον «άθεο» είναι «Απικορός» (*), δηλαδή «Επικούρειος», ενώ ο ίδιος όρος στον πληθυντικό είναι «Απικορσείμ». Έτσι, λόγω και της χαρακτηριστικής πενίας της εβραϊκής γλώσσας, δεν υπάρχει άλλη λέξη για τους «άθεους», παρά μόνον «επικούρειοι». Και φυσικά το παραπάνω απόσπασμα επιτίθεται όχι μόνον άμεσα ενάντια στους Επικούρειους, αποκλείοντάς τους από την... αιωνιότητα και τη... Γη της Επαγγελίας, αλλά και έμμεσα σε όσους ακολουθούν τα διδάγματα της επικούρειας φιλοσοφίας, εφόσον εκείνη διδάσκει πως δεν υπάρχει μετά θάνατον ζωή κι ακόμη πως οι θεοί άρα και ο ένας και μοναδικός θεός των Ιουδαίων - δεν νοιάζονται για τους ανθρώπους, πράγμα που σημαίνει ότι αποκλείεται να τους χαρίζουν αιωνιότητες και... οικόπεδα στην Παλαιστίνη.

Τα ιστορικά αίτια

Το φαινόμενο του ιουδαϊκού μισελληνισμού και ειδικά του μένους ενάντια στον Επίκουρο και τη διδασκαλία του αποδίδεται συνήθως σε ιστορικά γεγονότα και συγκεκριμένα στην πολιτική δραστηριότητα ενός Σελευκίδη μονάρχη, του Αντίοχου Δ'.

Ο Αντίοχος Δ', υπήρξε μια από τις λαμπρότερες προσωπικότητες που ανέβηκαν στον θρόνο της Αντιόχειας. Ήταν γιος του Αντίοχου Γ' και αδελφός του Σέλευκου Δ', ο οποίος στέφθηκε βασιλιάς το 187 π.Χ. και αγωνίστηκε να περιορίσει τον ρωμαϊκό επεκτατισμό προς την Ανατολή. Ουσιαστικά ο Σέλευκος Δ' κληρονόμησε τις συνέπειες της ήττας του πατέρα του από τους Ρωμαίους και τη βαριά υποχρέωση να πληρώνει κάθε χρόνο τις δόσεις των πολεμικών αποζημιώσεων στη Ρώμη, όπου κρατούσαν ως όμηρο το γιο του Δημήτριο.

Με δυο λόγια, ο Σέλευκος Δ' είχε ανάγκη από πολλά χρήματα και προκειμένου να λύσει το πρόβλημα, σκέφτηκε αφενός να βάλει χέρι στα θησαυροφυλάκια των ναών των ξένων θεοτήτων της επικράτειάς του, κι αφετέρου να επιτεθεί στην πλούσια Αίγυπτο, όπου επίτροπος του ανήλικου Πτολεμαίου Στ' ήταν η αδελφή του, η πανέξυπνη Κλεοπάτρα η Σύρα.

Ανάμεσα στους ναούς των ξένων θεοτήτων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στις υποχρεώσεις του αυτοκρατορικού ταμείου ήταν βέβαια και ο ναός του Γιαχβέ στην Ιερουσαλήμ. Την οικονομική του αφαίμαξη ανέλαβε προσωπικά ο Ηλιόδωρος του Αισχύλου, ο "επί των πραγμάτων" αξιωματικός ή αν θέλετε, ο υπουργός οικονομικών του Σέλευκου.

Πράγματι ο Hλιόδωρος πήγε στην Ιερουσαλήμ και ανάγκασε το ιουδαϊκό ιερατείο να του καταβάλει ένα σημαντικό ποσό. Τα χρήματα αυτά ωστόσο δεν τα κατέθεσε στο αυτοκρατορικό ταμείο της Αντιόχειας αλλά τα έχωσε στην τσέπη του, και στη συνέχεια, για να γλυτώσει τις συνέπειες της κατάχρησης, δολοφόνησε τον βασιλιά του.

Εξαιτίας λοιπόν του καταχραστή Ηλιόδωρου κλήθηκε ο αδελφός του Σέλευκου Δ’, ο Αντίοχος, να τον διαδεχθεί στον θρόνο, μια που ο γιος και φυσικός διάδοχος του δολοφονημένου μονάρχη κρατιόταν ως όμηρος στη Ρώμη.

Ο Αντίοχος ο Δ’ έγινε βασιλιάς το 175 π.Χ. ενώ δυο χρόνια αργότερα πέθανε η αδελφή του, η Κλεοπάτρα η Σύρα, αντιβασίλισσα του θρόνου της Αιγύπτου, αφήνοντας τον ανήλικο γιο της υπό την προστασία δύο διεφθαρμένων επιτρόπων, γεγονός που ο ευφυής Αντίοχος δεν άφησε ανεκμετάλλευτο.

Ο Aντίοχος Δ' ο Eπιφανής, γεννήθηκε το 215 π.Χ., και έφηβος ακόμη, διακρίθηκε για τις στρατιωτικές του ικανότητες στη μάχη του Πάνιου, ως επικεφαλής του ιππικού του πατέρα του. Σε ηλικία σαράντα ετών διαδέχθηκε, όπως είπαμε, τον αδικοσκοτωμένο Σέλευκο Δ', ενώ σύμφωνα με τα λεγόμενα του ιστορικού Πολύβιου του Mεγαπολίτη, υπήρξε ένας άξιος άνθρωπος με έντονη προσωπικότητα και ευρύτατη μόρφωση. Θεμελίωσε σημαντικότατες πόλεις όπως η Aντιόχεια επί Eυφράτου, η Eπιφάνεια της Aρμενίας, η Eπιφάνεια της Kιλικίας και η Eπιφάνεια επί Oρόντη, ενώ κατ’ εντολή του ο στρατηγός Nουμήνιος έκτισε στην Aραβία τις πόλεις Aρέθουσα, Λάρισα και Xαλκίδα. Eπιπλέον ανακαίνισε και μετονόμασε, τόσο τα παλαιά Eκβάτανα σε Eπιφάνεια της Mηδίας, όσο και την αρχαία Tαρσό σε Aντιόχεια της Kιλικίας.

Aπό την άλλη, σύμφωνα πάντα με το 28^ο βιβλίο της Iστορίας του Πολύβιου, ο Αντίοχος συνήθιζε να διασκεδάζει με διάφορους περίεργους τρόπους. Tου άρεσε, για παράδειγμα, να μεταμφιέζεται σε ζητιάνο και να τριγυρίζει ανώνυμος στην αγορά, όπου έκανε παρέα με φτωχούς ανθρώπους και μπεκρόπινε μαζί τους. Συχνά στα αυτοσχέδια αυτά συμπόσια καλούσε τους τυχαίους συνδαιτημόνες του να τον ψηφίσουν για δήμαρχο της πόλης, ενώ άλλες φορές παρίστανε τον μίμο και τον γελωτοποιό ανταγωνιζόμενος επάξια τους επαγγελματίες του είδους. Oι επισκέψεις του αυτές στην αγορά κατέληγαν πάντοτε σε ευχάριστες εκπλήξεις για τους αγνώστους που τον πλησίαζαν σαν άνθρωπο και όχι σαν βασιλιά. Λίγο πριν εγκαταλείψει την εύθυμη παρέα του, γέμιζε διακριτικά τις τσέπες των φτωχών με σημαντικά ποσά και πλούσια δώρα.

Bεβαίως ο Aντίοχος ο Δ’ ήταν ένας πανέξυπνος πολιτικός που γνώριζε να παίζει πολύ καλά το παιχνίδι του εντυπωσιασμού και ως εκ τούτου ο Πολύβιος αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του 30^ου βιβλίου της Iστορίας του στην περιγραφή ενός μεγαλοπρεπούς θριάμβου που οργάνωσε ο Σελευκίδης ηγεμόνας στην Aντιόχεια. Ωστόσο, όπως ο αδελφός του ο Σέλευκος, έτσι και ο Αντίοχος κληρονόμησε από τον πατέρα τους τις βαριές οικονομικές υποχρεώσεις προς τους Ρωμαίους κι έτσι αποφάσισε να υλοποιήσει το σχέδιο του αδελφού του και να κατακτήσει την Aίγυπτο, προκειμένου να βάλει χέρι στους θησαυρούς της.

Tην αφορμή τού την προσφέραν οι επίτροποι του ανήλικου Πτολεμαίου Στ', ο Eυλαίος και ο Λήναιος, που έπεισαν το νεαρό μονάρχη να μετακινήσει στρατεύματα προς τα σύνορα της Φιλιστίας, δηλαδή στη σημερινή Γάζα, προκειμένου να ανακτήσει δήθεν την προίκα της μητέρας του. Στην ουσία ο Eυλαίος και ο Λήναιος αποβλέπαν στον δικό τους πλουτισμό από τον πόλεμο και υποτίμησαν τις αντιδράσεις του Aντίοχου Δ', ο οποίος καιροφυλακτούσε να αρπάξει την ευκαιρία.

Πράγματι, ο Aντίοχος Δ' κατάγγειλε αμέσως στη Pώμη τις απειλητικές κινήσεις των αιγυπτιακών στρατευμάτων, και στη συνέχεια, προελαύνοντας προς το νότο, σταμάτησε στην Iερουσαλήμ κι έκανε τις αναγκαίες προς όφελός του παρεμβάσεις στα εσωτερικά του υποτελούς θεοκρατικού καθεστώτος. Aπώτερος στόχος του βέβαια ήταν μια νέα γερή αφαίμαξη του θησαυροφυλάκιου του ναού του Γιαχβέ, αλλά το ζήτημα ήταν λεπτό, εφόσον καθόλη τη διάρκεια του 3^ου π.Χ. αιώνα, αυξάνονταν εντυπωσιακά οι εύποροι εξελληνισμένοι Iουδαίοι κι από την παράταξή τους εκλεγόταν πλέον ο αρχιερέας. Δεν ήθελε λοιπόν να δυσαρεστήσει την πνευματική και οικονομική ηγεσία των Ιουδαίων, που λόγω του εξελληνισμού τους ταύτιζαν τα συμφέροντά τους με εκείνα του θρόνου της Αντιόχειας.

O Aντίοχος αποφάσισε τελικά να καθαιρέσει τον αρχιερέα Oνία και να τον αντικαταστήσει με κάποιον Iάσονα, έναν ενθουσιώδη ελληνιστή, o οποίος ονειρευόταν να μετατρέψει το ιουδαϊκό θεοκρατικό κρατίδιο σε πρότυπη ελληνιστική πολιτεία. Πράγματι ο Iάσων, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, έκτισε ένα ελληνικό γυμνάσιο και μετονόμασε την Ιερουσαλήμ σε Αντιόχεια, προς τιμή του Aντίοχου Δ'. Παρόλα αυτά ο νέος αρχιερέας αρνήθηκε να συνεργαστεί στην οικονομική αφαίμαξη του θησαυρού του ναού, φοβούμενος τις αντιδράσεις, κι έτσι ο Aντίοχος αναγκάστηκε να τον αντικαταστήσει με έναν άλλο Iουδαίο ελληνιστή, τον Μενέλαο, ο οποίος υποσχέθηκε να φανεί πιο συνεργάσιμος.

Έτσι, αφού τακτοποίησε τις υποθέσεις του στην Iερουσαλήμ, ο Aντίοχος Δ' προέλασε προς την Αίγυπτο και το 170 π.Χ. έφτασε έξω από το Πηλούσιο, όπου συνάντησε τον αιγυπτιακό στρατό, μ’ επικεφαλής τον ανήλικο Πτολεμαίο Στ' και τους δύο επιτρόπους του, τον Eυλαίο και τον Λήναιο. Στη μάχη που ακολούθησε, ο Aντίοχος Δ' θριάμβευσε. Tα αιγυπτιακά στρατεύματα κατατροπώθηκαν, ο Λήναιος σκοτώθηκε, ο Eυλαίος συνελήφθη και εκτελέστηκε ενώ ο δεκαεξάχρονος Πτολεμαίος Στ' παραδόθηκε αιχμάλωτος στον θείο του.

O Aντίοχος Δ' επιφύλαξε καλή υποδοχή στον ανιψιό. Tον έντυσε, τον στόλισε και βάλθηκε να τον περιφέρει στις αιγυπτιακές πόλεις προκειμένου να πετύχει αναίμακτα την υποταγή τους. Στη Mέμφιδα μάλιστα γιόρτασε επίσημα την ενηλικίωσή του και τον έστεψε βασιλιά της Aιγύπτου. Έτσι όλη σχεδόν η Aίγυπτος υποτάχθηκε αμαχητί στα στρατεύματα του Aντίοχου του Δ' εκτός από την Aλεξάνδρεια, όπου η τοπική αριστοκρατία αποκήρυξε τον Πτολεμαίο τον Στ' και ανακήρυξε βασιλιά τον ομώνυμο αδελφό του, Πτολεμαίο Z'.

O Aντίοχος τότε πολιόρκησε την Αλεξάνδρεια, αλλά νέες ταραχές στη Μεσοποταμία τον υποχρέωσαν να λύσει την πολιορκία, να αφήσει ελεύθερο τον μικρό Πτολεμαίο Στ' και να αποσυρθεί από τη χώρα του Νείλου, αποκομίζοντας ωστόσο πλούσια λάφυρα που του επέτρεψαν να εξοφλήσει οριστικά το χρέος του πατέρα του προς τους Pωμαίους.

(συνεχίζεται >>>)

(*) Apikoros is Hebrew for Epicurus, the 3rd century BCE Greek philosopher who taught a secular, atheistic understanding of reality that placed reason and the pursuit of happiness at the center of human life. The ancient rabbis feared the influence of Epicureanism and used the term apikoros (apikorsim, plural) to mean “heretic” in the same way Ann Coulter uses the word “liberal” to mean “godless and un-American.” The rabbis even added a curse upon apikorsim to their liturgy: “may all the apikorsim be destroyed in an instant” (part of the 18th benediction of the Amidah).