(Aντωνης Καρκαγιαννης, Καθημερινή, 14/6/2009)
Tον Μάιο του 2009, σε κάποια σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών συνεδρίαζε το Εκλεκτορικό Σώμα για την εκλογή καθηγητού τρίτης βαθμίδος, δηλαδή τακτικού καθηγητού, όπως τον αποκαλούσαμε κάποτε. Οι υποψήφιοι ήταν δύο και ο ένας είναι ήδη τακτικός καθηγητής σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, όπου, όπως γράφει ο ίδιος στο υπόμνημά του, εξεπλήρωσε όλες τις επιστημονικές και προσωπικές φιλοδοξίες και του μένει μόνο η νοσταλγία να επιστρέψει στην πατρίδα και να προσφέρει υπηρεσίες στο πανεπιστήμιο από το οποίο αποφοίτησε. Σέβομαι βαθύτατα αυτήν την τελευταία του νοσταλγική φιλοδοξία, αλλά με τη σκέψη πόσο διαφορετικά είναι αυτά που θυμάται ως φοιτητής της δεκαετίας του '7Ο, ακόμη και του '8Ο, με αυτά που ισχύουν σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια, με δυσκολία συγκρατώ το σαρκαστικό «καλά να πάθει»...
Εγκαίρως υπέβαλε τα χαρτιά του και τις εργασίες του «τρεις κούτες». Εντελώς τυχαία διαπίστωσε ότι κανένα από τα μέλη του Εκλεκτορικού Σώματος και της Εισηγητικής Επιτροπής δεν έκανε τον κόπο να ανοίξει αυτές τις κούτες για να δει τι περιέχουν. Και όταν εξέφρασε τη διαμαρτυρία του σε κάποιον της Εισηγητικής Επιτροπής, εκείνος τον επέπληξε γιατί δεν εφρόντισε να έχει ιδιαίτερες συναντήσεις με όλα τα μέλη. Πράγματι δεν εφρόντισε, γιατί στις ΗΠΑ αυτές οι συναντήσεις δεν συνηθίζονται και θεωρούνται επιλήψιμες και νόμιζε ο δυστυχής ότι το ίδιο ισχύει και εδώ! Εκεί οι συναντήσεις δεν είναι «ιδιαίτερες», αλλά δημόσιες, αλλεπάλληλες και σε επίσημες συνεδριάσεις των εκλεκτορικών σωμάτων.Ηδη από την προκήρυξη του διαγωνισμού και τον χαρακτηρισμό της επίμαχης έδρας άρχισε να υποπτεύεται ότι η εκλογή ήταν ήδη φωτογραφικά προσανατολισμένη υπέρ του συνυποψηφίου του. Και τότε κατελήφθη από οργή, πείσμα και μαχητικότητα γιατί το ζήτημα δεν ήταν πλέον ατομικό, αν θα εκλεγεί αυτός ή ο άλλος, αλλά γενικότερο που έχει να κάνει με τον τρόπο που λειτουργούν τα πανεπιστήμιά μας. Αρχισε να ερευνά και από την έρευνα έμαθε πολλά. Ευχόμαστε να μην πάθει και πολλά.
Στη συνεδρίαση, λοιπόν, του Εκλεκτορικού Σώματος τον περασμένο Μάιο ήταν καλά μελετημένος και αποκάλυψε, προσκομίζοντας και τις σχετικές αποδείξεις, ότι κρίσιμα σημεία από το βιογραφικό του συνυποψηφίου του ήταν κατά την ευγενικότερη έκφραση ανακριβή και κατά την ειλικρινέστερη απροκάλυπτα ψευδή! Κανείς όμως μέχρι τότε δεν τα είχε ερευνήσει, από σκόπιμη αμέλεια ή από αμελή σκοπιμότητα...
Το Εκλεκτορικό Σώμα και η Εισηγητική Επιτροπή, που άλλα είχαν εισηγηθεί, βρέθηκαν σε μεγάλη αμηχανία. Αναγκάστηκαν να διακόψουν τη συνεδρίαση χωρίς να ορίσουν πότε θα επαναληφθεί, από ποιο σημείο θα συνεχιστεί και με ποιους όρους. Περιμένουμε και θα δούμε. Για την ώρα δεν αναφερόμαστε σε ονόματα ή σε άλλες συγκεκριμένες καταστάσεις. Θα το κάνουμε αν χρειαστεί, και ελπίζουμε να μη χρειαστεί...
Υπάρχει μια θεμελιώδης εκπαιδευτική αρχή που ισχύει διεθνώς: Ενα εκπαιδευτικό σύστημα παράγει στελέχη ανάλογα με την ποιότητά του. Αν η ποιότητά του είναι υψηλή και η ποιότητα των στελεχών του είναι επίσης υψηλή. Το ίδιο ανάλογο αν είναι χαμηλή. Υπάρχει μια ελπίδα ότι η αρχή αυτή θα αρχίσει να κάμπτεται και να σπάει ο φαύλος κύκλος που ενίοτε προκαλεί από τη στιγμή που σχηματίζεται πολυεθνική και διεθνής πανεπιστημιακή κοινότητα και σιγά σιγά θα αρχίσουν να ισχύουν διεθνή κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής. Εχουμε ήδη στα χέρια μας καταπληκτικά ηλεκτρονικά εργαλεία που ούτε μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από μερικά χρόνια. Είμαστε σε θέση να ενημερωθούμε πλήρως και ταχύτατα για το τι κυκλοφορεί σε κάθε χώρα από επιστήμη, επιστημονική διδασκαλία και επιστημονική έρευνα.
Στη χώρα μας υπάρχουν ακόμη πολλοί που πιστεύουν ότι στις άλλες χώρες, ιδιαίτερα τις μεγάλες και προηγμένες, η επιστήμη είναι... μίσθαρνο όργανο των πολυεθνικών. Είναι δεν είναι αλήθεια αυτό, λίγο ενδιαφέρει. Το βέβαιο είναι ότι η επιστήμη όλο και περισσότερο... «παγκοσμιοποιείται» και διαμορφώνει διεθνείς προδιαγραφές και κριτήρια. Αν αγνοήσουμε αυτή τη διεθνή πραγματικότητα (ελπίζω ότι δεν είμαστε σε θέση να την αγνοήσουμε) θα παραμείνουμε εγκλωβισμένοι (θανάσιμα) στον επιστημονικό μας επαρχιωτισμό με χωριάτικες συναλλαγές, αγοραπωλησίες διδακτικών, ερευνητικών και διοικητικών θέσεων, με φαινόμενα αμαρτωλών συγγενομιξιών. Πιστεύω ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν την... ικανότητα να σβήσουν και να διαγραφούν από τον διεθνή επιστημονικό χάρτη, αλλά δεν μπορούν για μεγάλο χρονικό διάστημα να συνεχίσουν την ύπαρξή τους όπως είναι σήμερα. Αυτό είναι μάλλον αδύνατο.
Οι παροικούντες και γνωρίζοντες θα πουν: «Σιγά τις καταγγελίες που μας κάνεις. Εμείς γνωρίζουμε περισσότερα και χειρότερα». Πράγματι γνωρίζουν, τα ομολογημένα και τα ανομολόγητα. Γνωρίζουν οικογένειες που σύσσωμες μεταφέρθηκαν από την τραπεζαρία του σπιτιού τους στο αμφιθέατρο του πανεπιστημίου, γόνους που «εξελέγησαν» λέκτορες μόλις πήραν το πτυχίο τους και με διδακτορικό που εγκαίρως είχε «επιβλέψει» ο ανιών. Γνωρίζουν καθηγητές που εξασφάλισαν ή ποικιλοτρόπως εξαγόρασαν τον τίτλο για να τον χρησιμοποιήσουν ως επαγγελματικό προσόν και ποτέ δεν πάτησαν το πόδι τους στο πανεπιστήμιο, μισθοδοτούμενοι ή μη. Γνωρίζουν ακόμη όλες τις συναλλαγές για την εκλογή των λεγομένων πανεπιστημιακών αρχών. Τα γνωρίζουν όλα και σιωπούν. Λίγοι θα μιλήσουν και ακόμη λιγότεροι θα φωνάξουν και θα αγωνιστούν. Η έρημος δεν είναι ποτέ συνεχής. Εχει και οάσεις...
Πολλές ελπίδες συγκεντρώνει η νέα διοίκηση της ΠΟΣΔΕΠ, του συνδικαλιστικού οργάνου του διδακτικού προσωπικού. Αρκεί να ξεφύγει από το συντεχνιακό καβούκι και να ασχοληθεί περισσότερο με τον έλεγχο των πράξεων και παραλείψεων, με τον κομματισμό, τη διαφθορά και τη συναλλαγή των πανεπιστημίων.
