09 May 2007

Έκρηξη μακρινού άστρου ως σουπερνόβα

Αμερικανοί αστρονόμοι έγιναν μάρτυρες της φωτεινότερης αστρικής έκρηξης που έχει καταγραφεί ποτέ. Ο υπερκαινοφανής, 50 δισεκατομμύρια φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο, δημιουργήθηκε από το θάνατο ενός πραγματικά γιγάντιου άστρου.

Κρίνοντας από την ένταση και τη λαμπρότητα της έκρηξης, το αστέρι που εξερράγη είχε μάζα 150 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου, ανακοίνωσαν οι αστρονόμοι.

«Από όλα τα αστέρια που έχουν παρατηρηθεί ποτέ, αυτό ήταν ο βασιλιάς», σχολίασε ο Άλεξ Φιλιπένκο, επικεφαλής της ομάδας στο Αστεροσκοπείο Λικ της Καλιφόρνιας. «Μείναμε έκπληκτοι από το πόσο φωτεινό έγινε και πόσο πολύ διήρκεσε η έκρηξη», είπε.

Το σουπερνόβα SN 2006gy, σε απόσταση 240 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, παρατηρήθηκε με διάφορα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια το περασμένο φθινόπωρο και για διάστημα δύο μηνών. Ήταν τουλάχιστον πέντε φορές φωτεινότερο από τα εκατοντάδες σουπερνόβα που είχαν εντοπιστεί στο παρελθόν.

Οι υπερκαινοφανείς (σουπερνόβα) εμφανίζονται όταν ένα μεγάλο άστρο -τουλάχιστον οκτώ φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο- εξαντλεί τα καύσιμά του και καταρρέει κάτω από την ίδια του τη βαρύτητα. Αυτό που απομένει από την έκρηξη είναι συνήθως μια μαύρη τρύπα. Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι το SN 2006gy προέκυψε από διαφορετική διαδικασία και δεν μετετράπη σε μελανή οπή. Πριν από την έκρηξη παρατηρήθηκε μεγάλη απώλεια μάζας από το άστρο.

Το SN 2006gy προκλήθηκε από τον θάνατο ενός τεράστιου σε διαστάσεις άστρου, τουλάχιστον εκατό φορές μεγαλύτερου από τον δικό μας ήλιο, το οποίο μάλιστα εξερράγη περισσότερες από μία φορές. «Συνήθως θεωρούμε ένα σουπερνόβα ως το θάνατο ενός αστεριού, αλλά σε αυτή την περίπτωση το συγκεκριμένο άστρο πρέπει να εξερράγη έξι φορές», ανέφερε ο Σταν Γούσλεϊ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Ανάλογα είναι γνωστό ότι συμβαίνουν και με το Ήτα της Τρόπιδας, ένα άστρο που ανήκει στον δικό μας Γαλαξία, μόλις 7.500 έτη φωτός από τη Γη.

«Δεν γνωρίζουμε εάν το Ήτα Τρόπιδας θα εκραγεί σύντομα, αλλά καλύτερα να το παρατηρούμε στενά», είπε ο Μάριο Λίβιο του Επιστημονικού Ινστιτούτου Διαστημικού Τηλεσκοπίου. Η έκρηξή, που θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή τα επόμενα 50.000 χρόνια, θα ήταν το «εντυπωσιακότερο αστρικό σόου στην ιστορία του σύγχρονου πολιτισμού». Το σουπερνόβα του Ήτα της Τρόπιδας θα ήταν τόσο λαμπρό ώστε θα μπορούσε κάποιος να διαβάζει με το φως του τη νύχτα.

(www.in.gr, 9/5/2007)