(ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ, ΒΗΜΑ, 26/9/2010)
Έστω ότι σας δείχνουν από μακριά ένα βιβλίο λέγοντάς σας ότι το έγραψε νομπελίστας. Το στερεότυπο μέσα σας ήδη προειδοποιεί για βαρεμάρα. Πλησιάζετε και βλέπετε ένα εξώφυλλο με σταγόνα που διαρρηγνύει την ηρεμία ακίνητης επιφάνειας και τίτλο που θυμίζει Κούντερα. Πάω στοίχημα ότι ήδη ψάχνετε επιχείρημα αποφυγής του μαρτυρίου ανάγνωσης ενός ακόμη ψυχιατρικού δοκιμίου υπό λογοτεχνικό μανδύα. Μην το κάνετε, διότι θα έχετε χάσει την ευκαιρία να διαβάσετε από τους πρώτους το εγχειρίδιο Φυσικής του 21ου αιώνα!
Παρά τα επιφαινόμενα, έχουμε να κάνουμε με το συγκλονιστικό όσο και απολαυστικό απόσταγμα επιστημονικής αναζήτησης ετών ενός νομπελίστα της Φυσικής, του καθηγητή έδρας στο ΜΙΤ Frank Wilczek (Φρανκ Βίλτζεκ). Ο εξαίρετος αυτός επιστήμονας ξεκινά τη γραφή του με ένα σοκ για όλους μας: «Η ύλη, ο χρόνος και το Σύμπαν δεν είναι αυτά που ήταν ούτε αυτά που φαίνονται να είναι». Τι εννοεί; Μας το εξηγεί μέσα από τρεις ενότητες κεφαλαίων: Την «προέλευση της μάζας», την «ασθενικότητα της βαρύτητας» και το αν «ισοδυναμεί η ομορφιά με την αλήθεια». Και το κάνει διαπλέκοντας μια μαγεία διττή: Ενώ «χώνει νυστέρι» σε όλα τα ιερά και όσια που διδαχτήκαμε για τη Φυσική και την Αστροφυσική, αναισθητοποιεί τις αντιδράσεις μας με μια βιωματική αφήγηση των όσων εξέπληξαν αυτόν σε καμπές της επιστημονικής του σταδιοδρομίας.
Καταφέρνει, ο «άθλιος», να μας συμπαρασύρει σε ένα ξαναδιάβασμα όλης της σωματιδιακής φυσικής χωρίς ούτε στιγμή να βαρεθούμε! Και αποτολμά να ζωντανέψει ξανά την αρχαιότερη θεώρηση του κόσμου (τον «αιθέρα» των Ελλήνων) για να διαλύσει όλα τα σημεία τριβής μεταξύ θεωριών του Αϊνστάιν και κβαντομηχανικής. Ουσιαστικά- αν το περίφημο πείραμα του CΕRΝ δεήσει να βρει το μποζόνιο του Χιγκς-, το βιβλίο του εμπεριέχει την εκλαϊκευμένη έκδοση μιας θεωρίας που θα ενοποιεί τη φυσική μικρόκοσμου και μακρόκοσμου, το νέο καθιερωμένο μοντέλο της!
Αυτό το αμάλγαμα σπάνιας επιστημονικής έμπνευσης και εκλαΐκευσης με ποιοτικό χιούμορ μάς κάνει κοινωνούς της «νέας ιδεολογίας» που εισηγείται ο συγγραφέας, ότι η ύλη συγκροτείται από σχεδόν αβαρείς μονάδες, ότι η έσχατη πηγή της μάζας είναι η καθαρή ενέργεια, ότι ο χώρος δεν είναι ποτέ κενός αλλά δυναμικό πλέγμα- ο «αιθέρας»που αυθόρμητα δημιουργεί ή διαλύει στοιχειώδη σωματίδια... Μια κοσμοθεώρηση που επιτέλους εξηγεί τη συμπεριφορά της βαρύτητας και ενοποιεί τις δυνάμεις της φύσης.
Είναι ένα βιβλίο-πρόκληση προς όποιον φυσικό θελήσει να του βρει κουσούρια και να αντισταθεί στο σάρωμα των εδραιωμένων αντιλήψεών του, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει και στον μη ειδικό αναγνώστη να μεταλάβει τη νέα γνώση, να συμμετάσχει στη «συνωμοσία ανατροπής της παλαιάς». Είναι ένα βιβλίο τόσο πολυσήμαντο που για πρώτη ίσως φορά με αφήνει μετέωρο σε δύο βασικές επιταγές της βιβλιοπαρουσίασης: το να υποδείξω το κατώτερο ηλικιακό όριο του αναγνώστη και το να επισημάνω τις κατευθύνσεις που μπορεί να δώσει η ανάγνωσή του.
Ειλικρινά, θεωρώ την «Ελαφρότητα του είναι» μια αποκάλυψη, μια θρυαλλίδα εκρήξεων στην ανθρώπινη σκέψη που μπορεί να φέρει το αναποδογύρισμα κάθε θεώρησής μας! Και όλα αυτά διατυπωμένα με την ηρεμία μιας σταγόνας που ταράζει το ακίνητο νερό... Βουτήξτε ανενδοίαστα μαζί της και γλεντήστε το!
