(Spiegel, ΟΛΓΑ ΚΟΛΙΑΤΣΟΥ, Ελευθεροτυπία, 2/6/2010)
Τα αίτια θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου συντηρούν μέχρι σήμερα τις διαφωνίες των ιστορικών. Επρόκειτο για χρόνια δηλητηρίαση από κατάχρηση οινοπνευματωδών; Είχε μολυνθεί κάποια πληγή από την τελευταία μάχη; Ή μήπως ήταν κρούσμα ελονοσίας ή τύφου;
Αμέσως μετά τον θάνατό του, Ιούνιο του 323 π.Χ., διαδόθηκε από την ακολουθία του η φήμη πως ο Μακεδόνας στρατάρχης είχε δηλητηριαστεί από τα ύδατα της Στυγός, ποτάμι το οποίο κατά την αρχαιοελληνική μυθολογία έζωνε τον Κάτω Κόσμο, τον Αδη. Ισως, ο θρύλος να κρύβει, τελικώς, κάποια αλήθεια. Δύο Αμερικανίδες επιστήμονες, η ιστορικός στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, Αντριέν Μέιτζορ, και η ειδικός σε θέματα τοξικολογίας, Αντουανέτ Χέις, αναζητώντας την πιθανή τοξική ουσία διαπίστωσαν την παρουσία του βακτηριδίου Micromonospora echinospora στα πετρώματα κάτω από το ποτάμι της Στυγός (στο Μαυρονέρι Χελμού).
Ο μικροοργανισμός ανακαλύφθηκε τυχαίως πριν από μερικά χρόνια και παράγει την εξαιρετικώς τοξική ουσία καλιχεαμυκίνη (calicheamicin). Κατά την Α. Μέιτζορ, «η βακτηριδιακή τοξίνη προξενεί βλάβες στο DNA, συγκεκριμένα μαζικό θάνατο κυττάρων. Αρχικώς σημειώνεται αδυναμία, κόπωση και πόνοι, αργότερα καταρρέουν τα εσωτερικά όργανα και τελικώς το νευρικό σύστημα» -συμπτώματα πολύ όμοια μ' εκείνα που η παράδοση λέει ότι παρουσίασε πριν από τον θάνατό του ο Μ. Αλέξανδρος.
Για την καλιχεαμυκίνη δεν υπάρχει αντίδοτο, ενώ μικρή δόση είναι θανατηφόρα. Η διαπίστωση των Αμερικανίδων επιστημόνων παραμένει ανεπιβεβαίωτη, για την ερχόμενη χρονιά, όμως, έχει διοργανωθεί ερευνητική αποστολή στη Στύγα με τη συμμετοχή του Ιταλού υδροχημικού Βάλτερ ντ' Αλεσάντρο. Η τοξικότητα των υδάτων της Στυγός είχε αναφερθεί ήδη στην αρχαιότητα από τον Ησίοδο, τον 8ο αιώνα π.Χ., και τον Παυσανία τον 2ο αιώνα μ.Χ.
