Από την πρώτη χρονιά του διαγωνισμού PISA, το 2000, η Ελλάδα βρισκόταν στις τελευταίες θέσεις.
του Απόστολου Λακασά, Καθημερινή, 5/12/2013
Προβληματισμό για την ποιότητα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος προκαλούσαν πάντα -από την πρώτη χρονιά που έγινε ο διαγωνισμός PISA το 2000- οι κακές έως μέτριες επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών, αλλά ουδέποτε έγινε σοβαρός διάλογος επ’ αυτών.
Χαρακτηριστικά, στον διαγωνισμό του 2000 η Ελλάδα... πάτωσε. Η αρχική αντίδραση στην ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα και στο υπουργείο Παιδείας ήταν μούδιασμα, αλλά ακολούθησαν οι συνήθεις δικαιολογίες που επιρρίπτουν την ευθύνη σε κάποιον τρίτο χωρίς ίχνος αυτοκριτικής.
Eιδικότερα, το 2000 η Eλλάδα σε σύνολο 31 χωρών του ΟΟΣΑ βρέθηκε στην 28η θέση στα Μαθηματικά και στην 25η θέση στη Γλώσσα και στις Φυσικές Επιστήμες. Oι θέσεις της Eλλάδας στις τρεις γνωστικές περιοχές κατέδειξαν την εικόνα της ελληνικής εκπαίδευσης, που στιγματίζεται από την «παπαγαλία» και την απουσία κριτικής σκέψης. Εικόνα, που εμμέσως πλην σαφώς παραδέχθηκε και η τότε (2001) ηγεσία του Yπ. Παιδείας επιχειρώντας να μεταθέσει τις ευθύνες στην προηγούμενη ηγεσία.
Από την άλλη, τα στοιχεία του PISΑ αμφισβητούνται στην Ελλάδα καθώς ο διαγωνισμός βασίζεται σε κριτήρια που διαμορφώθηκαν στα πρότυπα των αγγλοσαξονικών εκπαιδευτικών συστημάτων. Παρά λοιπόν το μούδιασμα και τον προβληματισμό για τις θέσεις της Ελλάδας, ουσιαστικός διάλογος δεν έγινε. Έτσι συνεχίστηκε η μετριότητα των επιδόσεων Ελλήνων μαθητών, οι οποίοι πάντως στον διαγωνισμό του 2009 βελτιώθηκαν.
Ειδικότερα, μετά το 2000, στους επόμενους διαγωνισμούς (2003, 2006, 2009) οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών ήταν οι ακόλουθες:
- Το 2009 (σε σύνολο 65 χωρών) στα Μαθηματικά διατηρήσαμε την ίδια θέση -39η- με το 2006, αλλά η ελληνική επίδοση βελτιώθηκε φθάνοντας τους 466 βαθμούς από 459 βαθμούς το 2006 και 445 το 2003.
- Το 2009 στην κατανόηση κειμένου η Ελλάδα ανέβηκε στην 31η θέση με 483 βαθμούς, ισοβαθμώντας με τη Σλοβενία. Το 2006 ήταν στην 36η θέση με 460 βαθμούς, ενώ το 2003 ήταν στην 30ή θέση με 472 βαθμούς.
- Στις Φυσικές Επιστήμες η Ελλάδα το 2009 κατέλαβε την 40ή θέση με 470 βαθμούς, ενώ το 2006 ήταν 38η με 473 βαθμούς. Το 2003 ήταν 30ή με 481 βαθμούς.
Η κατανομή των πόρων
Μιλώντας στην «Κ» για τα φετινά αποτελέσματα, η κ. Χρύσα Σοφιανοπούλου, εθνική διαχειρίστρια στο πρόγραμμα PISA και επίκουρος καθηγήτρια στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, παραδέχθηκε ότι το ύψος των κρατικών δαπανών για την παιδεία έχει αντίκτυπο στις επιδόσεις των μαθητών. «Δεν είναι όμως ο μοναδικός παράγοντας για την εξασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης», τόνισε.
Σύμφωνα με την κ. Σοφιανοπούλου, «ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται οι πόροι είναι εξίσου σημαντικός με τα ποσά που διατίθενται». Εκτός αυτού, «τα σχολεία με μεγαλύτερη αυτονομία όσον αφορά τα αναλυτικά προγράμματα και τον τρόπο αξιολόγησης των μαθητών τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα από τα σχολεία με μικρότερη αυτονομία.
Επίσης, έχουν καλύτερα αποτελέσματα τα σχολεία που ανήκουν σε εκπαιδευτικά συστήματα με περισσότερες πρακτικές κοινωνικής λογοδοσίας και μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των καθηγητών και του διευθυντή για τη διαχείριση του σχολείου».
