Οι ερευνητές της NASA δηλώνουν ότι έμειναν έκπληκτοι, σαν να είχαν ανακαλύψει «μια ζούγκλα στη μέση της ερήμου». Πριν καν έρθει το καλοκαίρι στις παγωμένες θάλασσες, απέραντες, καταπράσινες οάσεις φυτοπλαγκτού εμφανίζονται στην Αρκτική κάτω από ένα μέτρο πάγου. Η ανακάλυψη, επισημαίνουν οι ερευνητές στο περιοδικό Science, δείχνει ότι οι γνώσεις μας για τη λειτουργία του πολικού οικοσυστήματος είναι ακόμα ελλιπείς.
Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι, στην περιοχή της Αρκτικής, η πρωτογενής βιολογική παραγωγή -δηλαδή η παραγωγή οργανικών μορίων μέσω φωτοσύνθεσης- είναι έως και δεκαπλάσια από ό,τι είχε εκτιμηθεί.
Αυτό ακούγεται θετικό, παραμένει όμως ασαφές αν το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, και αν μπορεί να επηρεάσει την επιβίωση των θαλάσσιων οργανισμών που μεταναστεύουν μαζικά στην Αρκτική το καλοκαίρι.
Τα νερά γύρω από την Αρκτική είναι μεν παγωμένα, είναι όμως και εξαιρετικά πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Οι οικολόγοι γνώριζαν ότι κάθε καλοκαίρι, όταν οι επιπλέοντες πάγοι υποχωρούν και αφήνουν ελεύθερη τη θάλασσα, η ζεστή λιακάδα επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό του φυτοπλαγκτού, αυτών των μονοκύτταρων φωτοσυνθετικών οργανισμών που αποτελούν τη βάση του τροφικού πλέγματος σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου.
Μέχρι σήμερα, όμως, κανείς δεν φανταζόταν ότι τεράστιοι πληθυσμοί φυτοπλαγκτού αναπτύσσονται ακόμα και κάτω από τον πάγο. Η ανακάλυψη ήρθε σχεδόν τυχαία τον περασμένο Ιούλιο, στη διάρκεια αποστολής της NASA με παγοθραυστικό της αμερικανικής ακτοφυλακής. Όπως εξηγεί ανακοίνωση της υπηρεσίας, οι ερευνητές είχαν στόχο να διασταυρώσουν δορυφορικά δεδομένα για την υποχώρηση των πάγων με επιτόπιες μετρήσεις.
Όταν όμως τρύπησαν τον πάγο, που είχε πάχος πάνω από ένα μέτρο, ανακάλυψαν ζωντανές πράσινες κηλίδες. «Αν με είχε ρωτήσει κάποιος πριν από την αποστολή, θα έλεγα ότι είναι αδύνατο. Η ανακάλυψη ήταν εντελώς αναπάντεχη» σχολιάζει ο Κέβιν Αρίγκο του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, επικεφαλής της αποστολής.
Οι «οάσεις» φυτοπλαγκτού ανακαλύφθηκαν στις θάλασσες Τσούκσι και Μποφόρ, ανάμεσα στη Σιβηρία και την Αλάσκα. Οι πράσινες κηλίδες κάτω από τον πάγο είχαν πάχος έως και 30 μέτρα και διάμετρο μέχρι 100 χιλιόμετρα.
Πώς όμως περνά το ζωογόνο φως μέσα από τον πάγο; Η προσεκτική εξέταση με οπτικές μετρήσεις έδειξε ότι, με την άνοδο της θερμοκρασίας, ο επιφανειακός πάγος λιώνει κατά τόπους και σχηματίζει ρηχές λίμνες, οι οποίες δρουν ως φακοί που διοχετεύουν φως κάτω από την επιφάνεια.
Όποιος κι αν είναι η αιτία του φαινομένου, η ανακάλυψη έχει μεγάλη σημασία για την κατανόηση του αρκτικού θαλάσσιου οικοσυστήματος. Το φυτοπλαγκτό αφενός απορροφά μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (το οποίο είναι πρώτη ύλη για τη φωτοσύνθεση) αφετέρου παράγει μεγάλες ποσότητες οξυγόνου και αποτελεί πηγή τροφής για το ζωοπλαγκτόν, τις φάλαινες και πολλούς ακόμα οργανισμούς.
«Σε αυτή τη φάση δεν γνωρίζουμε αν αυτές οι οάσεις φυτοπλαγκτού εμφανίζονται εδώ και πολύ καιρό στην Αρκτική και απλά δεν τις είχαμε παρατηρήσει μέχρι σήμερα» επισημαίνει ο Δρ Αρίγκο.
Διευκρινίζει όμως ότι το φαινόμενο μπορεί να είναι σχετικά νέο και να εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, η οποία ανεβάζει τη θερμοκρασία, λιώνει τον πάγο και επιτρέπει τον πρώιμο πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών.
Αυτό, με τη σειρά του, θα επηρέαζε τις γκρίζες φάλαινες και άλλα μεγάλα θηλαστικά που μεταναστεύουν στα θρεπτικά νερά της Αρκτικής κάθε καλοκαίρι: η άφιξή τους δεν θα συμπίπτει πλέον χρονικά με την κορύφωση του φυτοπλαγκτού.
Newsroom ΔΟΛ
Γιγαντιαίο ισόποδο που ζει στα 2,5 χιλιόμετρα στο βυθό
Newsbeast
Συνεχείς επιβεβαιώσεις, όπως αναφέρθηκε και σε πρόσφατη ανάρτηση, ότι η εξέλιξη λειτουργεί παντού, όπου βρει ευνοϊκές συνθήκες, αξιοποιώντας κάθε υλικό της φύσης και δοκιμάζοντας κάθε πιθανό συνδυασμό. Εννοείται, καμιά σχέση με τις ιδεοληψίες περί "δημιουργίας" των θεόπληκτων και καμιά επιβεβαίωση περί σκοπιμότητας για την ύπαρξη των οργανισμών και των ειδών... Προκύπτουν και εξαφανίζονται, σύμφωνα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος, χωρίς συγκεκριμένο στόχο και αποτέλεσμα!
