Δύο νέα βαρέα χημικά στοιχεία στον Περιοδικό Πίνακα

Λιβερμόριο και Φλερόβιο, δύο νέα βαρέα χημικά στοιχεία που έρχονται να προστεθούν επισήμως στον Περιοδικό Πίνακα.

Η Διεθνής Ένωση Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας (IUPAC) ενέκρινε επίσημα τα ονόματα των δύο νέων βαρέων στοιχείων που έρχονται να προστεθούν στον πασίγνωστο Περιοδικό Πίνακα. Πρόκειται για το Φλερόβιο (στοιχείο 114, σύμβολο Fl) και το Λιβερμόριο (στοιχείο 116, σύμβολο Lv).

Τα ονόματα προτάθηκαν πέρυσι από τους επιστήμονες της ερευνητικής κοινοπραξίας του Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Λίβερμορ των ΗΠΑ και του ρωσικού πυρηνικού κέντρου της Ντούμπνα και εγκρίθηκαν τώρα από τον ανώτερο διεθνή φορέα των χημικών. Τα νέα επίσημα ονόματα θα δημοσιευθούν στο τεύχος Ιουλίου του περιοδικού της IUPAC «Pure and Applied Chemistry», οπότε θα ολοκληρωθεί πλέον η διαδικασία ένταξης των φλερόβιου και του λιβερμόριου στη συνεχώς διευρυνόμενη «οικογένεια» των χημικών στοιχείων.

Το φλερόβιο παίρνει το όνομα του ρωσικού Εργαστηρίου Πυρηνικών Αντιδράσεων Φλερόβ, όπου συντέθηκαν αρκετά σούπερ-βαρέα στοιχεία, μεταξύ των οποίων και το στοιχείο 114 (γνωστό πλέον ως φλερόβιο). Ο Γκεόργκιι Φλερόβ (1913-1990) υπήρξε σπουδαίος Ρώσος φυσικός που, μεταξύ άλλων, ανακάλυψε την αυθόρμητη σχάση του ουρανίου, ενώ υπήρξε πρωτοπόρος στη φυσική των βαρέων ιόντων. Ήταν, το 1957, ο ιδρυτής του Κοινού Ινστιτούτου Πυρηνικών Ερευνών της τότε Σοβιετικής Ένωσης, που βρίσκεται στην πόλη της Ντούμπνα (130 χλμ από την Μόσχα) και το οποίο μετονομάσθηκε σε Εργαστήριο Πυρηνικών Αντιδράσεων Φλερόβ (FLNR) το 1991.

Το λιβερμόριο παίρνει το όνομα του αμερικανικού Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Λίβερμορ που ιδρύθηκε το 1952 και βρίσκεται στην πόλη Λίβερμορ της Καλιφόρνια. Επιστήμονες του Εργαστηρίου, μαζί με τους Ρώσους επιστήμονες του Εργαστηρίου Πυρηνικών Αντιδράσεων Φλερόβ (FLNR), συμμετείχαν σε έρευνες στο ρωσικό Κέντρο Ντούμπνα, όπου έγινε η ανακάλυψη του στοιχείου 116 (γνωστού πλέον ως λιβερμόριου). Ένα ακόμα στοιχείο, το 103, είχε παλαιότερα πάρει την ονομασία λωρένσιο, από το όνομα του ίδιου αμερικανικού Εργαστηρίου.

Η δημιουργία του στοιχείου 116 έγινε μέσω σύγκρουσης ιόντων ασβεστίου (με 20 πρωτόνια το καθένα) πάνω σε στόχους από κιούριο (με 96 πρωτόνια). Στη συνέχεια, σχεδόν αμέσως, το στοιχείο 116 διασπάστηκε στο στοιχείο 114. Οι επιστήμονες επίσης δημιούργησαν το στοιχείο 114 και με ξεχωριστό τρόπο, αντικαθιστώντας τον στόχο κιουρίου με στόχο πλουτωνίου (με 94 πρωτόνια).

Η δημιουργία των στοιχείων 114 και 116 αναπτερώνει τις ελπίδες των επιστημόνων ότι επιτέλους θα φθάσουν στη λεγόμενη «νήσο σταθερότητας», μία περιοχή του Περιοδικού Πίνακα όπου τα νέα βαρέα στοιχεία θα είναι πια σταθερά ή έστω θα διαρκούν αρκετά για να καταστεί εφικτή η ανακάλυψη πρακτικών εφαρμογών τους.

Πηγή: ΑΜΠΕ