«Αναμφίβολα διαπιστώνουμε την κληρονομιά των Βαβυλωνίων. Η νεοεμφανιζόμενη μηχανική τελειότητα του Μηχανισμού σαφώς εγείρει το ζωτικής σημασίας ερώτημα σχετικά με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τις γνώσεις των Ελλήνων εκείνης της περιόδου. Πότε ακριβώς, από ποιον, για ποιον και για ποιον λόγο κατασκευάστηκε ο Μηχανισμός; Τι άλλου είδους τεχνολογία προϋποθέτει η ύπαρξή του; Ποια θα ήταν η επίδραση των μηχανικών μοντέλων στην άποψη των Ελλήνων για το Σύμπαν; Αυτά είναι τα ερωτήματα που χρήζουν απαντήσεων».
Mike Edmunds, καθηγητής Αστρονομίας, Πανεπιστήμιο Κάρντιφ, Μ. Βρετανία
«Σε ό,τι αφορά τον συνδυασμό μεθόδων χρονολόγησης, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένα προϊόν της εποχής του. Στην ελληνιστική περίοδο βρίσκουμε, για παράδειγμα, το παράπηγμα ενσωματωμένο σε ένα αιγυπτιακό ημερολόγιο ή τον Μετωνικό κύκλο να χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση του ημερολογίου της αθηναϊκής πολιτείας ή τον συνδυασμό ηλιακού και υδραυλικού ρολογιού στους Αέρηδες».
Robert Hannah, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο του Οταγο, Νέα Ζηλανδία
«Ο Μηχανισμός αντικατοπτρίζει την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Είμαστε ενθουσιασμένοι με τον Μηχανισμό και έτσι θα έπρεπε να αισθάνονται όλοι».
Velson Horie, συντηρητής της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, Μ. Βρετανία
«Ο Μηχανισμός δεν είναι μόνο αντιπροσωπευτικός της τεχνολογικής αιχμής της αστρονομίας της εποχής του, αλλά εμπεριέχει τη δυναμική που θα επιτρέψει την επέκταση των γνώσεών μας τόσο για την ίδια την αστρονομία όσο και για τον πολιτισμικό ρόλο της».
Alexander Jones, καθηγητής Κλασικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο του Τορόντο, Καναδάς
«Διερωτάται κανείς μέσα από ποιες διαδικασίες προέκυψε ο Μηχανισμός. Ποιες ήταν οι κοινωνικές, πολιτικές και ιδεολογικές "χρήσεις" της αστρονομικής γνώσης; Σε ποιον βαθμό αυτές περιελάμβαναν "παθητική" παρατήρηση και τι μπορεί να πυροδότησε την επιθυμία μελλοντικής πρόβλεψης; Πόσο συνέβαλε σε αυτό η τεχνολογική πρόοδος; Και, τελικά, στην ίδια την κλασική Ελλάδα ποια ήταν η σχέση της αρχαϊκής κοσμολογίας (η οποία μπορεί να ανιχνευθεί στον καθορισμό του χρόνου των θρησκευτικών τελετών και στον προσανατολισμό των ναών) με την ανάπτυξη της προβλεπτικής επιστήμης της αστρονομίας;».
Clive Ruggles, καθηγητής Αρχαιοαστρονομίας, Πανεπιστήμιο του Λέστερ, Μ. Βρετανία
«Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ένα μοναδικό εύρημα του αρχαίου κόσμου. Παρά την ύπαρξη και άλλων μηχανών κατά την αρχαιότητα, καμία δεν φαίνεται να ανταγωνίζεται τον Μηχανισμό σε τεχνολογική πολυπλοκότητα. Τα δεδομένα δηλώνουν πάντως ότι ο Μηχανισμός δεν ήταν ένα μεμονωμένο τεχνολογικό προϊόν της εποχής του και ότι η τεχνολογία στην αρχαιότητα ήταν περισσότερο ανεπτυγμένη από όσο νομίζουμε».
Alexandra Smith, ιστορικός, Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, Μ. Βρετανία
«Το νησί της Ρόδου κατείχε μια στρατηγική θέση ζωτικής σημασίας και κατά την ελληνιστική περίοδο η πόλη-κράτος της Ρόδου αναπτύχθηκε σε ένα πολύ σημαντικό πολιτισμικό, ναυτικό και εμπορικό κέντρο. Στη Ρόδο κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. ο Ιππαρχος, πατέρας της αστρονομίας, ανέπτυξε τη θεωρία του η οποία εξηγεί τις ανωμαλίες στην κίνηση της Σελήνης».
Μαίρη Ζαφειροπούλου, αρχαιολόγος, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών
(Σχόλια από το ΒΗΜΑ, 03/12/2006)
Και ένας σχολιασμός με άλλη αφορμή από τον Richard Feynman (Φέυνμαν, 1918-1988):
Ο Φέυνμαν είχε επισκεφτεί την Αθήνα και ξεναγήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Γράφει σε επιστολή προς τη σύζυγό του: «Περπάτησα (στο μουσείο) και είδα τόσα πολλά που τα πόδια μου άρχισαν να πονάνε ... Τέλος, είχα βαρεθεί, επειδή έβλεπα συνεχώς όμοια πράγματα. Υπήρχε όμως κάτι διαφορετικό από τα άλλα έργα, κάτι πολύ παράξενο, σχεδόν απίστευτο. Το είχαν ανασύρει απ' τη θάλασσα το έτος 1900, ήταν κάποιο είδος μηχανής με μεγάλους οδοντωτούς τροχούς. Έμοιαζε πολύ με το εσωτερικό ενός ρολογιού με ελατήριο.
Υπήρχαν πολλοί τροχοί, προσαρμοσμένοι μεταξύ τους, με πολύ κανονικά "δόντια", καθώς και βαθμολογημένοι κύκλοι με χαραγμένες επάνω τους ελληνικές επιγραφές ... (σημείωση: εννοεί το «Μηχανισμό των Αντικυθήρων»).
Ρώτησα την αρχαιολόγο για τη μηχανή που είχα δει στο μουσείο - αν είχαν βρεθεί άλλες τέτοιες μηχανές ή απλούστερες που οδήγησαν στην κατασκευή της - αλλά ούτε που καταλάβαινε για ποιο πράγμα τη ρωτούσα... Μου ζήτησε να της εξηγήσω το ενδιαφέρον μου και τον εντυπωσιασμό μου για τη μηχανή... Πόση άγνοια έχουν οι άνθρωποι που έκαναν κλασικές σπουδές. Κι ύστερα αναρωτιέμαι, γιατί δεν εκτιμούν την εποχή τους, δεν ανήκουν σ' αυτήν, δεν την καταλαβαίνουν... Κάποια κυρία από το προσωπικό του μουσείου παρατήρησε, όταν της είπαν ότι ο Αμερικανός καθηγητής ήθελε να μάθει περισσότερα για το έκθεμα 15087: "Απ' όλα αυτά τα ωραία πράγματα του μουσείου, γιατί στάθηκε ειδικά σε εκείνο το έκθεμα; Γιατί είναι τόσο σημαντικό;" ...» (R.Feynman: «Τι σε νοιάζει εσένα τι σκέφτονται οι άλλοι;», Τροχαλία, Αθήνα.)
Ο Φέυνμαν είχε επισκεφτεί την Αθήνα και ξεναγήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Γράφει σε επιστολή προς τη σύζυγό του: «Περπάτησα (στο μουσείο) και είδα τόσα πολλά που τα πόδια μου άρχισαν να πονάνε ... Τέλος, είχα βαρεθεί, επειδή έβλεπα συνεχώς όμοια πράγματα. Υπήρχε όμως κάτι διαφορετικό από τα άλλα έργα, κάτι πολύ παράξενο, σχεδόν απίστευτο. Το είχαν ανασύρει απ' τη θάλασσα το έτος 1900, ήταν κάποιο είδος μηχανής με μεγάλους οδοντωτούς τροχούς. Έμοιαζε πολύ με το εσωτερικό ενός ρολογιού με ελατήριο.
Ρώτησα την αρχαιολόγο για τη μηχανή που είχα δει στο μουσείο - αν είχαν βρεθεί άλλες τέτοιες μηχανές ή απλούστερες που οδήγησαν στην κατασκευή της - αλλά ούτε που καταλάβαινε για ποιο πράγμα τη ρωτούσα... Μου ζήτησε να της εξηγήσω το ενδιαφέρον μου και τον εντυπωσιασμό μου για τη μηχανή... Πόση άγνοια έχουν οι άνθρωποι που έκαναν κλασικές σπουδές. Κι ύστερα αναρωτιέμαι, γιατί δεν εκτιμούν την εποχή τους, δεν ανήκουν σ' αυτήν, δεν την καταλαβαίνουν... Κάποια κυρία από το προσωπικό του μουσείου παρατήρησε, όταν της είπαν ότι ο Αμερικανός καθηγητής ήθελε να μάθει περισσότερα για το έκθεμα 15087: "Απ' όλα αυτά τα ωραία πράγματα του μουσείου, γιατί στάθηκε ειδικά σε εκείνο το έκθεμα; Γιατί είναι τόσο σημαντικό;" ...» (R.Feynman: «Τι σε νοιάζει εσένα τι σκέφτονται οι άλλοι;», Τροχαλία, Αθήνα.)
(Από την Ιστορία της Τεχνολογίας)
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
