Κι όμως, το όνομά του έμεινε στην ιστορία, όχι για τη συνολική παρουσία του στη μουσική ζωή της Ευρώπης, αλλά ως αντίζηλος και προσωπικός εχθρός του Mozart, τον οποίο μάλιστα «δολοφόνησε» με δηλητήριο. Η φήμη αυτή κυκλοφορούσε ήδη όσο ζούσε ο Salieri. Στη Βιέννη διαδόθηκε μάλιστα περί το 1823, αφού ο Salieri εισήχθη με γεροντική άνοια στο νοσοκομείο, ότι ο ίδιος εκμυστηρεύτηκε σε ένα ή δύο νοσοκόμους ότι πριν από 32 χρόνια είχε δολοφονήσει τον Mozart. Το 1830, πέντε χρόνια μετά το θάνατο του Salieri, έγραψε ο Ρώσος ποιητής Αλέξανδρος Πούσκιν ένα δράμα με τίτλο «Mozart και Salieri», αναπαράγοντας σ' αυτό την ιστορία της δολοφονίας. Ο Salieri ρίχνει επί σκηνής δηλητήριο στο ποτήρι του Mozart, από το οποίο αυτός πίνει κρασί. Αργότερα δημοσιεύτηκαν πολλά άρθρα στις εφημερίδες της Ευρώπης και κυκλοφόρησαν βιβλία με αποκλειστικό θέμα τη δολοφονία του Mozart από τον Salieri. Στις μέρες μας επιτάθηκε αυτός ο μύθος με ένα θεατρικό έργο του Peter Schaffer και ιδιαίτερα με την κινηματογραφική μεταφορά του από τον Milos Forman στην ταινία Amadeus.
Αν εξετάσει κάποιος τα ιστορικά γεγονότα αντικειμενικά και αναζητήσει ερμηνείες για διάφορα περιστατικά, θα διαπιστώσει ότι δεν τεκμηριώνεται, όχι δολοφονία του Mozart από τον Salieri, αλλά ούτε καν αντιζηλία, πέρα από τις συνήθεις τριβές που παρουσιάζονται σε χώρους εργασίας, ιδιαίτερα μεταξύ των καλλιτεχνών, όπου οι κρίσεις και τα πρότυπα είναι εκ των πραγμάτων υποκειμενικά και ρευστά.
Σημειώνουμε ότι ο Mozart και ο Salieri ακολουθούσαν τελείως διαφορετικούς δρόμους μουσικής δημιουργίας: Ο Salieri έγραφε σχεδόν αποκλειστικά όπερες του τότε κλασικού τύπου και εκκλησιαστική μουσική. Ο Mozart συνέθετε συμφωνίες, κοντσέρτα για πιάνο, για βιολί και για πνευστά, μουσική για μικρότερα σύνολα, παλαιότερα στο Salzburg εκκλησιαστική μουσική και στη Βιέννη μερικές όπερες τελείως διαφορετικού στυλ από εκείνο του Salieri. Γι' αυτό δεν τεκμηριώνεται λόγος επαγγελματικής αντιζηλίας, πέρα από, όπως προαναφέρθηκε, τις συνήθεις τριβές μεταξύ των καλλιτεχνών - διεκδίκηση μιας θέσης ή ενός καλοπληρωτή μαθητή.
Στη βιβλιογραφία αναφέρεται πλήθος λεπτομερειών που απενοχοποιούν τον Salieri. Μεταφέρουμε εδώ τα σημαντικότερα στοιχεία:
- Ο Πούσκιν θαύμαζε τον Μότσαρτ, δεν γνώριζε όμως τις συνθήκες ζωής και τα γεγονότα στη Βιέννη, αφού τον περισσότερο χρόνο της ζωής του βρισκόταν ο ίδιος στην εξορία. Αποδεδειγμένα δεν είχε παρακολουθήσει όπερα του Salieri, πιθανόν να μην είχε πληροφορίες για την προσωπικότητά του και είναι γνωστό ότι δεν ταξίδεψε ποτέ στη Δυτική Ευρώπη. Επειδή πέθανε σχετικά νέος (38 ετών, από τραύμα σε μονομαχία), δεν του δόθηκε η ευκαιρία να εξηγήσει αργότερα, με τη δέουσα απόσταση χρόνου τις προθέσεις που είχε κατά τη συγγραφή του έργου «Mozart και Salieri». Σίγουρα δεν επρόκειτο για αστυνομική καταγραφή γεγονότων. Ο αναγνώστης του έργου αποκομίζει την εντύπωση ότι κύριος στόχος του Πούσκιν είναι ο προβληματισμός για τη μοίρα των ιδιοφυών ανθρώπων στη ζωή. Πιθανόν ο θαυμασμός του για τον Mozart και οι ελλιπείς ή εσφαλμένες πληροφορίες του για τις συνθήκες θανάτου του μεγάλου συνθέτη να έδωσαν στον Πούσκιν την πρώτη ύλη για την πλοκή του δράματος και, ίσως άθελά του, για τη θεμελίωση σε λογοτεχνικό επίπεδο του μύθου για την ευθύνη του Salieri.
- Όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Salieri ομολόγησε σε κατάσταση πνευματικής συγχύσεως σε νοσοκόμους τη δολοφονία του Mozart, αναζητήθηκαν αυτοί οι μάρτυρες από φίλους του Salieri και της οικογένειας Mozart. Υπάρχουν δημοσιεύσεις σε εφημερίδες της εποχής (1823-25, οι εφημερίδες σώζονται σε βιβλιοθήκες της Βιέννης) ότι κανένας μάρτυρας δεν επιβεβαίωσε τις φήμες για ομολογία του Salieri. Οι νοσοκόμοι που ανευρέθησαν δεν ήξεραν τίποτα και άλλοι πιθανοί μάρτυρες είχαν μετοικήσει εντωμεταξύ σε άλλες πόλεις της αυτοκρατορίας κτλ.
- Ένας μαθητής του Salieri, ο συνθέτης Ignaz Moscheles, που τον επισκέφθηκε στο νοσοκομείο και έτυχε να τον συναντήσει σε κατάσταση πνευματικής αναλαμπής, περιέγραψε σε άρθρο του σε εφημερίδα το δάσκαλό του να οδύρεται για τις φήμες που έλεγαν ότι ήταν δράστης δολοφονίας: «Έχετε ακούσει Moscheles για τις θλιβερές φήμες, ξέρετε, για τον Mozart, λένε ότι τον έχω δηλητηριάσει» Ο ίδιος ο Moscheles γράφει στη συνέχεια ότι είναι τελείως αστήρικτη η κατηγορία κατά του Salieri, αν και, υποστηρίζει, σίγουρα ο ετοιμοθάνατος θα είχε πικράνει πριν από 30-40 χρόνια μερικές φορές το μεγάλο συνθέτη και βιρτουόζο πιανίστα ...
Στα τετράδια επικοινωνίας του Beethoven (επειδή με την πάροδο του χρόνου κουφάθηκε ολοκληρωτικά, επικοινωνούσε με φίλους του γραπτά σε τετράδια, μερικές εκατοντάδες από τα οποία έχουν διασωθεί) βρίσκονται σημειώσεις για τις φήμες κατά του Salieri και σχόλια του Beethoven ότι αυτές οι φήμες είναι αστήρικτες.
- Στο θεατρικό έργο Amadeus του Peter Schaffer (1979) δεν υποστηρίζεται ότι ο Salieri δολοφόνησε τον Mozart. Κεντρικός πυρήνας του έργου είναι ο φθόνος του Βενετσιάνου απέναντι στο «θεϊκό» Mozart. Ο Salieri παρουσιάζεται στο έργο σαν μεταμορφωμένος εωσφόρος που παραγγέλνει στον Mozart μία επιμνημόσυνη ακολουθία, ένα Requiem, με απώτερο σκοπό να το εκτελέσει σαν δικό του στην κηδεία του Mozart. Βέβαια, ιστορικά είναι αποδεδειγμένο ότι η παραγγελία του Requiem είχε γίνει ανώνυμα από τον κόμη Franz Walsegg-Stuppach, ο οποίος, ερασιτέχνης μουσικός και φλαουτίστας ο ίδιος, ήθελε να εκτελέσει το Requiem στη μνήμη της πεθαμένης συζύγου του. Ο κόμης είχε ρωτήσει και παλαιότερα τον Mozart, φανερά όμως, πόσο θα κόστιζε να γράψει ο συνθέτης για λογαριασμό του ορισμένα κουαρτέτα. Λέγεται ότι είχε και σε άλλη περίπτωση παρουσιάσει έργο άλλου συνθέτη ως δικό του. Όταν, αρκετά μετά το θάνατο του Mozart θέλησε η χήρα του, Konstanze, να δημοσιεύσει την παρτιτούρα του Requiem, παρουσιάστηκε ο κόμης Walsegg και διεκδίκησε τα έσοδα από τη δημοσίευση, αφού αυτός είχε πληρώσει για το έργο και ήταν δικό του (πνευματικά δικαιώματα του καλλιτέχνη και των κληρονόμων στο έργο του με τη σημερινή έννοια ήταν άγνωστα τότε). Παρ' όλα αυτά, ο Schaffer παρουσιάζει τον Salieri ως σκοτεινό αγγελιοφόρο, ενώ αυτός αποδεδειγμένα δεν έχει καμία σχέση με αυτά τα γεγονότα.
- Ούτε στην ταινία Amadeus του Milos Forman (1983), στην οποία πρωταγωνιστεί ο Salieri και όχι ο Mozart, φαίνεται να δολοφονείται ο μεγάλος συνθέτης. Το έργο ξεκινάει με μία «αίτηση συγγνώμης» του Salieri, επειδή «σκότωσε» τον Mozart και με μία απόπειρα αυτοκτονίας του - αμφότερα τελείως φανταστικά περιστατικά. Στη συνέχεια προβάλλεται δε μία «ομολογία» του Salieri ότι είχε πρόθεση να δολοφονήσει τον αντίζηλό του και να οικειοποιηθεί το έργο του, χωρίς όμως να το πετύχει, αφού, όπως εξελίσσεται η πλοκή του έργου, ο Mozart πεθαίνει από φυσικά αίτια και η χήρα του βγάζει έξω από το σπίτι τον Salieri, απομακρύνοντάς τον από τις παρτιτούρες του Ρέκβιεμ. Κι αυτά τα περιστατικά είναι βέβαια τελείως φανταστικά. Όμως, η εντύπωση της έγχρωμης εικόνας στους φαινομενικά ίδιους χώρους που έζησαν οι πρωταγωνιστές (οι εξωτερικές σκηνές του φιλμ γυρίστηκαν στην Τσεχία), είναι ασύγκριτα πιο επιβλητική και πειστική από οποιαδήποτε ψύχραιμη μελέτη και ανάλυση των πραγματικών περιστατικών. Ο θεατής είναι «βέβαιος» ότι έτσι ακριβώς έγιναν τα πράγματα.
Η ταινία αυτή ήταν από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες του κινηματογράφου. Ο πρωταγωνιστής F. Murray Abraham που υποδύεται τον Salieri, πήρε γι' αυτό το ρόλο βραβείο Oscar. Υπολογίζεται ότι έχουν παρακολουθήσει την ταινία, που παίζεται συχνά από τηλεοράσεις σε όλο τον κόσμο και κυκλοφορεί σε DVD, πάνω από 30 εκατομμύρια θεατές. Ο συγγραφέας του σεναρίου της ταινίας επιχειρεί, εκτός από τη 
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)
