Βιβλία, βιβλία
Με την κοινή λογική ενός ιερέα: Σύνοψη από τον Βολταίρο και αλληλογραφία του με Γάλλους διανοούμενους για τη Διαθήκη.
Εκδόσεις Οδυσσέας, 2008, σελ. 311
ISBN 978-960-210-539-9
"Η
Διαθήκη του Μελιέ έπρεπε να βρίσκεται στην τσέπη κάθε έντιμου ανθρώπου· ένας
έντιμος παπάς, γεμάτος ειλικρίνεια, που ζητάει συγγνώμη από το Θεό επειδή είχε
αυταπατηθεί, πρέπει να φωτίσει εκείνους που αυταπατώνται." (Βολταίρος)
Πολλά
βιβλία έχουν εκδοθεί γύρω από το θέμα της μη ύπαρξης του Θεού. Αλλά το βιβλίο
αυτό είναι γραμμένο από έναν παπά που πραγματεύεται το θέμα απλά και πειστικά
όσο κανένας. Και μάλιστα σε μια εποχή (δεύτερο μισό του 17ου αιώνα) που κάτι
τέτοιο ήταν άκρως επικίνδυνο.
Λίγοι
φιλόσοφοι πριν από τον εκπληκτικό παπα-Ζαν Μελιέ ασχολήθηκαν με το θέμα, και
αυτοί όχι διεξοδικά. Ο Καρτέσιος και ο Καντ, π.χ., τελικά δεν τόλμησαν να
αποφανθούν ξεκάθαρα. Ο Ζαν Μελιέ είναι ο πρώτος πραγματικά άθεος συγγραφέας του
Δυτικού Κόσμου. Ένας άθεος που βγήκε μέσα από την εντρύφηση στα βιβλικά κείμενα
επί τριάντα επτά χρόνια. Όμως δεν τόλμησε να πει αυτό που αισθανόταν όσο ζούσε.
Αν είχε μιλήσει, το πιθανότερο είναι να μην είχε διασωθεί ούτε η Διαθήκη του.
Στις
επιστολές και στη σύνοψή του ο Βολταίρος παρουσιάζει τον Ζαν Μελιέ ως
"σύντροφο ντεϊστή", υπονοώντας ότι η θεωρία του συμπίπτει, λίγο πολύ
με εκείνες του Επίκουρου ή του Σπινόζα που αφήνουν ένα ενδεχόμενο για την
ύπαρξη κάποιου θεού, τον οποίο, όμως, αποκλείεται λογικά να τον απασχολούν οι
άνθρωποι. Αλλά ο Βολταίρος αποσιωπά (σκόπιμα;) το σφοδρό αντιμοναρχικό και
φιλολαϊκό αίσθημα του Μελιέ.
Ο
Βολταίρος αμφέβαλλε, ο Μελιέ όχι! Καταδικάζει και αρνείται απερίφραστα όλες τις
θρησκείες και γίνεται έτσι πρόδρομος του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.
Μερικά από τα συμπεράσματα του Μελιέ:
Μερικά από τα συμπεράσματα του Μελιέ:
Ο
Σατανάς, όπως και η θρησκεία, εφευρέθηκε για να πλουτίζουν οι παπάδες. Αν ο
Θεός δεν μπορούσε να κάνει τον άνθρωπο αναμάρτητο, δεν έχει το δικαίωμα να τον
τιμωρήσει. Οι προσευχές των ανθρώπων στο Θεό αποδεικνύουν ότι δεν είναι
ικανοποιημένοι από τη θεία διαχείριση. Ένας παγκόσμιος θεός θα έπρεπε να
αποκαλύψει μία παγκόσμια θρησκεία. Η θρησκεία είναι ο ασθενέστερος τρόπος
συγκράτησης των παθών. Μοναδικός στόχος των θρησκευτικών αρχών είναι η
διαιώνιση της τυραννίας των βασιλιάδων και η θυσία των εθνών σε αυτούς. Μόνο ο
φόβος δημιουργεί φανατικούς και θεϊστές. Οι μοιραίες συνέπειες της ευλάβειας. Η
ιστορία μας διδάσκει ότι όλες οι θρησκείες ιδρύθηκαν με τη βοήθεια της άγνοιας
των εθνών, και από ανθρώπους οι οποίοι είχαν την αναίδεια να αποκαλούνται
αντιπρόσωποι του Θεού.
