Γιατί οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονται την επιστήμη;

 του Γιώργου Φραγκάκη, 16/12/21, FB

Γιατί οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονται την επιστήμη; Από φόβο;

Στην ερώτηση αυτή ο Ισπανός συγγραφέας Σέρχιο Ντε Μολίνο έδωσε την απάντηση:

Επειδή η Ιατρική τα τελευταία εκατό χρόνια έχει προχωρήσει τόσο πολύ, τόσο γρήγορα που δεν μπορούν να συλλάβουν την πρόοδο της. Και επειδή θέλουν να ξέρουν γιατί συμβαίνει αυτό που τους συμβαίνει.

Πολλές φορές η Ιατρική δεν έχει την απάντηση στο γιατί, αντιθέτως οι διάφοροι θεραπευτές εναλλακτικών θεραπειών δίνουν εξηγήσεις που έχουν ανάγκη να ακούσουν οι ασθενείς.

Στα παραπάνω θα προσθέσω εγώ, ότι χαρακτηριστικά πολλοί δεν μπορούν να κατανοήσουν πως και γιατί από την αρχή της επιδημίας άλλαξαν πολλές από τις αρχικές απόψεις για τα εμβόλια οι ασχολούμενοι με αυτά επιστήμονες.

Δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι αυτό ακριβώς είναι η επιστήμη, η οποία βασίζεται στην αρχή της διαψευσιμότητας! Το έχει εξηγήσει όμως με απόλυτη σαφήνεια στο παρελθόν σε ομιλία του στο Ωνάσειο ο Νίκος Δήμου:

Ο Καντ έγραψε ότι για να είναι αληθής μία πρόταση πρέπει να είναι αναγκαστικής και παγκόσμιας ισχύος. (Notwendig und Allgemeingültig). Αλλά τέτοιες προτάσεις είναι μόνον οι ταυτολογικές (a priori). Π. χ.: κάτι σιδερένιο είναι από σίδερο.

Οι εμπειρικές, που εισάγουν κάποιο πρόσθετο στοιχείο, μπορεί πάντα να είναι λανθασμένες. Όπως είπε ο Popper, η πρόταση: «Όλοι οι κύκνοι είναι άσπροι» ισχύει μόνο εφόσον δεν έχει εμφανιστεί ένας μαύρος κύκνος. Κι επειδή η εμπειρία δεν τελειώνει ποτέ, όλες οι αλήθειες – και οι επιστημονικές – είναι προσωρινές.

Έτσι στην επιστήμη δεν μιλάμε για επαλήθευση αλλά για επιβεβαίωση. Η δε επιστημονική πρόοδος δεν συντελείται με αποδείξεις, αλλά με διαψεύσεις. Είναι η αρχή της διαψευσιμότητας (falsifiability) που διατύπωσε o Popper.

Γι' αυτόν επιστημονική είναι μόνο μία πρόταση που μπορεί να διαψευσθεί – δηλαδή που περιέχει τα κριτήρια για τον έλεγχό της. Ο στίχος από ένα ποίημα, ή μία θρησκευτική μυστική εμπειρία δεν υπόκεινται σε έλεγχο εγκυρότητας. Λειτουργούν αλλιώς.