Αλέξανδρου Ακρανίδη, FB, 4/4/2021
Στη φιλοσοφία, ξυράφι (razor) είναι κάθε αρχή ή κανόνας που επιτρέπει να εξαλείψουμε απίθανες εξηγήσεις για ένα φαινόμενο, ή να αποφύγουμε περιττές ενέργειες.
Το ξυράφι του Όκκαμ (Occam's razor):
Οι απλούστερες εξηγήσεις είναι πιο πιθανό να είναι σωστές, αποφύγετε περιττές ή απίθανες υποθέσεις.
Κέρδισα το λαχείο, άρα με αγαπάει ο θεός!
- Για να κερδίσεις το λαχείο πρέπει να συμπέσουν αστάθμητοι παράγοντες, και αρκεί να συμβεί αυτό, η αγάπη ενός θεού είναι αχρείαστη πολυπλοκότητα.
Το ξυράφι του Χάνλον (Hanlon's razor):
Ποτέ μην αποδίδετε στην κακία αυτό που μπορεί να εξηγηθεί επαρκώς από την ανοησία.
Άργησε επίτηδες στο ραντεβού, δε σε σέβεται!
- Μπορεί να συνάντησε κίνηση στο δρόμο και αγχώθηκε τόσο που δεν σκέφτηκε να ειδοποιήσει.
Το ξυράφι του Χιούμ (Hume's razor):
Αν η αιτία που έχει οριστεί για οποιοδήποτε αποτέλεσμα δεν επαρκεί για την παραγωγή του, πρέπει είτε να απορρίψουμε την αιτία αυτή, ή να προσθέσουμε σε αυτή ιδιότητες που θα της προσδώσουν αναλογία με το αποτέλεσμα.
Όλοι οι κύκνοι είναι άσπροι.
- Υπάρχουν μαύροι κύκνοι στην Αυστραλία, το χρώμα των φτερών των κύκνων καθορίζεται από τα γονίδια στο DNA τους.
Η λαιμητόμος του Χιούμ (Hume's guillotine):
Αυτό που όφειλε να είναι, δεν μπορεί να συμπεραίνεται από αυτό που είναι.
Όλοι θα έπρεπε να είναι ετεροφυλόφιλοι, δεν έχει βιολογική, φυσική αιτία η ομοφυλοφιλία.
- Στη φύση επικρατεί οτιδήποτε λειτουργεί ικανοποιητικά από οτιδήποτε προκύψει από μεταλλάξεις που παράγονται απο απρόβλεπτες αιτίες. Το βακτήριο της χολέρας είναι φυσικό επίσης.
Το ξυράφι του Χίτσενς (Hitchens' razor):
Οτιδήποτε μπορεί να δηλωθεί χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, μπορεί να απορριφθεί χωρίς αποδεικτικά στοιχεία.
Υπάρχουν νοήμονες εξωγήινοι, είναι αδύνατο να μην υπάρχουν σε όλο το σύμπαν.
- Δεν έχουμε αποδείξεις για αυτό, κάποιες συνθήκες ίσως να ήταν μοναδικές στη Γη. Εφόσον δε γνωρίζουμε ακόμα δε θα πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο.
Το φλεγόμενο φωτόσπαθο του Νεύτωνα (Newton's flaming laser sword):
Αν κάτι δεν μπορεί να διερευνηθεί με πείραμα ή παρατήρηση, τότε δεν είναι άξιο διερεύνησης.
Μπορώ να φανταστώ κάτι, άρα μπορεί να υπάρχει.
- Η γλώσσα και η φαντασία μπορούν να περιγράψουν και φαινόμενα που δεν υπακούν στους νόμους της Φυσικής και δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.
Η αρχή διαψευσιμότητας του Πόππερ (Popper's falsifiability principle):
Για να θεωρηθεί μια θεωρία επιστημονική, πρέπει να είναι διαψεύσιμη.
Βλέπω όνειρα που ελέγχω εγώ.
- Τα όνειρα είναι μη διαψεύσιμα, ως αυστηρά προσωπικές εμπειρίες. Πως θα ήταν αν έβλεπες όνειρο ότι έχεις τον έλεγχο;
Το πρότυπο του Σέιγκαν (Sagan's standard):
Οι ασυνήθιστοι ισχυρισμοί απαιτούν εξαιρετικές αποδείξεις.
Το νερό έχει μνήμη, άρα η ομοιοπαθητική ισχύει.
- Θα πρέπει να αποδείξεις πως αποθηκεύεται η μνήμη στα μόρια νερού, μερικά από αυτά δημιουργούνται από αντίδραση υδρογόνου και οξυγόνου, ενώ άλλα μόρια υπάρχουν σταθερά από τη τουαλέτα σου, στη θάλασσα, σε σύννεφο, σε βροχή και τελικά στο ποτήρι σου.
Το ξυράφι της Ραντ (Rand's razor):
Πριν να φιλοσοφήσει, ο φιλόσοφος οφείλει να ορίσει τα αρχικά, αναλλοίωτα, πρωταρχικά αξιώματα του.
Η ύλη είναι μια ψευδαίσθηση.
- Η ύλη είναι διαφορετική έννοια για έναν φυσικό επιστήμονα από ότι είναι στη καθημερινή εμπειρία.
