Θρησκεία και οπισθοδρομικότητα

Το έτος 2013 τοποθέτησαν δύο Τσετσένοι αυτοσχέδια βόμβα στον "Μαραθώνιο δρόμο της Βοστώνης", σκότωσαν 3 ανθρώπους και τραυμάτισαν άλλους 183. Οι δύο αυτοί δράστες είναι κλασική περίπτωση θρησκευτικής ιδεοπληξίας ήδη από τη νηπιακή ηλικία.

Αμφότεροι από το 2002 στην Αμερική, με προοπτική για σπουδές και εργασία -ο ένας είχε και κάποια επιδότηση, ο άλλος θα αναδεικνυόταν ως σημαντικός μποξέρ-, τα οποία με τίποτα δεν θα είχαν στην πατρίδα τους.

Στο τέλος υπερίσχυσε όμως ο θρησκευτικός φανατισμός που τους είχε ενσταλλάξει στο μυαλό η οικογένεια και η ισλαμική κοινωνία... Δεν είχαν φίλους, δεν καταλάβαιναν την Αμερική, ζούσαν νοσταλγώντας την υποβάθμιση του Καυκάσου και της Δυτικής Ασίας...

Η διαφορά πολιτισμού και τεχνολογικών δυνατοτήτων έγινε φθόνος και μετά μίσος... Οπότε δεν είναι πια μακριά να βάλεις σ' αυτό που μισείς και στους ανθρώπους που ζουν εκεί μια βόμβα, σε μέρα γιορτής και αθλητισμού - εκδηλώσεις αδιανόητες για τις θρησκοληψίες της Μέσης Ανατολής...

Και δεν είναι καινούργια φαινόμενα αυτά, ήδη από το Μεσαίωνα έχουμε πάμπολλα δείγματα, τα οποία ερμηνεύονται μεν αλλιώς και αποσιωπώνται πληροφορίες, αλλά η ουσία τους είναι στον πυρήνα τους ακριβώς ίδια. Οι λεγόμενοι "πατέρες του χριστιανισμού", οι οποίοι έκλεβαν διαρκώς ιδέες και κείμενα από τους Έλληνες φιλοσόφους, δεν τους καταλάβαιναν, δεν τους εκτιμούσαν, δεν τους αναγνώριζαν, αλλά τους φθονούσαν... Κι επειδή δεν είχαν να αντιπαραθέσουν κάποια ισάξια πρόταση πολιτισμού, συκοφαντούσαν και εξύβριζαν τον Ελληνισμό: από το "Έλληνες κλέπται πάσης γραφής", μέχρι το "Ανάθεμα τρις" και το "κίβδηλον της Ελλήνων φλυαρίας", παρεμβάλλεται μία χιλιετία ανθελληνισμού.

Οι ψευδοαναλύσεις ότι οι "τρεις ιεράρχες" γνώριζαν άριστα την ελληνική γραμματεία και έκαναν μία σύμμιξη του ελληνικού με το χριστιανικό πνεύμα, ισχύει με τον ίδιο τρόπο που συνέβη με τους Τσετσένους: γνώριζαν την Αμερική, αλλά την φθονούσαν και στο τέλος εκδηλώθηκε από μέσα τους η νηπιακή θρησκόληπτη καθοδήγηση. Οι χριστιανοί "πατέρες" δεν χρειαζόταν βέβαια να βάζουν βόμβες, είχαν τον ρωμαϊκό μισθοφορικό στρατό που φρόντισε για τη βρώμικη δουλειά!

Ο ελληνικός Χρυσός στην Κατοχή

 του Αχιλλέα Χεκίμογλου, FB 2/4/2021  

Αρκετοί ενδεχομένως να μην γνωρίζουν ότι η Ελλάδα ήταν μάλλον η μοναδική κατεχόμενη χώρα της Ευρώπης που κατάφερε κι έσωσε τον χρυσό της από τους ναζί. Ο Ηλίας Βενέζης κατέγραψε αυτήν την απίστευτη ιστορία στο Χρονικό της Τραπέζης της Ελλάδας που του ανέθεσε να γράψει ο διοικητής της Μαντζαβίνος (ο Βενέζης ήταν υπάλληλος της ΤτΕ).

Όταν φάνηκε ότι οι Γερμανοί και ο άξονας γρήγορα θα καταλάμβαναν την Ελλάδα, ο βασιλιάς με τον Τσουδερό φεύγουν για την Κρήτη. Μαζί τους ακολουθούν, μεταφέροντας την έδρα της Τράπεζας της Ελλάδος, τόσο ο Διοικητής Κυριάκος βαρβαρέσος όσο και υποδιοικητής Γιώργος Μαντζαβίνος. Τρεις έμπιστοι υπάλληλοι οι Αριστείδης Λαζαρίδης, Μίνως Λεβής και Σωκράτης Κοσμίδης τους συνοδεύουν.

Ο χρυσός είχε μεταφερθεί μυστικά στο υποκατάστημα της τράπεζας στο Ηράκλειο κάτι που ελάχιστοι άνθρωποι γνώριζαν. Η μεταφορά είχε γίνει με τα αντιτορπιλικά το "Βασιλέας Γεώργιος" και "Βασίλισσα Όλγα" στις αρχές Φεβρουαρίου 1941.

Η ημέρα αναχώρησης ορίστηκε για τις 22 Απριλίου 1941. Οι 3 υπάλληλοι πήραν εντολή να μεταβούν στον Μαραθώνα και να επιβιβασθούν σε επίτακτο πλοίο. Το πλοίο όμως βυθίστηκε από γερμανικά στούκας. Οι 3 γύρισαν πίσω στην Αθήνα και έφυγαν το βράδυ από τον Πειραιά με οπλιταγωγό.

Η διοίκηση μαζί με την κυβέρνηση αναχώρησε με το αντιτορπιλικό "Βασίλισσα Όλγα" η δε αποβίβαση έγινε υπό τραγικές συνθήκες σε μία παραλία των Μεγάρων, όταν δίπλα τους φλεγόταν ένα ατμόπλοιο που είχε βομβαρδιστεί από τα στούκας.

Το πρωί της 23ης Απριλίου έφτασαν στη Σούδα. Δεν είχαν προλάβει να αποβιβαστούν όταν μία επιδρομή στούκας τους έκανε να κρυφτούν σε έναν ελαιώνα. Μετά τη Σούδα πήγαν στα Χανιά. Εκεί εγκαταστάθηκαν στο υποκατάστημα της Τράπεζας. Τα Χανιά βομβαρδίζονταν σε καθημερινή βάση από τους Γερμανούς.

Όταν φαινόταν ότι θα πέσει και η Κρήτη, ξεκίνησε σχέδιο εκκένωσης και ο χρυσός αποφασίστηκε να μεταφερθεί στη νότια Αφρική από το Ηράκλειο στην Πραιτόρια, έδρα της κεντρικής Τράπεζας της Νότιας Αφρικής.

Ο χρυσός μεταφέρθηκε στη Σούδα από το Ηράκλειο με ένα μικρό αγγλικό ρυμουλκό που λεγόταν "salvia" με καπετάνιο έναν έφεδρο αξιωματικό του αγγλικού εμπορικού στόλου. Υπό διαρκείς επιθέσεις στούκας ο χρυσός μεταφέρθηκε από το Ηράκλειο στο λιμάνι και εκεί φορτώθηκε στο ρυμουλκό. Τον χρυσό συνόδευσαν δύο από τους τρεις υπαλλήλους της Τράπεζας.

Όταν ξεκίνησε το "salvia" τα στούκας που το παρακολουθούσαν, επιτέθηκαν εναντίον του, όμως ο κυβερνήτης κατόρθωσε με μικρά αντιαεροπορικά πολυβόλα να καταρρίψει δύο από τα Γερμανικά αεροπλάνα.

Το ταξίδι συνεχίστηκε σε συνεχή συναγερμό και με τον χρυσό όλον στο κατάστρωμα μέχρι που το πλοίο έφτασε στη Σούδα. Εκεί άρχισε το νέο δύσκολο εγχείρημα καθώς τα κιβώτια του χρυσού έπρεπε να μεταφερθούν σε πλοίο που είχε ορίσει ο Άγγλος ναύαρχος για να παραλάβει τον χρυσό και να τον μεταφέρει στην Αλεξάνδρεια. Ο ναύαρχος παρόλο που μαινόταν ναυμαχία την προηγούμενη μέρα στο Κρητικό Πέλαγος, είχε δεχτεί να αποσπάσει από τη μοίρα του μία αξιόλογη μονάδα, το καταδρομικό "Διδώ" και να το θέσει στη διάθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη μεταφορά του χρυσού.

Υπό συνεχή συναγερμό και βομβαρδισμό των στούκας ο χρυσός μεταφέρθηκε στο καταδρομικό με τη βοήθεια και Άγγλων ναυτών, ενώ τα πυροβόλα του πλοίου έβαλαν συνεχώς άρχισε χτυπημένο να καίγεται ένα δανέζικο πλοίο.

Η μεταφορά γινόταν υπό άκρως νευρικές συνθήκες. Ένα κιβώτιο την ώρα που μεταφερόταν στο κύτος του καταδρομικού έσπασε και το κύτος γέμισε χρυσές λίρες. Ο κυβερνήτης διέταξε ένα συνεργείο ναυτών να μαζέψει όλες τις λίρες που είχαν σκορπίσει. Όλες βρέθηκαν εκτός από μία.

Ο Γεώργιος, ο Τσουδερός και ο Βαρβαρέσος έφτασαν στον νότο της Κρήτης υπό μυθιστορηματικές συνθήκες. Ο Μαντζαβίνος αποχώρησε με οπλιταγωγό στην Αλεξάνδρεια. Όταν έφτασε, ο χρυσός ήταν ήδη εκεί και αποθηκεύτηκε στο υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας της Αιγύπτου.

Σε συνεννόηση με τους συμμάχους, αποφασίστηκε ο χρυσός να μεταφερθεί μέσω του Σουέζ στη Ν. Αφρική. Η Αιγυπτιακή τράπεζα όμως αρνήθηκε να δώσει τον χρυσό πίσω λέγοντας ότι η τράπεζα της Ελλάδος βρισκόταν στην Αθήνα. Έγιναν πολλά διαβήματα και τελικά ο χρυσός τοποθετήθηκε σε φορτηγά αυτοκίνητα και υπό τη συνοδεία τανκς μεταφέρθηκε μέσω της ερήμου στο Σουέζ.

Εκεί φορτώθηκε σε επίτακτο εμπορικό πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκε και ο διευθυντής Αριστείδης Λαζαρίδης μαζί με έναν υπάλληλο έτσι ο χρυσός μεταφέρθηκε στο Durban της Νότιας Αφρικής στο οποίο έφτασε και φορτώθηκε σε ειδική αμαξοστοιχία την οποίαν είχε θέσει στη διάθεσή της ΤτΕ ο Στρατάρχης Σματς.

Με τη συνοδεία του διευθυντή Αριστείδη Λαζαρίδη μεταφέρθηκε στο Germiston της Νότιας Αφρικής όπου αποθηκεύτηκε αφού έγινε μετατροπή σε ομοειδείς ράβδους υπό την επίβλεψη της South African Reserve Bank, της εκδοτικής Τράπεζας της Νότιας Αφρικής.

Έπειτα ο χρυσός μεταφέρθηκε στην Πραιτώρια όπου και τέθηκε προς φύλαξη. Μάλιστα, τα έξοδα ήταν ελάχιστα διότι λόγω των ειδικών μέτρων ασφαλείας που είχαν ληφθεί, δεν χρειάστηκε να πληρωθούν ασφάλιστρα. Ο Μαντζαβίνος αργότερα θα χαρακτήριζε τη στάση των Νοτιοαφρικανών ως ιπποτική.

Έτσι, η Ελλάδα ήταν η μόνη από τις χώρες που κατελήφθησαν από τον άξονά που είχε προλάβει να σώσει τον χρυσό της.

Self test: Όχι δεν ήταν αστοχία! Ήταν συκοφαντική δυσφήμηση!

 της Σοφίας Βούλτεψη, Ελεύθερη Ζώνη, 12/4/21

Συγγνώμη που ενοχλώ – και μάλιστα σε μια τόσο δύσκολη ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ (των Κολοκοτρωναίων, των Μακρυγιάννηδων και των Βελουχιώτηδων) έχει πέσει με τα μούτρα στο διάβασμα της Ιστορίας, μπας και ανακαλύψει πως ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε επί κυβέρνησης Πλαστήρα.

Συγγνώμη, λοιπόν, για την ενόχληση, αλλά με τα self test τι έγινε; Ο.κ. ήταν μια αστοχία; Δεν ήταν τελικά της Ζήμενς; Ήταν μια παρόρμηση της στιγμής, αποτέλεσμα της… συμμετοχής του κόμματος στα 200 χρόνια από την Επανάσταση;

Να έκαναν ένα τόσο δα μικρό λαθάκι οι άνθρωποι; Να παραπλανήθηκαν τόσο πολύ που έφτασαν στον σημείο να αποκαλέσουν τον πρωθυπουργό «πιστό πλασιέ της Ζήμενς»;

Να μπερδεύτηκαν τόσο πολύ που να συνέδεσαν την έγκριση των τεστ της Ζήμενς στη Γερμανία με την απόφαση της κυβέρνησης να ζητήσει προσφορές για το συγκεκριμένο προϊόν;

Και μετά απλά έβαλαν την ουρά στα σκέλια – λέξη δεν είπε τρεις μέρες αργότερα ο κ. Τσίπρας μιλώντας στην Κοινοβουλευτική του Ομάδα – αναγνωρίζοντας το λάθος τους, αφού προσφορές υπέβαλαν 31 εταιρίες, πλην όμως όχι η Ζήμενς;

Όχι, βέβαια! Συνειδητά εκτόξευσε την συκοφαντία ο ΣΥΡΙΖΑ. Στη λογική «το καρφί βγήκε η τρύπα έμεινε». Πιστός στη γκαιμπελική παραίνεση «συκοφαντείστε, συκοφαντείστε, στο τέλος κάτι θα μείνει». Στην επίσης γκαιμπελική ρήση «ένα μεγάλο ψέμα γίνεται περισσότερο πιστευτό από ένα μικρό ψέμα».

Διόρθωση δεν υπήρξε. Μόνο μια τόση δα δηλωσούλα περί… αστοχίας!

Όπως όταν κάποιος συκοφαντείται από την πρώτη σελίδα και αποκαθίσταται με ένα μονόστηλο στις μέσα σελίδες.

(Γι’ αυτό άλλωστε όταν διαπιστώνεται συκοφαντική δυσφήμηση το δικαστήριο διατάσσει αποκατάσταση της αλήθειας «στον ίδιο χώρο και με τα ίδια τυπογραφικά στοιχεία»).

Και δεν μιλάμε μόνο για το μεγάλο ψέμα περί Ζήμενς. Μιλάμε και για το γεγονός ότι μας ζάλιζαν επί μέρες το κεφάλι ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να προμηθευτεί τα συγκεκριμένα τεστ λίγες μέρες μετά την έγκριση που έλαβε η Ζήμενς στη Γερμανία.

Έλα όμως που η Ζήμενς στη Γερμανία την άδεια την έλαβε στις 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021. Και όχι στις 24 Μαρτίου!

Αστοχία κι’ αυτό; Μπέρδεψαν τον Φεβρουάριο με τον Μάρτιο; Μπέρδεψαν τον δεύτερο με τον τρίτο μήνα; Όπως μπέρδεψαν τον Παπάγο με τον Πλαστήρα;

Όχι δα! Απλά ήταν άλλη μια συνειδητή συριζαϊκή συκοφαντία.

Τι άλλο μας είπαν – ξανά και ξανά; Μα ότι η Ζήμενς είναι η μόνη ευρωπαϊκή εταιρία που έλαβε έγκριση για διάθεση στην αγορά των self test.

Ουδέν ψευδέστερον. Στη Γερμανία τα self test άρχισαν να πωλούνται στα σουπερμάρκετ το Σάββατο, 6 Μαρτίου και ΔΕΝ ήταν της Ζήμενς, αλλά της Hoffmann-La Roche. Ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της Roche και της SD Biosensor.

Και βέβαια, ουδεμία σημασία έχει ποια είναι η πρώτη ή η μόνη ευρωπαϊκή εταιρία που προχώρησε στην παραγωγή των τεστ. Διότι προφανώς μια χώρα δεν υποχρεούται να προμηθεύεται προϊόντα μόνο από την Ευρώπη.

Η ίδια η Γερμανία ενέκρινε το self test της Roche την 1^η Μαρτίου. Και την ίδια μέρα ενέκρινε τα τεστ της αμερικανικής εταιρίας Healgen Scientific LLC και των κινεζικών εταιριών Xiamen Boson Biotech και Hangzhou Laihe Biotech.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Roche Diagnostics, Τόμας Σίνεκερ, ανακοίνωσε την 1^η Μαρτίου την έγκριση των τεστ της εταιρίας από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Φαρμάκων και Ιατρικών Συσκευών (BfArM), λέγοντας πως τα οικιακά τεστ θα μειώσουν την πίεση στα συστήματα υγείας, καθώς θα γίνεται εγκαίρως η διάγνωση και θα αρχίζει εγκαίρως η αντιμετώπιση της νόσου.     

Εντάξει; Για να μην μιλήσουμε για το τι έγινε στη Γερμανία.

Εκεί τα τεστ κυκλοφόρησαν σε πακέτα των πέντε έναντι 25 ευρώ. Την πρώτη ημέρα εξαφανίστηκαν από τα ράφια μέσα σε 15 λεπτά. Και μετά αποκαλύφθηκε πως κάποιοι τα πουλούσαν στη μαύρη αγορά του διαδικτύου.

Όσο για το τεστ της Siemens Healthineers, έχει λάβει προσωρινή άδεια μόνο στη Γερμανία και στην Αυστρία, έως τις 30 Ιουνίου.

Πώς θα μπορούσε να λάβει τόσο γρήγορα άδεια στην Ελλάδα;

Τέλος, στη Βρετανία ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου κυκλοφορούν τα self test, με εθελοντές να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι βοηθώντας τον κόσμο να υποβληθεί σ’ αυτά.

Διότι, ως γνωστόν, αυτά τα τεστ παρέχουν σοβαρή επιδημιολογική επιτήρηση προκειμένου να χαλαρώσουν τα μέτρα.

Και ουδείς, ούτε στη Γερμανία, ούτε στη Βρετανία, ούτε στην Αυστρία έθεσε τέτοια γελοία θέματα.

Ειδικά στην Αυστρία, η επικεφαλής της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης Πάμελα Ρέντι Βάγκνερ, διακεκριμένη επιδημιολόγος, ζήτησε να τα προμηθευτεί η χώρα εγκαίρως. Και δεν ασχολήθηκε με την εταιρία που τα παράγει.

Εδώ, ο ΣΥΡΙΖΑ, αφού εκστόμισε ένα σωρό αθλιότητες, μετά άρχισε πάλι να αμφισβητεί τα τεστ, να μιλά για μειωμένη αξιοπιστία, να αποφαίνεται πως δεν θα συνδράμουν στην αποτύπωσης της επιδημιολογικής εικόνας, να μουρμουράει για το πώς θα γίνεται η διανομή, να γκρινιάζει για το ένα και για το άλλο.

Δηλαδή όλοι οι επιστήμονες και όλες οι χώρες αποδέχονται την συμβολή τους στην επιδημιολογική επιτήρηση, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ διαφωνεί.

Σωστά! Διότι εκτός από ιστορικοί είναι και επιδημιολόγοι.

Μόνο που η μόνη Ιστορία που γνωρίζουν είναι η Ιστορία των διχασμών.

Και η μόνη επιδημία την οποία είναι σε θέση να αντιληφθούν είναι η επιδημία του ψεύδους και της συκοφαντίας…

Kώστας B. Kριμπάς

Ένας σπουδαίος διανοητής, επιστήμονας, ιστορικός, φιλόσοφος

του Κώστα Σφενδουράκη, Καθημερινή, 10/4/2021

Τη Δευτέρα, 5 Απριλίου 2021,  έφυγε από κοντά μας ο «μέγας δαρβινιστής», ο καθηγητής Κώστας Β. Κριμπάς. Η προσφορά του στη βιολογία και στη διάδοση της εξέλιξης είναι πλέον γνωστή από τα πλήθος δημοσιεύματα για τη ζωή και το έργο του. Εδώ καταθέτω μια προσωπική εικόνα για τον σπουδαίο επιστήμονα και άνθρωπο, ελπίζοντας να αναδειχθούν κάποιες σημαντικές πτυχές της προσωπικότητάς του.

Πρωτογνώρισα τον Κριμπά ως μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας (ΕΖΕ) όταν, νεοφώτιστος βιολόγος, έγινα μέλος της. Λίγους μήνες νωρίτερα, επιχειρούσα να κατανοήσω όσα έγραφε στο πρόσφατο, τότε, βιβλίο του «Δαρβινικά» (Ερμής, 1986), μια συλλογή 11 δοκιμίων που εξέταζαν μεγάλο εύρος θεμάτων υπό το πρίσμα του δαρβινισμού. Ιδιαίτερη εντύπωση μου είχε κάνει η ριζοσπαστική πρότασή του να εγκαταλειφθεί από την εξελικτική θεωρία η έννοια της «προσαρμογής»!

Πρωτάρης στα εξελικτικά, δυσκολευόμουν να κατανοήσω τη σύνθετη επιχειρηματολογία και τον θεωρητικό λόγο του, οπότε με έκπληξη συνάντησα έναν άνθρωπο προσιτό, απλό, με καυστικό χιούμορ και ειλικρινές ενδιαφέρον για τη φύση. Ήταν άλλωστε ιδρυτικό μέλος της ΕΖΕ, από τις πρώτες επιστημονικές εταιρείες στην Ελλάδα, που περιλάμβανε στους σκοπούς της την προστασία της άγριας ζωής. Αργότερα, ευτύχησα να τον γνωρίσω καλύτερα, κυρίως όταν μετέφραζα στα ελληνικά κι εκείνος επιμελείτο το ογκώδες βιβλίο του Ερνστ Μάυρ «Η ανάπτυξη της βιολογικής σκέψης» για το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, στο Δ.Σ. του οποίου θήτευε. 

Στις συζητήσεις μας επί θεμάτων που συνδύαζαν την ιστορία της εξελικτικής σκέψης με σύγχρονες εξελίξεις, ανακάλυπτα την απίστευτη ευρυμάθειά του και μια μνήμη που φάνταζε ανεξάντλητη. Μαζί με το οξύτατο κριτικό πνεύμα του, κάθε πρόταση που διατύπωνε συμπύκνωνε, θαρρείς, υλικό ικανό να τροφοδοτήσει ολόκληρες διατριβές.

Αναμενόμενο, φυσικά, αφού πλέον των ξεχωριστών νοητικών ικανοτήτων του, η ζωή του ήταν γεμάτη συναντήσεις, συζητήσεις και συνεργασίες με όλους σχεδόν τους κορυφαίους εξελικτικούς της εποχής, αλλά και με πλήθος άλλων προσωπικοτήτων. Σημαντικότερη η σχέση του με τον Θεοδόσιο Ντομπζάνσκι, με τον οποίο μάλιστα επισκέφθηκαν το Αγιον Ορος, παρότι δεν είχε θρησκευτικές τάσεις· το αντίθετο μάλλον. Ετρεφε, όμως, σεβασμό για θρησκευόμενους που ήταν δεκτικοί σε λογική συζήτηση, αποφεύγοντας να προτάσσουν δογματικές αρχές.

Αντιθέτως, στεκόταν ανηλεής, χωρίς ποτέ να ξεφεύγει από ένα πλαίσιο ευπρέπειας και αστικής ευγένειας, απέναντι σε όσους αδυνατούσαν να συζητήσουν ορθολογικά ή διαπνέονταν από ιδεοληψία και δογματισμό. Το ενδιαφέρον του σε κάθε συζήτηση εστιαζόταν σε έννοιες, ιδέες και επιχειρήματα, ουδέποτε σε πρόσωπα. Το κοφτερό του χιούμορ, βέβαια, μπορούσε συχνά να παρεξηγηθεί, όπως όταν σε κάποια εκδήλωση προκάλεσε τον «σχετικιστή» συνομιλητή του να δεχθεί μια γροθιά, ώστε να διαπιστώσει εάν η ενδεχόμενη πτώση του στο πάτωμα ήταν θέμα εννοιολογικού πλαισίου ή κοινωνικής κατασκευής...

Συχνά αναφερόταν στον καλό του φίλο Richard Lewontin, σπουδαίο γενετιστή και εξελικτικό βιολόγο στο Χάρβαρντ, με τον οποίο διαφωνούσαν σε πολλά. Ο Lewontin, όντας μαρξιστής, προσέγγιζε πολλά ζητήματα της εξελικτικής θεωρίας υπό ιδεολογικό πρίσμα, κάτι που δεν μπορούσε να δεχθεί ο Κριμπάς! Εντούτοις, σεβόταν πολύ τις απόψεις του φίλου του και αλληλογραφούσε τακτικά μαζί του όταν αναζητούσε μια κριτική ματιά για σκέψεις και ιδέες του.

Κόκκινο πανί ήταν επίσης και η αναφορά στον Αριστοτέλη ως σημαίνοντα για την εξέλιξη. Κομβικό ρόλο σε αυτό έπαιζε η τελεολογία που διαποτίζει το έργο του φιλοσόφου, την οποία ο Κριμπάς προσπαθούσε να εξαλείψει από την εξελικτική σκέψη. Οι γνώσεις του εξάλλου για τη φιλοσοφία, την αρχαία αλλά και την πιο πρόσφατη ελληνική γραμματεία, ήταν ιδιαιτέρως πλούσιες. Εξίσου βαθιά ήταν και η γνώση του για την ελληνική γλώσσα, την οποία και χρησιμοποιούσε με έναν προσωπικό, ιδιόμορφο τρόπο, που μερικές φορές καθιστούσε δυσπρόσιτα τα γραπτά του.

Η συγγραφή του ογκώδους έργου του για τον δαρβινισμό (Ωκεανίδα, 2009) απορροφούσε μεγάλο μέρος της ενέργειάς του για πολλά χρόνια. Οταν ολοκληρώθηκε, αντί να εφησυχάσει, ξεκίνησε αμέσως τις προσπάθειες να εκδοθεί στα αγγλικά. Δυστυχώς, έκτοτε οι επαφές μας αραίωσαν και δεν έμαθα τι απέγινε με αυτό. Παράλληλα, βέβαια, τον κέρδιζε όλο και περισσότερο η ιστορία της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας, για την οποία αφηγείτο πολλά σε κάθε συνάντηση. Επένδυε επίσης αρκετό χρόνο και στα καθήκοντά του προς την Ακαδημία Αθηνών, η οποία, σοφά πράττοντας, τον είχε εκλέξει μέλος της το 2002.

Οι συχνά απρόσμενες, ριζοσπαστικές σκέψεις του Κριμπά δεν περιορίζονταν στην προσαρμογή που προανέφερα. Θυμάμαι την έκπληξη όλων των παρευρισκομένων, όταν σε κάποια δημόσια εκδήλωση για το περιβάλλον πρότεινε, μεταξύ σοβαρού και αστείου(;), την απομάκρυνση των ανθρώπων από ορεινούς όγκους, αφού εξάλλου οι ορεινές κοινότητες ήταν σχετικά πρόσφατο δημιούργημα ανάγκης για τους ελληνικούς πληθυσμούς! Φαίνεται πως είχε προλάβει κάποια χρόνια τον Ε.Ο. Wilson και την πρότασή του να αφεθεί η μισή Γη στους υπόλοιπους οργανισμούς...

Ο Κριμπάς δεν δίσταζε να αλλάξει ριζικά άποψη εάν θεωρούσε ότι το απαιτούσαν οι ενδείξεις. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η κοινωνιοβιολογία, την οποία αρχικά αποστρεφόταν, αλλά εντέλει αποδέχθηκε πλήρως, χωρίς ωστόσο να απεμπολήσει την κριτική προσέγγιση σε όσα στοιχεία της θεωρούσε προβληματικά ή υπερβολικά. Είχε νωρίτερα από πολλούς αντιληφθεί ότι η εξελικτική θεωρία προσφέρει το αναγκαίο υπόβαθρο για την κατανόηση πλήθους φαινομένων σε πολλά πεδία πέραν των «παραδοσιακών» βιολογικών. Ουδέποτε υπέπεσε σε ακραίο βιολογισμό, όμως, αλλά και ουδέποτε αποδέχθηκε τον αποκλεισμό της βιολογικής ερμηνείας από κοινωνικά και άλλα φαινόμενα. Η επιστημολογία και η κάπως προσωπική εκδοχή της θετικιστικής φιλοσοφίας του χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, καθώς πηγάζουν από βαθιά γνώση και εμβριθή μελέτη τεράστιου εύρους δεδομένων και ιδεών.

Εν κατακλείδι, ο Κριμπάς ήταν σπουδαίος διανοητής, επιστήμονας, ιστορικός, φιλόσοφος. Από τους ανθρώπους που σπανίως συναντά κανείς στη ζωή του. Μιας που κι εκείνος απεχθανόταν κάθε υπόνοια μεταφυσικής, το μόνο που θα ευχηθώ είναι να αξιοποιηθούν οι ιδέες του όπως τους αξίζει και να βρει συνέχεια η βαριά κληρονομιά του.

Μαζί με το οξύτατο κριτικό πνεύμα του, κάθε πρόταση που διατύπωνε συμπύκνωνε, θαρρείς, υλικό ικανό να τροφοδοτήσει ολόκληρες διατριβές.

Μια συνέντευξη με τον Κώστα Κριμπά >>

.

ΈΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΚΡΆΤΗΣ ΤΟΥ ΠΝΕΎΜΑΤΟΣ

του Τάκη Θεοδωρόπουλου, Καθημερινή

Ο Κωνσταντίνος Κριμπάς κατ’ αρχήν ήταν επιστήμονας. Υπηρέτησε την επιστήμη του, τη βιολογία και τη γενετική, σε όλη του τη ζωή με την έρευνα, τη διδασκαλία και τη συγγραφή. Τα δύο τελευταία του έργα είναι αφιερωμένα στον Δαρβίνο. «Ο δαρβινισμός και η ιστορία του ως τις μέρες μας» το 2009 και «Ο δαρβινισμός στην Ελλάδα» το 2018.

Η θεωρία της εξέλιξης δεν ήταν απλώς το πεδίο των ερευνών του και το υλικό της διδασκαλίας του. Ήταν η ραχοκοκαλιά της σκέψης του, ο τρόπος με τον οποίον αντιλαμβανόταν τον κόσμο, το φιλοσοφικό του «κατ’ αρχήν». Ήταν ορθολογιστής με την πιο καθαρή σημασία του όρου. Πίστευε ότι ο ορθός λόγος δεν ήταν μόνον το μεγάλο όπλο της επιστήμης, αλλά και το πιο αποτελεσματικό εργαλείο της ίδιας της ζωής.

Όσο και αν αφοσιώθηκε στην έρευνα και στη διδασκαλία, πρώτα στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και μετά στο ΕΚΠΑ, η ευρύτητα της καλλιέργειάς του, ακόμη και η αγάπη του για τη λογοτεχνία τού επέτρεπαν να αξιοποιήσει την οξύνοιά του για να σταθεί απέναντι στους καιρούς. Και στάθηκε με ειλικρίνεια, ευθύτητα και αξιοπρέπεια, τιμώντας με τη στάση του τον ρόλο του «πνευματικού ανθρώπου». Σπάνιο είδος στις μέρες μας, όπου οι λεγόμενοι «πνευματικοί άνθρωποι» μιλούν πολύ για να καλύψουν την ένδειά τους. Ανήκε σε αυτή την αριστοκρατική μειονότητα των διανοουμένων που έχουν εμπιστοσύνη στο έργο τους και δεν αισθάνονται την ανάγκη να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους υπηρετώντας καιροσκοπικά τη δημοσιότητα.

Είχα την τύχη να τον γνωρίζω. Την ακόμη μεγαλύτερη τύχη να με θεωρεί φίλο του, παρά τη διαφορά ηλικίας. Μου θύμιζε πάντα αυτό που είχε πει κάποτε ο Χορν, ότι δεν καταδέχθηκε ποτέ να φορέσει τη στολή του ηθοποιού, να παριστάνει δηλαδή ότι είναι κάτι διαφορετικό. Ο Κριμπάς δεν καταδέχθηκε ποτέ να φορέσει τη στολή του διανοούμενου.

Δεν θυμάμαι ποτέ να έπληξα μαζί του ή να αισθάνθηκα πως χάνω τον χρόνο μου. Ετοιμόλογος, με ιδιόρρυθμο χιούμορ, ήταν αξιοζήλευτος συνομιλητής. Ένας από αυτούς που όταν τους έχεις απέναντί σου προσέχεις να μην πεις ανοησίες, διότι δεν θα περάσουν απαρατήρητες. Τον θαύμαζα για τον τρόπο που γερνούσε. Διατηρώντας την οξύνοιά του, το χιούμορ του και βέβαια, τον ακούραστο ορθολογισμό του.

Για το σημαντικό επιστημονικό του έργο θα μιλήσουν άλλοι, αρμοδιότεροι. Εγώ απλώς θέλω να καταγράψω την ποιότητα του πνεύματός του. Αυτή την πολύτιμη αξία που γίνεται όλο και πιο σπάνια. Το μοναδικό αντίδοτο στη μετριοκρατία, που απειλεί την ύπαρξή μας πανταχόθεν. Και αυτές τις μέρες που ο θάνατός του είναι ακόμη πρόσφατος –πέθανε στις 5 Απριλίου– σκέφτομαι πως η σημερινή Ελλάδα πάσχει από την έλλειψη αυτής της πνευματικής αριστοκρατίας που εκπροσωπούσε ο Κωνσταντίνος Κριμπάς.

Φιλοσοφικά εργαλεία

 Αλέξανδρου Ακρανίδη, FB, 4/4/2021

Στη φιλοσοφία, ξυράφι (razor) είναι κάθε αρχή ή κανόνας που επιτρέπει να εξαλείψουμε απίθανες εξηγήσεις για ένα φαινόμενο, ή να αποφύγουμε περιττές ενέργειες.

Το ξυράφι του Όκκαμ (Occam's razor):

Οι απλούστερες εξηγήσεις είναι πιο πιθανό να είναι σωστές, αποφύγετε περιττές ή απίθανες υποθέσεις.

Κέρδισα το λαχείο, άρα με αγαπάει ο θεός!

• Για να κερδίσεις το λαχείο πρέπει να συμπέσουν αστάθμητοι παράγοντες, και αρκεί να συμβεί αυτό, η αγάπη ενός θεού είναι αχρείαστη πολυπλοκότητα.

Το ξυράφι του Χάνλον (Hanlon's razor):

Ποτέ μην αποδίδετε στην κακία αυτό που μπορεί να εξηγηθεί επαρκώς από την ανοησία.

Άργησε επίτηδες στο ραντεβού, δε σε σέβεται!

• Μπορεί να συνάντησε κίνηση στο δρόμο και αγχώθηκε τόσο που δεν σκέφτηκε να ειδοποιήσει.
  

Το ξυράφι του Χιούμ (Hume's razor):

Αν η αιτία που έχει οριστεί για οποιοδήποτε αποτέλεσμα δεν επαρκεί για την παραγωγή του, πρέπει είτε να απορρίψουμε την αιτία αυτή, ή να προσθέσουμε σε αυτή ιδιότητες που θα της προσδώσουν αναλογία με το αποτέλεσμα.

Όλοι οι κύκνοι είναι άσπροι.

• Υπάρχουν μαύροι κύκνοι στην Αυστραλία, το χρώμα των φτερών των κύκνων καθορίζεται από τα γονίδια στο DNA τους.
  

Η λαιμητόμος του Χιούμ (Hume's guillotine):

Αυτό που όφειλε να είναι, δεν μπορεί να συμπεραίνεται από αυτό που είναι.

Όλοι θα έπρεπε να είναι ετεροφυλόφιλοι, δεν έχει βιολογική, φυσική αιτία η ομοφυλοφιλία.

• Στη φύση επικρατεί οτιδήποτε λειτουργεί ικανοποιητικά από οτιδήποτε προκύψει από μεταλλάξεις που παράγονται απο απρόβλεπτες αιτίες. Το βακτήριο της χολέρας είναι φυσικό επίσης.
  

Το ξυράφι του Χίτσενς (Hitchens' razor):

Οτιδήποτε μπορεί να δηλωθεί χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, μπορεί να απορριφθεί χωρίς αποδεικτικά στοιχεία.

Υπάρχουν νοήμονες εξωγήινοι, είναι αδύνατο να μην υπάρχουν σε όλο το σύμπαν.

• Δεν έχουμε αποδείξεις για αυτό, κάποιες συνθήκες ίσως να ήταν μοναδικές στη Γη. Εφόσον δε γνωρίζουμε ακόμα δε θα πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο.
  

Το φλεγόμενο φωτόσπαθο του Νεύτωνα (Newton's flaming laser sword):

Αν κάτι δεν μπορεί να διερευνηθεί με πείραμα ή παρατήρηση, τότε δεν είναι άξιο διερεύνησης.

Μπορώ να φανταστώ κάτι, άρα μπορεί να υπάρχει.

• Η γλώσσα και η φαντασία μπορούν να περιγράψουν και φαινόμενα που δεν υπακούν στους νόμους της Φυσικής και δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα.
  

Η αρχή διαψευσιμότητας του Πόππερ (Popper's falsifiability principle):

Για να θεωρηθεί μια θεωρία επιστημονική, πρέπει να είναι διαψεύσιμη.

Βλέπω όνειρα που ελέγχω εγώ.

• Τα όνειρα είναι μη διαψεύσιμα, ως αυστηρά προσωπικές εμπειρίες. Πως θα ήταν αν έβλεπες όνειρο ότι έχεις τον έλεγχο;
  

Το πρότυπο του Σέιγκαν (Sagan's standard):

Οι ασυνήθιστοι ισχυρισμοί απαιτούν εξαιρετικές αποδείξεις.

Το νερό έχει μνήμη, άρα η ομοιοπαθητική ισχύει.

• Θα πρέπει να αποδείξεις πως αποθηκεύεται η μνήμη στα μόρια νερού, μερικά από αυτά δημιουργούνται από αντίδραση υδρογόνου και οξυγόνου, ενώ άλλα μόρια υπάρχουν σταθερά από τη τουαλέτα σου, στη θάλασσα, σε σύννεφο, σε βροχή και τελικά στο ποτήρι σου.
  

Το ξυράφι της Ραντ (Rand's razor):

Πριν να φιλοσοφήσει, ο φιλόσοφος οφείλει να ορίσει τα αρχικά, αναλλοίωτα, πρωταρχικά αξιώματα του.

Η ύλη είναι μια ψευδαίσθηση.

• Η ύλη είναι διαφορετική έννοια για έναν φυσικό επιστήμονα από ότι είναι στη καθημερινή εμπειρία.