Μπήκαμε σε εποχή (προέδρων) τεράτων

του Θοδωρή Γεωργακόπουλου, Καθημερινή, 11/11/2016

Στις ώρες που έχουν μεσολαβήσει από την ιστορική και απροσδόκητη νίκη του τηλεπαρουσιαστή/επιχειρηματία Ντόναλντ Τραμπ στην Προεδρία των ΗΠΑ πολλές κοτσάνες έχουμε διαβάσει, αλλά η πιο συνήθης (αν και όχι η πιο μεγάλη) ήταν το "γιατί η άλλη καλύτερη ήταν;”, ενίοτε στην παραλλαγή "γιατί, οι άλλοι καλύτεροι ήταν;".

Είναι ένα επιχείρημα αναμενόμενο από ένα λαό που κυβερνάται από το Νίκο Παππά, τον Πάνο Καμμένο, τον Κώστα Ζουράρι και τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, και βεβαίως είναι και εντελώς λανθασμένο. Η Χίλαρι Κλίντον ήταν (και είναι) πολύ καταλληλότερη Πρόεδρος των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ. Επίσης θα ήταν πολύ καταλληλότερη και για όποια άλλη διοικητική θέση υπάρχει στον κόσμο. Θα ήταν καλύτερη διευθύντρια της ΔΟΥ Καλλιθέας, καλύτερη προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, καλύτερη διαχειρίστρια πολυκατοικίας. Ναι, έχει βεβαρημένο παρελθόν, ένα ίδρυμα με κάποιες όχι πεντακάθαρες δραστηριότητες, σημαντικά λάθη (σε δεκαετίες καριέρας) και αυτή τη μπούρδα με τα email, αλλά δεν είναι πολύ διαφορετική από οποιονδήποτε αμερικανό πολιτικό αντίστοιχης ηλικιας, βεληνεκούς και εμπειρίας (που δεν είναι και πάρα πολλοί) και, κυρίως, σε σύγκριση με το Ντόναλντ Τραμπ, είναι πολύ πιο "καθαρή", ηθική, ικανή και ανθρώπινη. Δεν υπάρχει καν σύγκριση. Δεν είναι σαν να προσπαθείς να συγκρίνεις τον αντιπαθή και βρώμικο μα παγκόσμιας κλάσης αμυντικό της Ρεάλ Μαδρίτης Πέπε με το Γιάννη "νίντζα" Καλιτζάκη. Είναι σα να συγκρίνεις τον Πέπε με ένα ξεφούσκωτο μπαλόνι Μπομπ ο Σφουγγαράκης. Είναι άλλη κατηγορία. Χάσμα. Μήλα με πορτοκάλια. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τη σύγκριση του Τραμπ με τους άλλους πρόσφατους Προέδρους των ΗΠΑ. Ήταν όλοι καταλληλότεροι γι' αυτή τη θέση, συμπεριλαμβανομένου του Τζορτζ Μπους του ντάμπλγιου, για να μην πάμε πιο πίσω στους Κάρτερ και τους Νίξον.

Ο λόγος που αυτό δεν έχει γίνει αντιληπτό είναι εν μέρει δικαιολογημένος. Πάρα πολλοί συμπολίτες μας -και όχι μόνο από το υποσύνολο που περιλαμβάνει αυτούς που κάνουν πορείες στην Αμερικανική Πρεσβεία, φωνάζουν για φονιάδες των λαών ή συμμετέχουν στο δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Καισιαριανής-, δεν έχουν παρακολουθήσει προσεκτικά τα νέα τους τελευταίους 18 μήνες, και έτσι νομίζουν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας απλός αντισυστημικός υποψήφιος, ή ένας κανονικός άνθρωπος. Πόσο χειρότερος μπορεί να είναι ένας κανονικός άνθρωπος από το Τζορτζ ντάμπλγιου; Κάνουν λάθος όμως. Έστω και λίγο να κάτσει κάποιος να ψάξει περί τίνος πρόκειται, διαπιστώνει ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι απλά χειρότερος από όλο το (σάπιο, ναι) πολιτικό σύστημα της χώρας του, ή και της χώρας μας. Είναι χειρότερος από τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στον κόσμο μας. Είναι ένα τέρας.

Θα σας πω το εξής. Ο Τόνι Σουόρτς είναι ο συγγραφέας που έγραψε το “αυτοβιογραφικό” βιβλίο του Τραμπ “The Art of The Deal”. Για να το γράψει, τον ακολούθησε για ενάμιση χρόνο καταγράφοντας συζητήσεις, απόψεις και ιδέες, και παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο ζει και δουλεύει. Ο Σουόρτς έβγαλε πολλά χρήματα από την ωραιοποίηση και διαστρέβλωση όσων είδε και έμαθε κοντά στον Τραμπ, και μετά συνέχισε τη ζωή του αγνοώντας τις τύψεις. Αλλά όταν είδε πως ο Τραμπ πάει να γίνει κανονικός υποψήφιος για την Προεδρία της χώρας του, πανικοβλήθηκε. Επειδή τον είχε ζήσει και είχε καταλάβει περί τίνος πρόκειται, αντιλήφθηκε τον κίνδυνο που αποτελεί, και έτσι αποφάσισε να μιλήσει. Μία μόνο ατάκα θα σας γράψω, υπογραμμίζοντας και πάλι ότι πρόκειται για κάποιον που έζησε τον άνθρωπο από κοντά, τον γνώρισε όσο λίγοι: “Πιστεύω πραγματικά ότι αν ο Τραμπ κερδίσει και πάρει τους κωδικούς των πυρηνικών, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να οδηγηθούμε στο τέλος της ανθρωπότητας”.

Τους τελευταίους 18 μήνες είχαμε πολλές ευκαιρίες να δούμε πολυάριθμες ενδείξεις για την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά, τις απόψεις και τα πεπραγμένα αυτού του ανθρώπου. Είναι ένας βαθιά προβληματικός εγωπαθής νάρκισσος, εκδικητικός, γεμάτος περιφρόνηση για θεσμούς και κανόνες. Είναι ένας απατεώνας, με στρατιές απλήρωτων προμηθευτών και υπαλλήλων από τις διάφορες επιχειρηματικές του δραστηριότητες και πολυάριθμες μηνύσεις. Είναι υπόδικος -το Νοέμβριο εκδικάζεται η υπόθεση του ψεύτικου “πανεπιστημίου” που έστησε για να κοροϊδέψει αφελείς που ήθελαν να μάθουν τα “επιχειρηματικά μυστικά” του. Έχει ένα “Ίδρυμα” το οποίο λίγο-πολύ εισπράττει χρήματα από οφειλέτες του και τα χρησιμοποιεί για να πληρώνει δικηγόρους του, να κάνει δωράκια στην καμπάνια του, ακόμα και να αγοράσει πορτρέτα του εαυτού του. Έστησε μια ιστοσελίδα που μάζευε χρήματα “για τους βετεράνους”, η οποία συγκέντρωσε $1,6 εκατομμύρια, εκ των οποίων ούτε σεντ δεν πήγε σε βετεράνους.

Οι επιχειρήσεις του χρωστάνε 650 εκατομμύρια δολάρια σε τράπεζες, και κάποιες από αυτές τις τράπεζες δεν είναι αμερικανικές. Σκεφτείτε το λίγο. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ χρωστάει εκατοντάδες εκατομμύρια σε Κινέζικες τράπεζες. Αυτά είναι αδιανόητα πράγματα, δεν είναι κανονικά, δεν “ήταν κι οι άλλοι έτσι”. Ο Τραμπ είναι ο πρώτος υποψήφιος τα τελευταία 40 χρόνια που αρνήθηκε να δώσει στη δημοσιότητα τις φορολογικές του δηλώσεις. Το 1995 δήλωσε στην εφορία προσωπικές ζημίες ύψους σχεδόν $1 δισ. και, χάρη στις ευεργετικές διατάξεις του φορολογικού συστήματος, δεν ξαναπλήρωσε φόρο εισοδήματος για τουλάχιστον 20 χρόνια. Επιπλέον, αρνείται να δώσει σε επιστασία τις επιχειρήσεις του για το διάστημα που θα είναι Πρόεδρος, όπως κάνουν όλοι οι Πρόεδροι (και ο Κλίντον, και οι δύο Μπους το έκαναν, για παράδειγμα). Έχει πει ότι θα τις αναλάβουν τα παιδιά του. Η οικογένεια του Πρέδρου των ΗΠΑ θα διοικεί επιχειρήσεις που κάνουν δουλειές με ξένες κυβερνήσεις, παίρνουν άδειες και διεκδικούν φοροαπαλλαγές από το κράτος, και χρωστάνε σε ξένες τράπεζες. Αυτά μόνο σε αφρικανικές χώρες γίνονται, ούτε ο Πούτιν δεν τα κάνει έτσι.

Επιπλέον, είναι παθολογικός ψεύτης. Λέει ψέματα για τα πάντα, γράφει στο Twitter ό,τι του κατέβει στο κεφάλι, δεν έχει πρόβλημα να πει κάτι τη μία ημέρα, να πει το αντίθετο την επόμενη, και να αρνηθεί ότι είπε οτιδήποτε από τα δύο ανάλογα με το τι τον βολεύει τη συγκεκριμένη στιγμή. Είναι συνομωσιολόγος και βαθιά άσχετος για μια ατέλειωτη σειρά από σοβαρά θέματα. Πιστεύει ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό και ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι μια πλεκτάνη των Κινέζων. Τα έχει τουιτάρει αυτά τα πράγματα, και μετά έχει αρνηθεί ότι τα έχει πει. Τα tweets εξακολουθούν να υπάρχουν διαθέσιμα για να τα δει οποιοσδήποτε.

Δεν έχει καμία ιδεολογία και κανένα πολιτικό πρόγραμμα. Ο δημοσιογράφος του CNN Άντριου Καζίνσκι, που παρακολουθεί την καμπάνια του εδώ και 15 μήνες, έγραψε ενδεικτικά: “Όποιος δηλώνει ότι ξέρει τι θα κάνει ο Ντόνανλντ Τραμπ ως Πρόεδρος, λέει ψέματα”. Κανείς δεν ξέρει. Ούτε ο ίδιος δεν ξέρει. Έχει κάποιες γενικές ιδέες που πηγάζουν από αυθόρμητες υποτυπώδεις απόψεις (“το ελεύθερο εμπόριο είναι κακό”, “η μετανάστευση είναι κακό”, “οι διεθνείς συμφωνίες είναι κακό”) οι οποίες όμως είναι είτε ανεφάρμοστες είτε απολύτως επικίνδυνες. Το “πρόγραμμα 100 ημερών” που διάβασε σε μία από τις ομιλίες του στην προεκλογική εκστρατεία είναι σε μεγάλο βαθμό αντισυνταγματικό και κατά τα άλλα πιο φανταστικό κι ανεφάρμοστο κι από το “πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης”. Είναι εντελώς άσχετος για το πώς λειτουργεί η πραγματική πολιτική διοίκηση στη χώρα του και, όπως έγραψε το ρεπορτάζ κατά τη διάρκεια των debates, δεν είναι καθόλου δεκτικός σε συμβουλές τρίτων. Πήγε στα debates εντελώς απροετοίμαστος, πιστεύοντας ότι θα μπορέσει να καλύψει τη σχεδόν απόλυτη άγνοιά του για τα θέματα με την ακατάσχετη πολυλογία η οποία, όπως διαπιστώσαμε όλοι, πολύ συχνά δεν βγάζει κανένα νόημα, γραμματικά, συντακτικά ή εννοιολογικά. Δεν είναι τόσο πολιτικός της κατηγορίας Πούτιν, Ερντογάν ή Μουσολίνι. Δεν είναι πολιτικός, καν. Απλά θαυμάζει πιο πολύ τέτοιους.

“Ναι αλλά είναι τόσο επιτυχημένος επιχειρηματίας”, λένε όσοι δεν έχουν κάνει τον κόπο να διαβάσουν τα παραπάνω, “δε μπορεί να είναι τόσο χάλια σε όλα”. Η απάντηση είναι ότι ναι, μπορεί, και επίσης δεν είναι και τόσο “καλός” επιχειρηματίας. Ξεκινώντας από δάνειο $1 εκατομμυρίου από το ζάμπλουτο μπαμπά του, το οποίο μόχλευσε παίρνοντας δάνεια βάζοντας ως εγγυητή τον μπαμπά του, για να χτίσει με άδειες και φοροαπαλλαγές που πήρε χρησιμοποιώντας διασυνδέσεις του μπαμπά του (ο οποίος, όταν πέθανε άφησε κληρονομιά εκατοντάδων εκατομμυρίων), προχώρησε χρησιμοποιώντας ευεργετικές διατάξεις του πτωχευτικού κώδικα, φορολογικά παραθυράκια και αφήνοντας όπως είπαμε παραπάνω απλήρωτες στρατιές προμηθευτών και εργαζομένων. Έξι επιχειρήσεις του χρεωκόπησαν από κακοδιαχείριση μέσα σε λίγες δεκαετίες καριέρας. Η Ελλάδα, για να δώσουμε μια διαφορετική προοπτική (όχι ότι είναι συγκρίσιμα, αλλά λέμε τώρα) χρειάστηκε διακόσια χρόνια για να χρεοκοπήσει επτά φορές. Δεν είναι πρότυπο επιχειρηματία, ούτε καλός μάνατζερ. Είναι παράδειγμα των δυσλειτουργιών του καπιταλισμού, σύμπτωμα συγκεκριμένων αδυναμιών ελέγχου της ελεύθερης αγοράς. Το να επιλέγεις αυτό τον τύπο να διοικήσει την οικονομία σου είναι σα να επιλέγεις τον πυρετό για να ηγηθεί της έρευνας κατά της γρίπης.

Είναι, επίσης, ένας χαμηλής ποιότητας άνθρωπος, βαθιά ρατσιστής και μισογύνης, με την αισθητική που θα έκανε Σαουδάραβα σεΐχη να κοκκινίσει από ντροπή, με εμφανίσεις σε βίντεο του Playboy και σε αγώνες wresting. Θα μου πεις, η αισθητική είναι κριτήριο για το αν κάποιος καλός ή κακός πρόεδρος; Όχι βέβαια, επίσης ένας καλός πρόεδρος δεν χρειάζεται καν να είναι καλός άνθρωπος. Αλλά κάποιοι βρίσκουν σημαντικό το ότι ο άνθρωπος που θα επιλέξει σίγουρα έναν και ίσως και περισσότερους δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι απροκάλυπτα ρατσιστής (πέρα από τις κουβέντες περί βιαστών Μεξικανών και αποκλεισμού μουσουλμάνων από τις ΗΠΑ, με το μπαμπά του απέρριπταν μαύρους ενοικιαστές σε κτίρια ιδιοκτησίας τους) και μισογύνης, ο ορισμός του μισογυνισμού, ο άξεστος 70χρονος έφηβος που βαθμολογεί τις γυναίκες με άριστα το 10, τις βρίζει χυδαία και κατ’ εξακολούθηση, κομπάζει ότι τους επιτίθεται σεξουαλικά κατά συρροή, και κατηγορείται επώνυμα από δεκατρείς για σεξουαλική επίθεση. Είναι τόσο αρχετυπικά μισογύνης που αγόρασε τον κατ’ εξοχήν θεσμό που μεταχειρίζεται τις γυναίκες σαν κομμάτια κρέας: Τα καλλιστεία.

Για να σας το συνοψίσω, ο Τζον Σουόρτς, που έγραψε εκείνη την “αυτοβιογραφία” του δήλωσε πως, αν την έγραφε σήμερα, θα του έκανε πολύ διαφορετικά, και θα της έβαζε άλλο τίτλο: “The Sociopath”.

Οπότε ναι, αγαπητοί μου, “αυτή ήταν καλύτερη”. Πολύ καλύτερη. Και ο Τζορτζ ο ντάμπλγιου ήταν καλύτερος. Και ο Αλέξης ο Τσίπρας που λέει ο λόγος είναι καλύτερος. Καταδικάζοντας το “πολιτικό σύστημα”, ο αμερικανικός λαός επέλεξε κάτι κραυγαλέα, αδιανόητα χειρότερο, έναν παλιάνθρωπο, εν πλήρη γνώση, επιβραβεύοντας όλα τα παραπάνω. Παρέδωσε σε αυτό το πράγμα τον έλεγχο της NSA, την ηγεσία της ισχυρότερης στρατιωτικής δύναμης που είδε ποτέ ο πλανήτης, τα πυρηνικά όπλα.

“Εντάξει όμως ας του δώσουμε μια ευκαιρία να δούμε πώς θα τα πάει”, λένε αυτοί που βαριούνται να διαβάσουν όλα τα παραπάνω, ή δεν έχουν καταλάβει ακόμα τι συμβαίνει στον κόσμο μας.

Κάπου το έχουμε ξανακούσει αυτό, ε; Καλά πήγε;