Συνέντευξη με τον Νίκο Κωνσταντόπουλο
του Παύλου Παπαδόπουλου, ΒΗΜΑ, 17/7/2019
Πέρυσι το «Οχι» στο δημοψήφισμα έγινε «Ναι» σε ένα πρόγραμμα πολύ αυστηρότερο...
«Δεν ήταν απλή, θεμιτή αλλαγή θέσης. Επιχείρηση πολιτικής απάτης ήταν. Αν τα Ιουλιανά 1965 ήταν ανακτορικό - κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, τα Ιουλιανά 2015 είναι πρωθυπουργικό - συνταγματικό πραξικόπημα, που το ακολούθησε η αντισυνταγματική διάλυση της Βουλής για τις εκλογές του Σεπτέμβρη 2015. Η περσινή δημαγωγία ότι "το Οχι σημαίνει καλύτερο Ναι" και οι σημερινές προσχηματικές φλυαρίες αποτελούν οδυνηρή απομυθοποίηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αν ζούσε ο Αριστόβουλος Μάνεσης, θα επανελάμβανε την αποστροφή του, προς τους τότε δολοπλόκους εξουσιολάγνους: "Περισσότερο μέτρο στην προπέτεια και λιγότερη μετριότητα στα επιχειρήματα". Το πολιτικάντικο και φτωχοπροδρομικό "είμαστε οι καλύτεροι απ' τους χειρότερους" δεν μπορεί να γίνει κοινωνικοπολιτικός έπαινος της Αριστεράς».
Μήπως όμως θα έπρεπε να συγχαρούμε τον Πρωθυπουργό επειδή όσο κι αν αύξησε το κόστος της συμφωνίας δεν επέλεξε τελικά τη λύση της εξόδου και της οικονομικής καταστροφής;
«Το "τι να κάνουμε, δεν γίνεται αλλιώς" είναι μικροπολιτικός κλαυθμυρισμός, δεν είναι πολιτικό εμβατήριο. Η υποθήκευση και εκποίηση της χώρας δεν είναι υποκατάστατο "σωτηρίας", οδηγεί στον κατήφορο της ελαττωματικής και ελλειμματικής Ελλάδας. Αυτά που έγιναν και γίνονται είναι το αντεστραμμένο είδωλο της αριστερής ελπίδας, δηλαδή η καρικατούρα της. Εδώ και έναν χρόνο είπα στον κ. Τσίπρα ότι ακούω ψεύδη, που κρύβουν δίβουλες τακτικές. Η τρόικα, στα πλαίσια επεξεργασμένης επιχείρησης, ανέχθηκε το δημοψήφισμα και στήριξε την προσφυγή στις κάλπες, εξασφαλίζοντας από πριν την υπογραφή του "Ναι" και την αλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ. Η παράταξη του "Ναι" είχε την ψευδαίσθηση ότι η τρόικα αντιπολιτευόταν τον κ. Τσίπρα, ενώ αυτόν ήθελε και στήριζε για συνομιλητή - συμβαλλόμενο. Αυτή η διπλή τακτική Βρυξελλών και Τσίπρα είναι σεμινάριο για το "πώς ο αριστερός ριζοσπαστισμός γίνεται κυνικός νεοφιλελευθερισμός"».
Εσείς θα προτάσσατε το Grexit; Πρόσφατα αποκαλύφθηκε οργάνωση «σχεδίου Β» για το Grexit με ενεργοποίηση του Στρατού...
«Το δίλημμα "Grexit ή Ναι σε όλα" το έφτιαξε πολιτικά η τρόικα, γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ δεν είχε σχέδιο διακυβέρνησης ούτε διαπραγμάτευσης ή εναλλακτικής πρότασης. Κατανάλωνε επιπολαιότητες με τη χαρτοπαικτική λογική της μπλόφας. Οταν πέρασε ο καιρός και οι συνέπειες αγρίεψαν, τότε, μπροστά στο πρόβλημα των ευθυνών, τρομοκρατήθηκε και αναζήτησε άλλοθι και στήριξη, ώστε ο κ. Τσίπρας να παριστάνει τον κολακευμένο συνδαιτυμόνα της τρόικας. Σοβαρό και επεξεργασμένο σχέδιο διακυβέρνησης και διαπραγμάτευσης μπορούσε να αποτρέψει και το Grexit και το τρίτο και χειρότερο Μνημόνιο. Αντί να γίνεται τώρα μάχη αποκαλύψεων για παίγνια και θρίλερ παρασκηνίων, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός να μην κρύβεται, υπόλογος είναι, ξέρει και οφείλει να πει στον ελληνικό λαό και σε όλους μας την αλήθεια, αναλαμβάνοντας την προσωπική ευθύνη του».
Ποια είναι όμως η εναλλακτική λύση;
«Υπήρχε και υπάρχει εναλλακτική λύση. Την προτείνουν και την υποστηρίζουν πολιτικοί με αίσθηση της ιστορικότητας των πραγμάτων, φωτισμένοι διανοούμενοι και τεχνοκράτες, νομπελίστες, οικονομολόγοι. Απεναντίας, αυτό που γίνεται στην Ελλάδα δεν έχει ιστορικό, θεωρητικό και πολιτικό προηγούμενο. Οταν όλοι ομολογούν ότι στην Ελλάδα ηθελημένα επιβλήθηκε λάθος πρόγραμμα, για πειραματισμό, με λάθος συνταγή σε μια ζωντανή κοινωνία, είναι οξύμωρο να λέμε ότι δεν υπάρχει παρά μονάχα η οικονομικά καταστροφική και δημοκρατικά επικίνδυνη, αντίθετη προς κάθε δυναμική αξιοβίωτης ανάπτυξης, μνημονιακή πολιτική».
Είναι τα δημοψηφίσματα ιδανικό όργανο λαϊκιστών και δημαγωγών που παρασύρουν τους λαούς τους με απλουστεύσεις και συσσωρεύουν κόστος στις χώρες τους; Και το βλέπουμε και στο Brexit...
«Τα δημοψηφίσματα είναι μεγάλος πειρασμός όσων τα χρησιμοποιούν για παιχνίδια εξουσίας. Είναι όμως και ουσιαστικό δικαίωμα έμπρακτης δημοκρατίας για τους πολίτες που αξιώνουν τον σεβασμό τους. Οι δημοκρατικοί θεσμοί πάντως καλό είναι να μη λειτουργούν με ψευδαισθήσεις και αυταπάτες των πολιτών, ούτε με δολοπλοκίες και μεθοδεύσεις των εκάστοτε κυβερνώντων. Και στα δημοψηφίσματα έχει εξαντληθεί ο λαϊκισμός όλων των αποχρώσεων, δεξιάς, κεντρώας, αριστεράς, αλλά και ο λαϊκισμός του αντιλαϊκισμού. Εχει παιχτεί όλη "η διπροσωπία των επαγγελματιών εξουσίας" και των δημοσιολόγων βοηθών τους».
Συμφωνείτε με την απλή αναλογική; Ας θυμηθούμε ότι η απλή αναλογική, όταν εφαρμόστηκε, οδήγησε στον Ιωάννη Μεταξά, αφού, όπως υπενθύμισε «Το Βήμα», τελικά η Βουλή παραδόθηκε άνευ όρων στον Μεταξά, στις αρχές του 1936, εκλέγοντάς τον πρωθυπουργό και μάλιστα με συντριπτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
«Από το 1996 υποστήριζα τη συνταγματική πρόβλεψη σταθερού εκλογικού συστήματος απλής αναλογικής, με ρήτρα αναθεώρησης για μία δεκαετία. Επικράτησαν οι συνταγές των εκλογομαγειρείων του δικομματισμού για ισχυρές κυβερνήσεις. Μιλώ για την απλή αναλογική με επίγνωση ότι δεν οδηγεί αυτομάτως στην πολιτική αναδιάρθρωση ούτε αναγκαστικά στην ακυβερνησία. Η νέα συζήτηση για την απλή αναλογική θυμίζει παλιό έργο, που παίζεται, σήμερα, με άλλους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Μην ξεχνάμε ότι σήμερα έχουμε ιδιώνυμη διακυβέρνηση μνημονιακής επιτήρησης, με συρρικνωμένη αντιπροσώπευση και νομιμοποίηση στη Βουλή όλων των κομμάτων, λόγω της αποχής του 50%. Η επιστράτευση της απλής αναλογικής για να εδραιώσει τη μνημονιακή τάξη πραγμάτων θα κακοποιήσει και την απλή αναλογική και το πολιτικό σύστημα με πρόσθετες στρεβλώσεις».
Ο Πρωθυπουργός φέρεται να προετοιμάζει ένα ακόμη «συμβουλευτικό» δημοψήφισμα για το Σύνταγμα και τον εκλογικό νόμο με τα κατάλληλα ερωτήματα για να παγιδεύσει την αντιπολίτευση και αμέσως μετά να τη σύρει σε εκλογές. Διακρίνετε μια προσπάθεια μετάλλαξης του πολιτεύματος και εγκαθίδρυσης ολοκληρωτικού καθεστώτος με επίφαση δημοκρατικότητας;
«Κατ' αρχάς έχει ήδη μεταλλαχθεί το πολίτευμα και η Ελλάδα είναι διαφορετική από την "όμορφη και παράξενη πατρίδα" μας. Ο παραμερισμός του Συντάγματος και η καθημερινή παραβίασή του, για να εφαρμόζονται τα μνημόνια, άλλαξαν το πολίτευμα της προεδρευομένης δημοκρατίας σε καθεστώς επιτήρησης. Αυτά που γίνονται εδώ κι έναν χρόνο, όχι μόνο παραβιάζουν κάθε συνταγματική ρήτρα για την κυβερνητική και κοινοβουλευτική λειτουργία, αλλά επιχειρούν ωμά να αχρηστεύσουν το πραγματικό περιεχόμενο και νόημα του "Οχι" στο δημοψήφισμα. Ο ένας κυβερνητικός μιλάει για "πετυχημένο μοντέλο μνημονιακής διαχείρισης", ο άλλος για "επιβαλλόμενη χαλαρότητα έναντι του Συντάγματος", ο τρίτος διακηρύσσει ότι είναι "μνημονιακός κομμουνιστής" και ο άλλος "ταξικός αποστάτης". Ρόλοι και λόγοι για τα πανηγύρια. Καθώς βρισκόμαστε υπό το κράτος πολλών ευτελισμών, γίνεται δραματικά επίκαιρη η θέση της Ρόζας Λούξεμπουργκ "η δικτατορία συνίσταται όχι μόνο στην κατάργηση της Δημοκρατίας, αλλά και στον τρόπο χρήσης της"».
Εχουμε δηλαδή ένα είδος αντιδημοκρατικής εκτροπής; Η απενεργοποίηση των Ανεξάρτητων Αρχών, η δημιουργία ανερχόμενων καναλιών σαφώς παραπέμπουν σε ολοκληρωτικά μέτρα...
«Εχουμε ένα καθεστώς επιτήρησης που ασκεί πολιτική δεσποτεία και έχουμε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, με έναν κλειστό εσωτερικό κύκλο εξουσίας, που λειτουργεί έξω από τους συνταγματικούς θεσμούς, τους οποίους μεταχειρίζεται με τη γνωστή δογματική αρχή του "δημοκρατικού συγκεντρωτισμού". Παράλληλα έχουν την ανιστόρητη άποψη ότι η επίκληση των θεσμικών λειτουργιών είναι απολιτικός νομικισμός. Ναι, όσα συμβαίνουν είναι ασύμβατα με τη συνταγματική δημοκρατική νομιμότητα».
Τι γνώμη έχετε για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τις λυρικές δηλώσεις για το νόμισμα, τις εντυπωσιακές γονυκλισίες, αλλά και τις διαρκείς διαρροές πληροφοριών ότι αυτός διασώζει τη χώρα, κατευνάζει τους υπουργούς, καθοδηγεί τον Πρωθυπουργό και φτάνει ακόμη και να συγγράφει τα νομοσχέδια;
«Τι να πω, φαίνεται ότι ο κ. Παυλόπουλος δεν θέλει να ξεχάσει το πολιτικό και πολιτευτικό παρελθόν του. Ας του πει κάποιος ότι ο πολιτειακός του ρόλος δεν είναι η αυτάρεσκη περιφορά πολυπραγμοσύνης, πανηγυρικών και εγκυκλοπαιδισμού. Οταν πέφτεις στα τέσσερα σε "γονυκλισία θεοσέβειας με εδαφιαία σταυροκοπήματα", τότε υποκρίνεσαι επικοινωνιακά έναντι της Εκκλησίας και της Πολιτείας, αλλοιώνεις τα πολίτευμα, όπως το αλλοιώνουν ο τρόπος λειτουργίας της Βουλής, της νομοθετικής εξουσίας, οι αντισυνταγματικές πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, η αχρήστευση των Ανεξάρτητων Αρχών κ.ά. Ο ελληνικός κομματικός κυβερνητισμός όμως δεν θέλει Πρόεδρο Δημοκρατίας ικανό να εμπνεύσει συμβολισμούς και δυναμική διαφορετικού πολιτικού παραδείγματος. Γι' αυτό και δεν ξενίζει κανέναν ότι κυβέρνηση και Πρόεδρος συμπεριφέρονται ως "συγκατανευσιφάγοι" του καθεστώτος επιτήρησης».
Πρέπει ο Πρόεδρος να εκλέγεται από τον λαό; Θα έχει όμως περισσότερες αρμοδιότητες; Μήπως θα ανταγωνίζεται τον Πρωθυπουργό;
«Μπορεί να εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απευθείας. Στα χέρια των κομματικών πλειοψηφιών ο θεσμός του Προέδρου, συστηματικό προϊόν συναλλαγών, έγινε αναξιόπιστος και υπηρετικός των κυβερνήσεων. Η απευθείας εκλογή του και η πρόβλεψη πρόσθετων θεσμικών πολιτικών ευχερειών και όχι εξουσιών δεν αλλάζουν την προεδρευομένη δημοκρατία».
Συμπληρώνονται σε λίγες ημέρες 42 χρόνια από τη Μεταπολίτευση και όλοι διαγωνίζονται να την υποτιμούν, να την πετροβολούν και να την περιφρονούν. Θα αποφύγετε τον πειρασμό;
«Είμαι ένας "αυτοβούλως ηττημένος" της Μεταπολίτευσης, αλλά εσωτερικά δικαιωμένος. Περίμενα μια τελευταία δικαίωση με την εκλογική πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά νιώθω οδυνηρή διάψευση με τα κυβερνητικά μαστορέματα, που προκαλούν σύγχυση αξιών και αρχών, ανατροπές και μεταλλάξεις ταυτοτήτων και κωδίκων. Η δημαγωγική αποθέωση της Μεταπολίτευσης έφτιαξε ψευδείς παραστάσεις, αφηγήσεις και συνειδήσεις. Η εκ των υστέρων δαιμονοποίησή της είναι πρόσθετη υποκρισία και ακρισία. Η Μεταπολίτευση ναυάγησε βουλιάζοντας στον εαυτό της, αλλά δεν είναι σαβούρα για πέταμα. Θα λειτουργούσε ανανεωτικά να μίλαγαν στο ΠαΣοΚ και στη ΝΔ, αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΚΚΕ, για τον ψευδοσοσιαλισμό του Παπανδρέου και τον αμφιλεγόμενο εθναρχισμό του Καραμανλή, τον κατ' ευφημισμό μεταρρυθμισμό και εκσυγχρονισμό Μητσοτάκη - Σημίτη, αλλά και για τους κυνικούς τακτικισμούς και τις βάναυσες αντιφάσεις και φαυλότητες, εκτός ορίων, της παραδοσιακής και ανανεωτικής Αριστεράς».
«Δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά οι εκλογές»
Πρέπει η κυβέρνηση να παραιτηθεί για να διασωθεί η τιμή της Αριστεράς από την κακοποίηση που της έχει επιφυλάξει μέχρι σήμερα η εξουσία που ασκεί «παντρεμένη» με την ακραία Δεξιά;
«Σε παλαιότερη συνέντευξη μαζί σας, πριν το 2015, είχα μιλήσει για την ανάγκη να επεξεργαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ "πρόταση εξουσίας". Κρίμα, αλλά η κυβερνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί παρωδία αριστερής προοδευτικής εξουσίας και η σύμπραξη με τους ΑΝΕΛ ένα ετερόκλητο μόρφωμα μικροκομματικής δοσοληψίας. Δυστυχώς, η τιμή της Αριστεράς, η αριστερή ελπίδα, ως δυναμικά εναλλακτικά πλεονεκτήματα, θυσιάστηκαν από τους "περιφρονητές του δημοψηφίσματος και απολογητές των μνημονίων". Δεν ανακτώνται από έναν μικρό εσωτερικό κύκλο εξουσίας με πολιτικούς φακιρισμούς. Δεν πρόκειται να απονομιμοποιήσουν και να ξεγράψουν το «Οχι» του δημοψηφίσματος. Αποτελεί ιστορική κατάκτηση του ελληνικού συνταγματικού πατριωτισμού και θα είναι ο πολιτικός εφιάλτης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η κυβέρνηση δεν έχει την ηθική, κοινωνική και πολιτική νομιμοποίηση. Να αναλάβει απερίφραστα τις ευθύνες της για τις αποτυχίες και τις μεταλλάξεις της και να λογοδοτήσει, πολιτικά και εκλογικά».
Τι εννοείτε;
«Δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά οι εκλογές. Η συγκρότηση της σημερινής Βουλής δεν είναι αντιπροσωπευτική. Ακόμα και αυτή η εκπροσώπηση του 50% του εκλογικού σώματος βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση και αντίθεση προς την κοινωνική πραγματικότητα. Επίσης, λειτουργεί αντισυνταγματικά, παρά τον κανονισμό και τη δημοκρατική νομιμότητα, κατά τις υποδείξεις, εντολές και αξιώσεις της τρόικας».
Είναι η ώρα για να αναδειχθεί νέο κόμμα στην Αριστερά μετά την αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι αυτό το κόμμα η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου;
«Οταν λέμε ότι το πολιτικό σύστημα απέτυχε, σημαίνει ότι ηττήθηκε και ξέπεσε το κομματικό σύστημα, ξεπεράστηκαν τα υπάρχοντα κομματικά μοντέλα. Οι νέες γενιές αντιδρούν στον μνημονιακό και φορμαλιστικό λόγο και αναζητούν νέες μορφές οργάνωσης, συμμετοχής, δράσης, αλληλεγγύης. Διεκδικούν να δώσουν νόημα και περιεχόμενο σε έννοιες και αξίες, αιτήματα και οράματα ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αυτός ο αγώνας, για τον αναστοχασμό και αναπροσδιορισμό της ριζοσπαστικής δημοκρατικής Αριστεράς, είναι ελκυστικός και ελπιδοφόρος, αναδεικνύει νέες ταυτότητες και δραστικές διεργασίες. Η Πλεύση Ελευθερίας ξανοίχτηκε με τη γλώσσα της αλήθειας, την αγωνιστική συνέπεια και την πολιτική ευθύτητα, αδιαφορώντας για το λεγόμενο "πολιτικό κόστος". Είναι εντυπωσιακό το πόσο θετικά ανταποκρίνεται η κοινωνία».
Συμμερίζεστε την άποψη ότι τα προβλήματα που υπάρχουν οφείλονται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ισχυρή Κεντροαριστερά;
«Τα πολιτικά προβλήματα δεν λύνονται με τη μέθοδο της μεταβίβασης, είναι οργανικά προβλήματα, με θεσμική και κοινωνική, πολιτική και κομματική αιτιώδη διαδρομή. Σε περίοδο αποσύνθεσης του πολιτικού συστήματος και αποξένωσής του από την κοινωνική πραγματικότητα, οι σκιαμαχίες με κούφιες ονοματολογίες, κάτω από τις οποίες συνωθούνται ποικιλώνυμοι παραγοντισμοί και ανταγωνισμοί, μοιάζουν με τρικυμία στο ποτήρι. Για ποια "σοσιαλδημοκρατία" μιλάμε και ποια "Κεντροαριστερά" προβάλλουμε ως υπόθεση του μέλλοντος, όταν έχουν εντοιχιστεί και αφομοιωθεί οργανικά στον κυβερνητικό νεοφιλελευθερισμό; Ο πολιτικός διάλογος στο όνομα νεκρών σημάτων, με όρους προσωπικής τακτικής, δεν αναβιώνει ούτε επανιδρύει τίποτε, πέρα από την αλληλοτροφοδοτούμενη κινητικότητα πολιτευτικής διαθεσιμότητας, εντός και επί τα αυτά».
