του Βασίλη Καραγιάννη, Athens Voice, 24/6/2015
Είναι γενικά παραδεκτό ότι η είδηση της επικείμενης συμφωνίας με τους Ευρωπαίους εταίρους δημιούργησε αισθήματα ανακούφισης στη μεγάλη φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.
Οι πρώτες ανακοινώσεις δείχνουν ότι θα έχουμε μία κακή συμφωνία. Σε κάθε περίπτωση όμως, μία κακή συμφωνία αποτελεί καλύτερη εξέλιξη, συγκριτικά με την καταστροφική επιλογή της ρήξης και της εξόδου της Ελλάδος από την ευρωζώνη. Κι αυτό γιατί εάν η Ελλάδα βρεθεί εκτός μνημονίου και χρηματοδότησης μετά την 30η Ιουνίου, αυτό παραπέμπει σε εθνική καταστροφή.
Αλλά είναι σίγουρο ότι άπαντες πάγωσαν στο άκουσμα της πρότασης της ελληνικής κυβέρνηση για επιβολή επιπρόσθετης φορολογίας ύψους 8 δις ευρώ, μέσα σε 1,5 χρόνο. Εκτιμώ ότι η ανακοίνωση της συμφωνίας θα προκαλέσει πολιτικές εξελίξεις στον κυβερνητικό συνασπισμό κι ενδεχομένως και βουλευτικές εκλογές.
Η συμφωνία εάν επιτευχθεί, θα επιβεβαιώσει τέσσερεις προβλέψεις
1. οι εκλογές της 25ης Ιανουαρίου έφεραν στην εξουσία μία κυβέρνηση, με θολή κατεύθυνση, η οποία όχι μόνο δεν διαπραγματεύτηκε αλλά κατά το διάστημα που κυβέρνησε, επανάφερε την οικονομία σε ύφεση και κατάστρεψε την αξιοπιστία της ελληνικής οικονομίας. Κι όλα αυτά, για πετύχει μία κακή συμφωνία.
2. Η συμφωνία θα είναι μία ολιγόμηνη παράταση του υφιστάμενου προγράμματος
3. Δεν θα υπάρχει καμία συζήτηση για το χρέος ή επιπλέον χρηματοδότηση πριν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του υφιστάμενου προγράμματος
4. Δεν θα δοθούν επιπρόσθετα κεφάλαια εκτός αυτών που αφορούν το υφιστάμενο πρόγραμμα, το υπόλοιπο του ΤΧΣ και τα κέρδη από τα ομόλογα.
Το πακέτο θα συμπεριλαμβάνει αυξήσεις φόρων στην επιχειρηματικότητα, αυξήσεις των εισφορών σε επιχειρήσεις, εργαζομένους και συνταξιούχους, και αυξήσεις των έμμεσων φόρων. Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει το δημοσιονομικό κενό 2015-6 (κυρίως λόγω της αύξησης των δαπανών στο ασφαλιστικό) όχι μέσω της μείωσης των κρατικών δαπανών αλλά μέσω της επιβολής επιπρόσθετης φορολογίας.
Και μόνο η δήλωση του πρωθυπουργού ότι με την επιβολή των φόρων για «Πρώτη φορά τα βάρη δεν πάνε σε μισθωτούς και συνταξιούχους» και ότι «Προστατεύουμε τη λαϊκή οικογένεια» δείχνει ότι η κυβέρνηση δεν κατανοεί πως λειτουργεί η οικονομία.
Κι αυτό γιατί α) η αύξηση των φόρων στην υγιή επιχειρηματικότητα θα αυξήσει την ανεργία (κι αυτό γιατί η μαύρη οικονομία θα συνεχίσει να φοροδιαφεύγει) και β) η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων καθώς και η αύξηση των έμμεσων φόρων, θα μειώσει εμμέσως τους μισθούς και τις συντάξεις και θα επιβαρύνει κυρίως τους μισθωτούς και συνταξιούχους των κατώτερων εισοδηματικών στρωμάτων.
Υπάρχουν πέντε ζητήματα τα οποία θα πρέπει να δούμε
1. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει πίσω και να μην ολοκληρώσει τη συμφωνία. Όχι μόνο γιατί όλα τα μέτρα αποτελούν δικές της προτάσεις, αλλά και γιατί στην αντίθετη περίπτωση θα οδηγήσει τη χώρα στη χρεοκοπία και στην καταστροφή. Το επικίνδυνο είναι ότι η κυβέρνηση συνεχίζει τις επικοινωνιακού τύπου τακτικές. Εμμένοντας στη δήθεν «κόκκινη γραμμή» της μη μείωσης των ονομαστικών μισθών και συντάξεων, προωθεί τις έμμεσες μειώσεις τους. Επίσης επιβάλλοντας αυξήσεις στην φορολογία της επιχειρηματικότητας (εύκολο θύμα για το αριστερό υπόδειγμα), θα εντείνει το πρόβλημα της ανεργίας και της απο-επένδυσης.
2. Η συμφωνία έρχεται μετά από 5 μήνες σκληρής υφεσιακής πολιτικής και αύξησης της πολιτικής αβεβαιότητας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, να μειωθεί η αξιοπιστία της ελληνικής οικονομίας και να φύγουν από τις τράπεζες άνω των 45 δις τραπεζικών καταθέσεων. Επίσης η επιβράδυνση της οικονομίας σε συνδυασμό με τη γενική εμπέδωση της κουλτούρας του «Δεν πληρώνω», αύξησαν τις οφειλές του δημοσίου προς τους ιδιώτες από τα 3 στα 5 δις, τα κόκκινα δάνεια στο 40% του συνόλου (από 35%), τις οφειλές των πολιτών προς το δημόσιο από τα 73 στα 78 δις και τις οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία στα 22 δις ευρώ.
3. Τα μέτρα της αύξησης της φορολογίας έρχονται μετά από 5 μήνες πλήρους κυβερνητικής αποτυχίας/απραξίας στο μέτωπο της αύξησης της εισπραξιμότητας των εσόδων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ο υπουργός Οικονομικών διαπραγματευόταν χρηματοδότηση προτείνοντας μέτρα αύξησης της εισπραξιμότητας ή πάταξης του λαθρεμπορίου, τα αποτελέσματα στο μέτωπο των εσόδων δείχνει υστέρηση που προσεγγίζει το 1 δις ευρώ.
4. Είναι βέβαιο ότι αυτά τα μέτρα, θα εντείνουν τη συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας και θα αυξήσουν την ανεργία. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση επιλέγει να μην πειράξει την εκλογική πελατεία των υψηλών συντάξεων, των πενηντάρηδων συνταξιούχων (και υποψηφίων συνταξιούχων), των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων ΔΕΚΟ. Κι όλα αυτά εις βάρος του ιδιωτικού τομέα και των χαμηλών εισοδημάτων. Η επιλογή αυτή έχει καθαρά προεκλογικό χρώμα κι αυτό αυξάνει την πιθανότητα των πρόωρων εκλογών.
5. Το ρίσκο της ελληνικής οικονομίας όπως αυτό καταγράφεται από την απόδοση του 2ετους ομολόγου μειώθηκε από την περιοχή του 30% (αρχές Ιουνίου) στο επίπεδο του 21% (την Τρίτη 23/6) . Αυτό δείχνει κάποια αποκλιμάκωση αλλά τα επιτόκια είναι ακόμα εξαιρετικά υψηλότερα από τις άλλες χώρες της ευρωπεριφέρειας των οποίων τα ομόλογα (γι’ αυτή τη διάρκεια), κινούνται κοντά στα μηδενικά επίπεδα. Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να κινείται με την αδράνεια των προηγούμενων ετών και την ώθηση που της δίνει η υποτίμηση του ευρώ (-17% σε σχέση με πέρσι) και η πτώση της τιμής του πετρελαίου (-40% σε σχέση με πέρσι). Στο πλαίσιο αυτό στέλνονται πολλά αντικρουόμενα μηνύματα, τα οποία άλλα δείχνουν συρρίκνωση κι άλλα επέκταση της οικονομίας. Κι ενώ υπάρχουν σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια με μακρόχρονο επενδυτικό ορίζοντα, τα οποία περιμένουν για να επενδύσουν στην ελληνική οικονομία, η συνέχιση της πολιτικής αβεβαιότητας τα κρατά μακριά.
Η συμφωνία θα πρέπει να επικυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων μέσα στο Σαββατοκύριακο. Εκεί θα δοκιμαστούν οι κοινοβουλευτικές ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξαρτήτων Ελλήνων σε σχέση με την αντιμνημονιακή ατζέντα τους. Θα δοκιμαστούν και οι σχέσεις της κυβέρνησης με την Πρόεδρο της Βουλής, η οποία έχει ήδη αντιδράσει με τη διαδικασία του κατ' επείγοντος ή/και την έγκριση της συμφωνίας από τη Βουλή.
Κατά τις ψηφοφορίες, ενδεχομένως να δούμε την απώλεια της δεδηλωμένης, η οποία θα οδηγήσει είτε στο σχηματισμό οικουμενικής είτε σε εκλογές. Αλλά και στην περίπτωση που δεν θα χαθεί η δεδηλώμενη, είναι εξαιρετικό απίθανο το υφιστάμενο κυβερνητικό σχήμα να μπορέσει να υλοποιήσει τη συμφωνία. Δηλαδή σε κάθε περίπτωση θα έχουμε νέα κυβέρνηση και η νέα κυβέρνηση, μάλλον θα διαπραγματευτεί την αλλαγή του μίγματος των δημοσιονομικών μέτρων, δίνοντας περισσότερο έμφαση στη μείωση των δαπανών παρά στην αύξηση της φορολογίας. Στο πλαίσιο αυτό εκτιμώ ότι το μίγμα των μέτρων στη συμφωνία δεν θα είναι η τελική.
Σε κάθε περίπτωση, τίθεται θέμα αναξιοπιστίας της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ επειδή τα μέτρα βρίσκονται σε αντίθεση με την αντιμνημονιακή ατζέντα του, καθώς και ανεπάρκειας επειδή είναι βαρύτερα λόγω της σοβαρής καθυστέρησης, αλλά και της αλλοπρόσαλλης διαπραγματευτικής στρατηγικής.
Το μόνο θετικό σε όλη την ιστορία είναι ότι ήδη συντελείται το σκάσιμο της φούσκας και της αθωότητας που χαρακτηρίζει το αριστερό υπόδειγμα επί δεκαετίες, καθώς και της αντιμνημονιακής υστερίας των διαφόρων μορφωμάτων. Κι αυτό συμβαίνει με ειρηνικά μέσα και χωρίς αλλαγή πολιτεύματος.
Από αυτή την άποψη, με καθυστέρηση 25 ετών από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, αυτές τις ημέρες συντελείται η πτώση του αντίστοιχου Τείχους της Αθήνας. Η ολοκλήρωση της πτώσης θα βοηθήσει στην ενηλικίωση της Ελληνικής Δημοκρατίας κι αυτό είναι εξαιρετικά θετικό.
