22 August 2014

Αριστερά και θρησκεία

του Κώστα Καρακώστα, ΕΘΝΟΣ, 19/8/2014


Η πρόσφατη επίσκεψη του κ. Τσίπρα στο Αγιον Ορος επανέφερε στο προσκήνιο τις σχέσεις της επίσημης Αριστεράς με την Εκκλησία και την επικρατούσα θρησκεία γενικότερα. Η επίσημη Αριστερά έχει, διακηρυκτικά τουλάχιστον, τη θέση του πλήρους χωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος. Αρκετοί βουλευτές της δε απέχουν από τον θρησκευτικό όρκο στη Βουλή. Σε συγκεκριμένα ζητήματα όμως, όπως η φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, τηρούνται εξαιρετικά χαμηλοί τόνοι.

Αλλα σημαντικά θέματα, όπως για παράδειγμα η θέση των Θρησκευτικών στο σύγχρονο σχολείο, είναι σχεδόν απωθημένα και δεν τίθενται με έμφαση ποτέ. Αλλά και στο πεδίο της θεωρίας και της ιδεολογίας οι τόνοι της επίσημης Αριστεράς είναι και πάλι χαμηλοί. Η θρησκευτική μεταφυσική και πολλοί ιστορικοί μύθοι, όπως το κρυφό σχολειό, μένουν στο απυρόβλητο και όταν ένα μεμονωμένο στέλεχος της Αριστεράς ή κάποιος διανοούμενος τολμήσει να τα θίξει, αφήνεται σχετικά μόνος στο έλεος των συκοφαντών και των υβριστών. Δεν τίθεται δε ούτε καν το ζήτημα της διδασκαλίας της θεωρίας του Δαρβίνου στα δημόσια σχολεία. Παρόλο που η Αριστερά είναι παιδί του Ορθού Λόγου και του Διαφωτισμού, η εγχώρια επίσημη εκδοχή της έχει υποστείλει την κριτική της υπάρχουσας κατάστασης των θρησκευτικών πραγμάτων.
Αυτό συμβαίνει διότι η Αριστερά, εδώ και πολλές δεκαετίες, προσέλαβε και αναπαρήγαγε στις πολιτικές και θεωρητικές της αναλύσεις πολλά εθνολαϊκιστικά χαρακτηριστικά. Ετσι αναφέρεται γενικά στον ενιαίο υπεριστορικό λαό, αποδέχεται τον αντιευρωπαϊσμό και τον αντιδυτικισμό, εμφανίζει το έθνος δέσμιο των ξένων δυνάμεων τις οποίες και καταγγέλλει διαρκώς, αμβλύνει την ταξική ανάλυση και ασπάζεται άκριτα τις λαϊκές και θρησκευτικές παραδόσεις. Σ' αυτό το ιδεολογικό και θεωρητικό πλαίσιο, η εγχώρια εκδοχή του χριστιανισμού, η Ορθοδοξία, με την έντονη αντιδυτική ιδιοσυστασία της, βρίσκει άνετα μια ιδιαίτερη θέση. Αλλωστε πολλές ανακοινώσεις της Ιεραρχίας για την Ευρώπη και τα διεθνή τεκταινόμενα μοιάζουν πολύ με τις ανάλογες της Αριστεράς.
Η συγκαταβατική όμως αυτή στάση της Αριστεράς απέναντι στην Εκκλησία αποβαίνει μάλλον σε βάρος της τελευταίας. Η Εκκλησία, επαναπαυόμενη στη θαλπωρή του κράτους και στην απουσία κριτικής των θέσεών της, λειτουργεί απλώς σαν δημόσια υπηρεσία. Ο χριστιανικός λόγος και οι διδαχές του Ευαγγελίου σχεδόν απουσιάζουν από τη ρητορική της και βέβαια και από την κοινωνία. Εάν η Αριστερά ασκούσε ριζοσπαστική κριτική στην ιδεολογία και την πρακτική της Εκκλησίας, θα ήταν αναγκασμένη κι αυτή, για να υπερασπιστεί τον εαυτό της, να παραγάγει και να εκφέρει έναν συγκροτημένο θεολογικό χριστιανικό λόγο. Δυστυχώς σήμερα, αντί όλων αυτών, ένας ιδεολογικός χυλός περιβάλλει πανταχόθεν την εγχώρια