Η ζωή γεννήθηκε τελικά στη Γη;

Ερευνητές «τεστάρουν» με μια αυτοσχέδια μπαταρία αν η ζωή θα μπορούσε να προκύψει σε ακραία περιβάλλοντα του πλανήτη

Της Λαλίνας Φαφούτη, ΒΗΜΑ, 21/3/2014

Μία από τις «ανερχόμενες» θεωρίες στην επιστήμη σήμερα υποστηρίζει ότι η ζωή έφθασε στον πλανήτη μας από το Διάστημα, από βακτήρια τα οποία μεταφέρθηκαν μέσω κάποιου μετεωρίτη. Μια άλλη άποψη, όμως, η οποία φαίνεται μάλιστα να έχει ενδεχομένως ευρύτερη υποστήριξη, επιμένει ότι είναι πολύ πιθανόν η γήινη ζωή να γεννήθηκε ακριβώς εδώ, σε κάποιο ακραίο περιβάλλον της νεαρής Γης όπως αυτό που βλέπουμε σήμερα στους υδροθερμικούς πόρους στον βυθό των ωκεανών. Μια ομάδα ερευνητών από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχει ξεκινήσει ένα πείραμα το οποίο «τεστάρει» αυτή την πιθανότητα με έναν πρωτότυπο τρόπο, δημιουργώντας μια ειδικά σχεδιασμένη μπαταρία στο εργαστήριο.

Ζωτικές χημικές αντιδράσεις

Οι υδροθερμικοί πόροι στον πυθμένα των ωκεανών - τους οποίους κάποιοι ονομάζουν και «καμινάδες» (smokers) - είναι σχισμές από τις οποίες εξέρχεται γεωθερμαινόμενο νερό και σχηματίζονται συνήθως στις μεσωκεάνιες ράχες, εκεί όπου οι τεκτονικές πλάκες της Γης αποκλίνουν και παράγεται νέος φλοιός. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι σε αυτά τα «καυτά» σημεία θα μπορούσαν να δημιουργηθούν συνθήκες τέτοιες ώστε η ζωή να μπορεί να προκύψει από την «άψυχη» ύλη μέσω των αντιδράσεων των χημικών συστατικών που υπάρχουν στα πετρώματα και στα αέρια. 

«Πριν από τη βιολογική ζωή θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η πρώιμη Γη είχε μια "γεωλογική" ζωή. Ακούγεται ίσως ασυνήθιστο να σκέφτεται κάποιος τη γεωλογία, η οποία αφορά άψυχες πέτρες και ορυκτά, ως ζωή. Τι είναι όμως η ζωή; Πολλοί έχουν αποτύχει να δώσουν μια ικανοποιητική απάντηση σε αυτό το ερώτημα» αναφέρει σε δελτίο Τύπου ο Τέρι Κι της Σχολής Χημείας του Πανεπιστημίου του Λιντς στη Βρετανία, εκ των επικεφαλής του πειράματος, το οποίο διεξάγεται σε συνεργασία με ερευνητές του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια. «Εμείς, αντίθετα, εξετάζουμε το τι κάνει η ζωή και όλες οι μορφές ζωής χρησιμοποιούν τις ίδιες χημικές διεργασίες που συντελούνται μέσα σε μια κυψέλη καυσίμων προκειμένου να παραχθεί ενέργεια».

Η ζωή σε μια μπαταρία

Όπως εξηγεί ο χημικός, οι μπαταρίες των αυτοκινήτων παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέσω χημικών αντιδράσεων οξείδωσης και αναγωγής, οι οποίες αποτελούν επίσης τη βάση για την παραγωγή ενέργειας με τη φωτοσύνθεση στα φυτά και με την αναπνοή των κυττάρων στους ανθρώπους. Παράλληλα ορισμένα γεωλογικά περιβάλλοντα, όπως οι γεωθερμικοί πόροι, μπορούν να θεωρηθούν «περιβαλλοντικές κυψέλες καυσίμων» οι οποίες παράγουν ενέργεια μέσω αντιδράσεων οξείδωσης και αναγωγής μεταξύ των υδροθερμικών καυσίμων και των οξειδωτικών του θαλασσινού νερού όπως το οξυγόνο (τον περασμένο χρόνο μάλιστα Iάπωνες επιστήμονες έδειξαν με ένα πείραμα στον βυθό της Οκινάουα ότι είναι δυνατή η συλλογή ηλεκτρικής ενέργειας από αυτούς).

Στην πρώτη μελέτη τους, η οποία δημοσιεύθηκε πριν από μερικές ημέρες στην επιθεώρηση «Astrobiology», οι επιστήμονες παρουσίασαν την ιδέα τους σχετικά με την εξέταση της πιθανότητας εμφάνισης κυτταρικού μεταβολισμού στη Γη με τη βοήθεια μιας τέτοιου είδους «περιβαλλοντικής» πρότυπης κυψέλης καυσίμων που ανέπτυξαν (το ένα πρότυπο λειτουργεί ήδη στο Πανεπιστήμιο του Λιντς και το άλλο στο Εργαστήριο Αεριώθησης στην Καλιφόρνια). Σύμφωνα με την Λόρα Μπερτζ του Ινστιτούτου Αστροβιολογίας «Icy Worlds» του JPL, επικεφαλής της μελέτης, τα αποτελέσματα που μπορούν να εξαχθούν μέσω αυτής της προσέγγισης δεν θα «μιλούν» αποκλειστικά για τη ζωή στη Γη αλλά και για την ενδεχόμενη ύπαρξη ζωής σε άλλους πλανήτες. «Τα πειράματα αυτά προσομοιώνουν την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από γεωλογικά συστήματα, οπότε μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να προσομοιώσουμε άλλα πλανητικά περιβάλλοντα με υγρό νερό όπως ο δορυφόρος του Δία Ευρώπη ή ο πρώιμος Άρης».