του Κώστα Δεληγιάννη, Καθημερινή, 15/3/2013
Ένα νέο πείραμα προσομοίωσης των συνθηκών που
επικρατούν στο βαθύ Διάστημα αποκαλύπτει ότι τα περίπλοκα οργανικά μόρια που
αποτέλεσαν την «πρώτη ύλη» για τη δημιουργία ζωής στη Γη θα μπορούσαν να έχουν
σχηματισθεί μέσα σε ποσότητες παγωμένης διαπλανητικής σκόνης, φτάνοντας στη
συνέχεια στον πλανήτη με τη βοήθεια κάποιου μετεωρίτη.
Το πείραμα έρχεται να ενισχύσει τη μία από τις
δύο εναλλακτικές εξηγήσεις σχετικά με την προέλευση της ζωής στη Γη, σύμφωνα με
την οποία η αιτία ήταν η μεταφορά βιολογικής ύλης από το Διάστημα. Αλλοι
ειδικοί, αντίθετα, υποστηρίζουν πως οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί
δημιουργήθηκαν αποκλειστικά από μη έμβια ύλη του πλανήτη μας.
«Εξωγήινα»
διπεπτίδια
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από χημικούς από το
Πανεπιστήμιο της Χαβάης και το Berkeley, δείχνοντας ότι οι συνθήκες που
επικρατούν στο Διάστημα επιτρέπουν τη δημιουργία διπεπτιδίων, δηλαδή χημικών
ενώσεων που παράγονται από την ένωση δύο αμινοξέων. Ετσι, φαίνεται ότι δεν
είναι απίθανο αυτά τα μόρια να ήρθαν στη Γη μέσω ενός κομήτη ή μετεωρίτη. Από
τα «εξωγήινα» διπεπτίδια, στη συνέχεια, θα μπορούσαν κάλλιστα να σχηματισθούν
πρωτεΐνες (οι οποίες είναι ουσιαστικά πολυπεπτιδικές αλυσίδες), ένζυμα και πιο
περίπλοκα βιομόρια, όπως υδατάνθρακες, που είναι απαραίτητη πηγή ενέργειας για
τους οργανισμούς. Ενώ στο παρελθόν είχαν ανακαλυφθεί βασικές οργανικές ενώσεις,
όπως αμινοξέα, σε διάφορους μετεωρίτες που κατέπεσαν στη Γη, μέχρι σήμερα δεν
είχαν βρεθεί σε τέτοια ουράνια σώματα άλλες περίπλοκες μοριακές δομές που είναι
απαραίτητες για τη βιολογία του πλανήτη μας. Ετσι, το γεγονός αυτό φαινόταν να
συνηγορεί στο ότι τα συστατικά της έμβιας ύλης στη Γη μας θα πρέπει να
δημιουργήθηκαν στους ωκεανούς του «νεογέννητου» πλανήτη μας, όπου κατέληξαν
χημικά συστατικά από την ατμόσφαιρα, αφού πρώτα είχαν διαμορφωθεί λόγω της
επίδρασης της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου.
Για να δείξουν ότι αυτή η υπόθεση δεν είναι η
μόνη που μπορεί να εξηγήσει την προέλευση της ζωής, οι επιστήμονες
χρησιμοποίησαν έναν θάλαμο κενού, ψύχοντάς τον σε θερμοκρασία -262 βαθμούς
Κελσίου, δηλαδή μόλις 10 βαθμούς πάνω από τη θερμοκρασία απολύτου μηδενός. Σε
αυτόν τοποθέτησαν όλες τις χημικές ενώσεις που περιέχει μια «διαστημική
χιονόμπαλα» – μεταξύ άλλων, διοξείδιο του άνθρακα, αμμωνία και διάφορους
υδρογονάνθρακες, όπως μεθάνιο, αιθάνιο και προπένιο. Στη συνέχεια «βομβάρδισαν»
το μείγμα τους με ριπές ηλεκτρονίων, για να αντιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο
δρουν οι κοσμικές ακτίνες στο Διάστημα. Τότε, διαπίστωσαν ότι οι ενώσεις
αντέδρασαν μεταξύ τους, σχηματίζοντας ακόμη πιο περίπλοκες οργανικές ενώσεις,
και συγκεκριμένα διπεπτίδια.
Στόχος,
ο Αρης
Η χημική ανάλυση έγινε στο Πανεπιστήμιο του
Berkeley με τον Mars Organic Analyzer, ένα εργαλείο που έχει αναπτύξει το
πανεπιστήμιο για την ανίχνευση βιομορίων, με αρχικό σκοπό να σταλεί στον Αρη
στο πλαίσιο της αποστολής ExoMars της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας και να
αναζητήσει ίχνη ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη.
Εκτός από τα διπεπτίδια, το εργαλείο εντόπισε
επίσης στο δείγμα εννέα διαφορετικά αμινοξέα.
