Ένα λαθάκι, μας συγχωρείτε...

Ελευθεροτυπία, 22/1/2013

«Λιτότητα: Έχουμε κάνει λάθος εφ' όλης της ύλης» είναι ο τίτλος πολυσέλιδου αφιερώματος του εβδομαδιαίου γαλλικού περιοδικού «Μarianne» στο «απίστευτο λάθος των ειδικών του ΔΝΤ». Το αφιέρωμα προσπαθεί να ρίξει φως στην έκθεση του Ολιβιέ Μπλανσάρ, επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 3 Ιανουαρίου.

Συνεχής είναι η αναφορά του αφιερώματος στις συνέπειες που έχει υποστεί η Ελλάδα από την επιβολή της λιτότητας που επέβαλαν οι «ειδικοί» του ΔΝΤ και αυτό, όπως λέει, εξ' αιτίας ενός λάθος στους υπολογισμούς.

«Πρόκειται για απίστευτη ομολογία!», γράφουν οι συντάκτες του άρθρου. «Τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της μεγάλης κρίσης που κλυδωνίζει τις δυτικές οικονομίες, ένας από τους σημαντικότερους ειδικούς οικονομολόγους του πλανήτη, ο Ολιβιέ Μπλανσάρ, διευθυντής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ, έδωσε στη δημοσιότητα μια μελέτη στην οποία ομολογεί ότι το ΔΝΤ και μαζί του το σύνολο των ευρωπαίων ηγετών, των υπουργών οικονομίας, της Κομισιόν και της ΕΚΤ, έκαναν σοβαρό λάθος στους υπολογισμούς τους. Υποτίμησαν τις καταστροφικές συνέπειες των πολιτικών λιτότητας που επέβαλαν στα υπερχρεωμένα κράτη».

Τίτλος της 43σέλιδης μελέτης του Μπλανσάρ είναι «Τα λάθη των προγνωστικών ανάπτυξης και οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές». Το λάθος αφορά σε έναν συντελεστή, γνωστό στην οικονομία με την ονομασία «πολλαπλασιαστής» (multiplicateur).

Μεταξύ του 1970 και του 2007, οι ασχολούμενοι με τις προβλέψεις είχαν διαπιστώσει ότι μειώνοντας κατά 1% τις δημόσιες δαπάνες, ή κατά 1% επιπλέον έσοδα από τη φορολογία, οδηγούσαν, κατά μέσον όρο, σε 0,5% μείωση της ανάπτυξης στις προηγμένες χώρες. Έτσι διαμόρφωσαν τον πολλαπλασιαστή 0,5 τον οποίο και χρησιμοποίησαν στις προκαταρτικές εργασίες τους για τα προγράμματα που επιβλήθηκαν σε Ελλάδα και Πορτογαλία.

Ωστόσο τα δεδομένα αυτά ίσχυαν πριν την κρίση, η οποία με την ανασφάλεια που έφερε, επηρέασε τη συμπεριφορά των καταναλωτών. Στο «Πανόραμα της Παγκόσμιας Οικονομίας» που δημοσίευσε το ΔΝΤ τον περασμένο Οκτώβριο, αναγνωρίζει ότι με τις σημερινές συνθήκες, οι πολλαπλασιαστές κινούνται ανάμεσα στο 0,9 έως και το 1,7 (!) ήτοι δύο με τρεις φορές μεγαλύτεροι από το 0,5. Την πληροφορία αυτή το ΔΝΤ την έχει γράψει στα ψιλά του «Πανοράματος» και μόνο οι ιδιαίτερα έμπειροι αναλυτές μπορούσαν να αντιληφθούν το μέγεθος της σημασίας της.

Υποχρεώνοντας τις κυβερνήσεις της νότιας Ευρώπης σε δραστική μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και των συντάξεων, αναγνωρίζει η έκθεση του Μπλανσάρ, προκλήθηκε πτώση της εσωτερικής ζήτησης δύο με τρεις φορές ταχύτερη απ' ό,τι αναμενόταν. Οι συνέπειες ήταν αβυσσαλέες: σειρά πτωχεύσεων, εκτίναξη της ανεργίας, τεράστιες διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας και της Λισαβόνας.

«Ο πολλαπλασιαστής», εξηγεί ο Ερίκ Εγέρ, οικονομολόγος στο Γαλλικό Παρατηρητήριο Οικονομικών Συγκυριών (OFCE), «μεταβάλλεται ανάλογα με τις συγκυρίες: εξαρτάται από το σημείο του οικονομικού κύκλου στο οποίο βρισκόμαστε, πάνω ή κάτω, από την πολιτική των γειτονικών χωρών, από το εάν μπορούμε να κάνουμε υποτίμηση στο νόμισμά μας. Μόνο συνυπολογίζοντας όλα αυτά τα στοιχεία μπορούμε να εκτιμήσουμε τις συνέπειες μιας θεραπείας λιτότητας –και όχι εφαρμόζοντας έναν πολλαπλασιαστή επειδή λειτούργησε προηγούμενα», υποστηρίζει.

Κι όμως, αυτό έκαναν τα λαμπρά μυαλά του ΔΝΤ. Τώρα που η ομολογία είναι και γραπτή, σημειώνουν οι συντάκτες της «Μarianne», απομένει να πεισθούν Κομισιόν και ΕΚΤ. Παρατηρούν ωστόσο ότι τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Βερολίνο συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η θεραπεία θα έλθει μέσα από τη λιτότητα και να υποτιμούν τις αρνητικές της επιπτώσεις στην ανάπτυξη. 

Πηγή: ΑΠΕ