Στον «Αποχαιρετισμό στη θρησκευτική πίστη» ανέφερα ένα περιστατικό στο Η' Γυμνάσιο Αθηνών, όπου ο καθηγητής των θρησκευτικών Ψυχάρης θεώρησε ότι μια ερώτηση που υπέβαλε ένας συμμαθητής είχε «προκλητικό ύφος», οπότε πήγε επάνω του με άγριες διαθέσεις, ενώ ο μαθητής έτρεχε ανάμεσα και πάνω από τα θρανία για να γλιτώσει τα χαστούκια. Κάποια στιγμή φτάνει ο Ψυχάρης τον διωκόμενο και αυτός τραβιέται απότομα και αδέξια, οπότε σκίζεται η τσέπη στο σακάκι του καθηγητή· ένα σακάκι με την τσέπη να κρέμεται! Και σε μια εποχή που δεν είχαν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεύτερο κοστούμι.
Έμαθα τώρα μια ιστορία που δεν έχει μεν σχέση με το μάθημα που δίδασκε ο Ψυχάρης και τη μειωμένη αποδοχή του ιδίου στο μαθητικό ακροατήριο, αλλά δείχνει τις συνθήκες της εποχής και τον χαρακτήρα του συγκεκριμένου καθηγητή.
Ένας συμμαθητής, ο Τ.Ρ. είχε πατέρα εμποροράφτη! Τότε σπανίως αγοράζονταν έτοιμα κοστούμια· οι ενδιαφερόμενοι τα έραβαν, εφόσον υπήρχε χρήμα, στον ράφτη της επιλογής τους. Πήγε λοιπόν ο Ψυχάρης στον πατέρα του Τ.Ρ. και του ζήτησε να του ράψει κουστουμιά... Η παραγγελία εκτελέστηκε, επελέγη ύφασμα και στιλ, έγιναν πολλαπλές δοκιμές κτλ. Κάποια μέρα ο Ψυχάρης παρέλαβε το κοστούμι από το ραφείο, χωρίς να πληρώσει όμως... Θα πλήρωνε αργότερα; Δεν θα πλήρωνε ποτέ με όμηρο τον μαθητή, γιο του ράφτη; Δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί σήμερα. Πάντως δεν ήταν μικρό το κόστος για ραφή κοστουμιού από δημόσιο υπάλληλο εκείνης της εποχής.
Εκείνη τη συγκεκριμένη εποχή έπρεπε να πληρώσουν οι μαθητές στα σχολεία κάποιο ποσό για την «εγγραφή» στην αρχή του σχολικού έτους. Το ποσό δεν πρέπει να ήταν πολύ υψηλό, αλλά πολλοί μαθητές (οι οικογένειές τους) αδυνατούσαν να το καταβάλουν, λόγω της εκτεταμένης φτώχειας που επικρατούσε. Έτσι και ο Τ.Ρ. που προανέφερα, δεν είχε πληρώσει την «εγγραφή» 1-2 μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους.
Κάποια μέρα μπαίνει στην τάξη ο Ψυχάρης, ο οποίος φαίνεται ότι ήταν υπεύθυνος για την είσπραξη των χρημάτων εγγραφής και για την απόδοση λογαριασμού στο δημόσιο ταμείο και λέει με όλους τους μαθητές παρόντες: «Ο Τ.Ρ. και ο Κ.Π. δεν έχουν πληρώσει την εγγραφή και πρέπει να το κάνουν σύντομα!» Προφανώς μεγάλη προσβολή για ένα 15χρονο να τονίζεται δημόσια η οικονομική αδυναμία της οικογένειάς του...
Σηκώνεται λοιπόν χολωμένος ο Τ.Ρ. και λέει στον Ψυχάρη, «Όταν πληρώσετε κ. καθηγητά το κοστούμι που σας έραψε ο πατέρας μου, θα πληρώσω κι εγώ την εγγραφή!»
Ποιος είδε τον Γιαραμπή και δεν τον φοβήθηκε! Ορμάει ο Ψυχάρης στον Τ.Ρ. και του αμολάει δύο χαστούκια, ένα σε κάθε μάγουλο και τον διατάζει ταυτόχρονα να πάει αμέσως στο γραφείο καθηγητών... Όποιος δεν έχει δοκιμάσει σε νεαρή ηλικία τέτοια χαστούκια, πρέπει να ξέρει ότι τα μάγουλα κοκκινίζουν και καίνε για αρκετή ώρα... Βέβαια η προσβολή είναι πολύ χειρότερη από κάθε σωματικό πόνο...
Στο διάλειμμα συνέρχεται ο Σύλλογος Καθηγητών -κανείς δεν ξέρει τι διαμείφθηκε εκεί- και βγαίνει απόφαση για διήμερη αποβολή του Τ.Ρ. από το σχολείο!
Μια και δυο πάει ο μαθητής στον πατέρα του τον ράφτη και του διηγείται τα καθέκαστα! Η εποχή δεν ήταν κατάλληλη τότε να τα βάζεις με την όποια εξουσία, αλλά εδώ διακυβευόταν η αξιοπρέπεια μιας οικογένειας και ενός μαθητή. Επελαύνει ο πατέρας εξαγριωμένος στο σχολείο, μπαίνει στο γραφείο με τον γυμνασιάρχη και τους καθηγητές και, παρότι αγράμματος άνθρωπος, τους κατεβάζει έναν φιλιππικό διαρκείας... «Πώς τολμάει ένας καθηγητής να χαστουκίζει τον γιο μου, όταν εγώ δεν τον χαστούκισα ποτέ;» και άλλα πολλά - και μάλιστα ένας καθηγητής που χρωστάει την κουστουμιά!
Σήμερα δεν ξέρει ο Τ.Ρ. που μου διηγήθηκε αυτή την ιστορία, κάπου 54 χρόνια αφότου συνέβη, αν έγινε στο Σύλλογο Καθηγητών αναφορά στο απλήρωτο κοστούμι - πιθανότατα όχι! Σίγουρα όμως το πάθος του πατέρα πρέπει να ήταν τέτοιο ώστε ο Σύλλογος Καθηγητών αναγκάστηκε να ανακαλέσει την αποβολή και ο μαθητής να επιστρέψει πάλι στην τάξη.
Έμαθα τώρα μια ιστορία που δεν έχει μεν σχέση με το μάθημα που δίδασκε ο Ψυχάρης και τη μειωμένη αποδοχή του ιδίου στο μαθητικό ακροατήριο, αλλά δείχνει τις συνθήκες της εποχής και τον χαρακτήρα του συγκεκριμένου καθηγητή.
Ένας συμμαθητής, ο Τ.Ρ. είχε πατέρα εμποροράφτη! Τότε σπανίως αγοράζονταν έτοιμα κοστούμια· οι ενδιαφερόμενοι τα έραβαν, εφόσον υπήρχε χρήμα, στον ράφτη της επιλογής τους. Πήγε λοιπόν ο Ψυχάρης στον πατέρα του Τ.Ρ. και του ζήτησε να του ράψει κουστουμιά... Η παραγγελία εκτελέστηκε, επελέγη ύφασμα και στιλ, έγιναν πολλαπλές δοκιμές κτλ. Κάποια μέρα ο Ψυχάρης παρέλαβε το κοστούμι από το ραφείο, χωρίς να πληρώσει όμως... Θα πλήρωνε αργότερα; Δεν θα πλήρωνε ποτέ με όμηρο τον μαθητή, γιο του ράφτη; Δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθεί σήμερα. Πάντως δεν ήταν μικρό το κόστος για ραφή κοστουμιού από δημόσιο υπάλληλο εκείνης της εποχής.
Εκείνη τη συγκεκριμένη εποχή έπρεπε να πληρώσουν οι μαθητές στα σχολεία κάποιο ποσό για την «εγγραφή» στην αρχή του σχολικού έτους. Το ποσό δεν πρέπει να ήταν πολύ υψηλό, αλλά πολλοί μαθητές (οι οικογένειές τους) αδυνατούσαν να το καταβάλουν, λόγω της εκτεταμένης φτώχειας που επικρατούσε. Έτσι και ο Τ.Ρ. που προανέφερα, δεν είχε πληρώσει την «εγγραφή» 1-2 μήνες μετά την έναρξη του σχολικού έτους.
Κάποια μέρα μπαίνει στην τάξη ο Ψυχάρης, ο οποίος φαίνεται ότι ήταν υπεύθυνος για την είσπραξη των χρημάτων εγγραφής και για την απόδοση λογαριασμού στο δημόσιο ταμείο και λέει με όλους τους μαθητές παρόντες: «Ο Τ.Ρ. και ο Κ.Π. δεν έχουν πληρώσει την εγγραφή και πρέπει να το κάνουν σύντομα!» Προφανώς μεγάλη προσβολή για ένα 15χρονο να τονίζεται δημόσια η οικονομική αδυναμία της οικογένειάς του...
Σηκώνεται λοιπόν χολωμένος ο Τ.Ρ. και λέει στον Ψυχάρη, «Όταν πληρώσετε κ. καθηγητά το κοστούμι που σας έραψε ο πατέρας μου, θα πληρώσω κι εγώ την εγγραφή!»
Ποιος είδε τον Γιαραμπή και δεν τον φοβήθηκε! Ορμάει ο Ψυχάρης στον Τ.Ρ. και του αμολάει δύο χαστούκια, ένα σε κάθε μάγουλο και τον διατάζει ταυτόχρονα να πάει αμέσως στο γραφείο καθηγητών... Όποιος δεν έχει δοκιμάσει σε νεαρή ηλικία τέτοια χαστούκια, πρέπει να ξέρει ότι τα μάγουλα κοκκινίζουν και καίνε για αρκετή ώρα... Βέβαια η προσβολή είναι πολύ χειρότερη από κάθε σωματικό πόνο...
Στο διάλειμμα συνέρχεται ο Σύλλογος Καθηγητών -κανείς δεν ξέρει τι διαμείφθηκε εκεί- και βγαίνει απόφαση για διήμερη αποβολή του Τ.Ρ. από το σχολείο!
Μια και δυο πάει ο μαθητής στον πατέρα του τον ράφτη και του διηγείται τα καθέκαστα! Η εποχή δεν ήταν κατάλληλη τότε να τα βάζεις με την όποια εξουσία, αλλά εδώ διακυβευόταν η αξιοπρέπεια μιας οικογένειας και ενός μαθητή. Επελαύνει ο πατέρας εξαγριωμένος στο σχολείο, μπαίνει στο γραφείο με τον γυμνασιάρχη και τους καθηγητές και, παρότι αγράμματος άνθρωπος, τους κατεβάζει έναν φιλιππικό διαρκείας... «Πώς τολμάει ένας καθηγητής να χαστουκίζει τον γιο μου, όταν εγώ δεν τον χαστούκισα ποτέ;» και άλλα πολλά - και μάλιστα ένας καθηγητής που χρωστάει την κουστουμιά!
Σήμερα δεν ξέρει ο Τ.Ρ. που μου διηγήθηκε αυτή την ιστορία, κάπου 54 χρόνια αφότου συνέβη, αν έγινε στο Σύλλογο Καθηγητών αναφορά στο απλήρωτο κοστούμι - πιθανότατα όχι! Σίγουρα όμως το πάθος του πατέρα πρέπει να ήταν τέτοιο ώστε ο Σύλλογος Καθηγητών αναγκάστηκε να ανακαλέσει την αποβολή και ο μαθητής να επιστρέψει πάλι στην τάξη.
