ΣΥΡΙΖΑ – ΚΚΕ, ενότητα και Λουκασένκο!

Το Ποντίκι, του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη, 26/5/2021

Πριν λίγες μέρες, ζήσαμε αυτό το απίθανο περιστατικό όπου μαχητικό της πολεμικής αεροπορίας μιας χώρας απογειώθηκε και εξανάγκασε με πρόσχημα πληροφορίες για βόμβα να προσγειωθεί στο Μινσκ της Λευκορωσίας ένα αεροσκάφος που πετούσε προς το Βίλνιους της Λιθουανίας – μόνο και μόνο για να συλλάβει το τυραννικό καθεστώς της Λευκορωσίας έναν αντιφρονούντα δημοσιογράφο.

Το απίθανο όσο και τρομακτικό αυτό γεγονός ενεργοποίησε ακόμα και την αργοκίνητη γραφειοκρατία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία έθεσε αμέσως σε εφαρμογή μια σειρά κυρώσεων.

Στην Ελλάδα η οποία έζησε τον εφιάλτη της δικτατορίας κατά την περίοδο 1967-1974, το αίσθημα συμπαράστασης σε παρόμοια ποριστικά θα έπρεπε να είναι ιδιαίτερα έντονο. Αρκετοί από εμάς έχουμε στην οικογένειά μας θύματα διωγμών που βρήκαν άσυλο και προστασία στην δημοκρατική Δύση. Αυτό τουλάχιστον, η Αριστερά θα έπρεπε να το θυμάται …

Ένας άθλιος δικτάτορας -προφανέστατα με την ενθάρρυνση και τις πλάτες της Μόσχας- προβαίνει σε μια προκλητική ενέργεια που αλλάζει τα δεδομένα της ελεύθερης αεροπλοΐας και της ασφάλειας των πολιτών. Πλέον κανείς πολίτης αυτού του κόσμου δεν μπορεί να νιώθει ασφαλής στις μετακινήσεις του. Κανείς δεν θα πετά ελεύθερα πια…

Θα περίμενε κανείς ότι, τουλάχιστον στην Ελλάδα, η Αριστερά θα ήταν η πρώτη που θα έβγαινε στους δρόμους να καταγγείλει αυτή την εξωφρενική βαρβαρότητα. Όμως η ελληνική Αριστερά δεν είναι αυτή που φαίνεται. Στην άθλια τρομοκρατία της Λευκορωσίας, μια στυγνής δικτατορίας, η ελληνική Αριστερά δια του ΚΚΕ διακρίνει «ωμή παρέμβαση ΕΕ και ΗΠΑ». Ισχυρίζεται δε το ΚΚΕ, με την ιστορική αναλυτική βαθύτητα που το διακρίνει ότι «για τα σχέδιά τους αξιοποιούν τη γνωστή “καραμέλα” των “ανθρωπίνων δικαιωμάτων”». Αυτό συμπέρανε ο σύντροφος Κουτσούμπας από την αεροπειρατεία στον σκοτεινό ουρανό της Λευκορωσίας.

Από την άλλη, έχουμε τον ΣΥΡΙΖΑ ο όποιος είναι απολαυστικός γιατί μπορεί να μην διαθέτει τα στέρεα αναλυτικά εργαλεία του ΚΚΕ αλλά προσθέτει την …φαντασία στην εξουσία. Εγκαταλείποντας τον αιφνίδιο έρωτα με την ελληνική αρχαιότητα στην κορυφή της Ακροπόλεως, επανήλθε με σφοδρότητα στον σύγχρονο κόσμο ζητώντας εξηγήσεις για την δράση κατασκόπων στη χώρα μας. Για το δικτατορικό καθεστώς που κατέβασε από τον ουρανό ένα αεροπλάνο, δεν ανησύχησε κανένας στην χαρούμενη Κουμουνδούρου.

Να σημειώσουμε με την ευκαιρία ότι οι Συριζαίοι υπερήρωες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκπροσωπούμενοι από τους ευρωβουλευτές τους -καμάρια της ευρωπαϊκής Αριστεράς- σε αγαστή ιδεολογική σύμπλευση με τον αξιότιμο ευρωβουλευτή της Χρυσής Αυγής (ελεύθερο τότε από την χούντα της ελληνικής κυβέρνησης που τον κρατά δέσμιο στης φυλακής τα σίδερα), στις 25 Νοεμβρίου του 2020 ψήφισαν “ΟΧΙ” σε τροπολογία ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την καταδίκη του καθεστώτος Λουκασένκο και στην απόρριψη του αιτήματος της Λευκορωσίας που ζητούσε την έκδοση του Ρ. Προτάσεβιτς…

Τους το θυμίζει η ΝΔ, αλλά το 2020 δεν είναι μια μακρινή χρονιά. Το θυμόμαστε δίχως την ανάγκη να ανατρέξουμε στα αρχεία άλλης μιας ιδεολογικής ταύτισης του ΣΥΡΙΖΑ με …εκλεκτά κινήματα.

Θα έλεγε κανείς ότι εύκολα θα μπορούσε να είχε αποφύγει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή την υπενθύμιση αν απλώς καταδίκαζε αυτή την απίστευτη ελεεινότητα του δικτατορικού καθεστώτος της Λευκορωσίας. Αλλά αναρωτιέται κανείς γιατί δεν συμπράττουν τα δυο τιμημένα κόμματα της Αριστεράς, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, αφού στην ουσία δεν έχουν ιδεολογικές διάφορες… στα βασικά.

Χρυσό μετάλλιο δημαγωγίας στην πανδημία στον ΣΥΡΙΖΑ

της Σοφίας Βούλτεψη, Ελεύθερη Ζώνη, 17/5/2021 

Δεύτερος χρόνος της πανδημίας, οι μήνες περνούν, τα θύματα στην Ευρώπη έχουν ξεπεράσει το ένα εκ., οι ευρωπαϊκές οικονομίες δοκιμάζονται. Η διάρκεια της κρίσης, οι αργοί εμβολιασμοί, τα απανωτά κύματα της πανδημίας και τα μπρος πίσω στα λοκντάουν έχουν προκαλέσει μια γενική δυσφορία. 

Ωστόσο, μία μοναδική βεβαιότητα παραμένει: Η Ελλάδα διατηρεί την θλιβερή πρωτιά της πιο ανεύθυνης αντιπολίτευσης. Μπορούμε πια να πούμε με σιγουριά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ – αλλά και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης – έχουν κατακτήσει το ρεκόρ, το… χρυσό μετάλλιο στην αντιπολίτευση του κορωνοϊού και της δημαγωγίας. Απόδειξη, τα τελευταία νέα από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες: 

Ελβετία: Στο πλευρό της κυβέρνησης 

Η Ελβετία αποτελεί ίσως την πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση. Εκεί στο επταμελές Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, την κυβέρνηση δηλαδή της χώρας, συμμετέχουν πάντα και τα τέσσερα κόμματα, τα οποία συγκυβερνούν, για να έχουν όλα μαζί την ευθύνη του Κράτους. Έτσι, αξιωματική αντιπολίτευση είναι το ριζοσπαστικό, λαϊκιστικό, ακροδεξιό Κόμμα του Λαού (SVP), με αρχηγό τον Κριστόφ Μπλόχερ, έναν από τους πιο επιτυχημένους επιχειρηματίες της χώρας. 

Το κόμμα του Μπλόχερ ξεκίνησε την πορεία του ως αγροτικό και ήταν το πρώτο που διέγνωσε τον κίνδυνο της πανδημίας. Όταν τον Μάρτιο του 2020, η επίσης βουλευτής κόρη του Μπλόχερ μπήκε στο κοινοβούλιο φορώντας την μάσκα της, ο πρόεδρος της ζήτησε να αποχωρήσει από την αίθουσα, υποστηρίζοντας ότι… παρενοχλούσε τις εργασίες του Σώματος! Η κυρίαρχη άποψη τότε στην Ελβετία ήταν πως δεν έπρεπε να τρομοκρατηθεί ο κόσμος. Ως γνωστόν, η Ελβετία χτυπήθηκε σκληρά από την πανδημία. 

Ο Μπλόχερ συνέχισε να ασκεί την κριτική του, αλλά όταν τα νοσοκομεία λύγισαν, δήλωσε: «Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου». Ούτε που διανοήθηκε να μιλήσει για εγκληματική ανευθυνότητα, όπως με κάθε ευκαιρία κάνουν εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ, ο αρχηγός του και τα στελέχη του. 

Η Ελβετία, ψήφισε τον Σεπτέμβριο του 2020 νόμο που δίνει περισσότερες εξουσίες στην κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Εναντίον αυτού του νόμου έχει ταχθεί η οργάνωση «Φίλοι του Συντάγματος», που διαφωνεί με την δυσανάλογη, όπως υποστηρίζει, μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από το κοινοβούλιο στην κυβέρνηση. «Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο πρέπει να πάρει το μάθημά του», γράφουν στην ιστοσελίδα τους τα μέλη της οργάνωσης. Αναφέρονται στο δημοψήφισμα που έχει προκηρυχθεί για τις 13 Ιουνίου, ώστε, στο πλαίσιο της άμεσης Δημοκρατίας που υπάρχει στη χώρα, οι Ελβετοί να αποφανθούν αν το κοινοβούλιο υπερέβη τα εσκαμμένα και απεκδύθηκε των εξουσιών του.

Στις 12 Απριλίου, η ελβετική κυβέρνηση κάλεσε τους πολίτες να ψηφίσουν υπέρ της ισχύος του νόμου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, προβλέπει και τις αποζημιώσεις σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους που έχουν πληγεί. Καθώς εστιατόρια και μπαρ παραμένουν κλειστά από τα Χριστούγεννα, οι επιχειρηματίες του χώρου πιέζουν για χαλάρωση των μέτρων, με την Ομοσπονδία Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων να υποστηρίζει πως η κυβέρνηση έχει εντοπιστεί περισσότερο σε θέματα δημόσιας υγείας και λιγότερο στην οικονομική και κοινωνική υγεία. 

Παράλληλα, η συνωμοσιολογία καλά κρατεί, καθώς έρευνα του πανεπιστημίου της Βασιλείας έδειξε πως το 30% των Ελβετών πιστεύουν ως έναν βαθμό στις θεωρίες συνωμοσίας – γεγονός που προκαλεί προβλήματα στην τήρηση των περιοριστικών μέτρων και στον εμβολιασμό. 

Προληπτικές προσαγωγές και αναβολές εγχειρήσεων 

Στις 10 Απριλίου, η αστυνομία χρειάστηκε να επέμβει δυναμικά σε μια διαδήλωση αρνητών, που είχαν παράνομα συγκεντρωθεί γύρω από το άγαλμα του Γουλιέλμου Τέλλου στην πόλη Άλτντορφ. Ντυμένοι στα άσπρα και φορώντας μαύρες μάσκες, κρατούσαν πανό με κεντρικό σύνθημα «Θέλουμε ελευθερία». Το ίδιο συνέβη και σε άλλες πόλεις, με την ελβετική αστυνομία να προχωρά σε προληπτικές προσαγωγές. 

Αυτοί που κυρίως αντιδρούν είναι οι νέοι και στις αρχές Απριλίου οι νεολαίες πέντε κομμάτων απηύθυναν ανοιχτή επιστολή καλώντας την κυβέρνηση να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη των νέων κατά την λήψη των περιοριστικών μέτρων. Προφανώς, όμως, έπρεπε να ληφθεί υπόψη η επιστολή των διευθυντών των πέντε μεγαλύτερων πανεπιστημιακών νοσοκομείων της χώρας που από τις αρχές Δεκεμβρίου 2020 είχαν ζητήσει περισσότερο αυστηρά μέτρα. Όπως ανέφεραν, από τον Οκτώβριο είχαν αναβληθεί 4.000 επεμβάσεις. Μάλιστα, ο Γκρέγκορ Τσούεντ του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Ζυρίχης έγραψε ότι ένας νεαρός καρκινοπαθής υποχρεώθηκε να επιστρέψει στο σπίτι του χωρίς να υποβληθεί σε αφαίρεση όγκου επειδή δεν υπήρχε η δυνατότητα. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα είχε γίνει στην Ελλάδα αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο; 

Ως μεγαλύτερο πρόβλημα, βέβαια, για την Ελβετία αναφερόταν το γεγονός ότι κάθε καντόνι έκανε του κεφαλιού του, με τους γιατρούς να ζητούν να κλείσουν παντού τα χιονοδρομικά κέντρα. Και με τα γαλλόφωνα καντόνια να κατηγορούν τα γερμανόφωνα ότι δεν έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα. Από την πλευρά του, ο Ελβετός καθηγητής της Ιστορίας της Ιατρικής Φλουρίν Κοντρό είχε από τον Νοέμβριο του 2020 επικρίνει την χαλαρή πολιτική της κυβέρνησης, που οδήγησε στον θάνατο τόσους πολλούς ηλικιωμένους. Υποστηρίζοντας μάλιστα, πως «είναι προφανές, ότι έχει τα χαρακτηριστικά εκείνης της ευγονικής που διαδόθηκε και στην Ελβετία τη δεκαετία του 1930». 

Νορβηγία: Θετική ψήφος από τη δεξιά ως την αριστερά 

Στη Νορβηγία, ο νόμος που δίνει στην τρικομματική κεντροδεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας περισσότερες εξουσίες, ψηφίστηκε και από το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα, το οποίο υπερψήφισε και τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης τον Νοέμβριο του 2020. Στην ίδια γραμμή και το επίσης αντιπολιτευόμενο δεξιό Κόμμα της Προόδου, καθώς και το Κόμμα της Σοσιαλιστικής Αριστεράς. 

Τα ίδια κόμματα είχαν συμφωνήσει και τον Μάρτιο του 2020 να κλείσει το κοινοβούλιο για έναν μήνα και η χώρα να κυβερνάται με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. Όλα αυτά αμέσως μόλις η πρωθυπουργός Έρνα Σόλμπεργκ απηύθυνε προς όλα τα κόμματα έκκληση για εθνική ενότητα και εισακούστηκε αμέσως. 

Σημειώστε ότι στη Νορβηγία υπάρχει τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας στην οποία συμμετέχουν οι Συντηρητικοί, οι Φιλελεύθεροι και οι Χριστιανοδημοκράτες. Μια κριτική έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ενόψει των εκλογών της 13ης Σεπτεμβρίου, αλλά παραμένει ήπια. 

Σουηδία: 349 βουλευτές από 8 κόμματα 

Στη Σουηδία, ως γνωστόν, έχει αποφευχθεί κάθε κριτική και τα περισσότερα βέλη στοχεύουν τον επικεφαλής επιδημιολόγο Άντερς Τέγκνελ, ο οποίος τελευταία κυκλοφορεί φρουρούμενος. Η αντιπολίτευση δεν είχε από την αρχή διαφωνήσει με την στρατηγική του και εξακολουθεί να παραμένει σιωπηλή έναντι των επιλογών της κοκκινοπράσινης συμμαχίας που κυβερνά τη χώρα. 

Όταν ο Τέγκνελ, ο πρωθυπουργός Λέβεν και ο βασιλιάς Γουσταύος έκαναν δημόσια την αυτοκριτική τους, ο Ουλ Κρίστενσεν, αρχηγός του Κόμματος των Μετριοπαθών, του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, περιορίστηκε να πει «προφανώς έγιναν θεμελιώδη λάθη». Και με τόσους νεκρούς στα γηροκομεία, το μόνο που είπε ήταν «δεν στείλαμε αρκετό προστατευτικό υλικό στους οίκους ευγηρίας, αν και ξέραμε ότι οι ηλικιωμένοι είναι οι πιο ευάλωτοι». Δεν στείλαμε, ξέραμε… Πρώτος πληθυντικός!

Ακόμη και η Έμπα Μπους, ηγέτις του λαϊκιστικού Κόμματος των Δημοκρατών, πρόσεξε τα λόγια της: Μίλησε για έλλειμμα ηγεσίας –και όχι για εγκλήματα– ζητώντας την παραίτηση του επικεφαλής επιδημιολόγου. 

Στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου, το σουηδικό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο με τον οποίο παρέχονται στην κυβέρνηση μειοψηφίας περισσότερες εξουσίες για να επιβάλλει περισσότερα μέτρα όποτε το κρίνει σκόπιμο. Ψήφισε και η αντιπολίτευση, με την κριτική της να επικεντρώνεται στο γεγονός ότι το νομοθέτημα ήλθε με καθυστέρηση. Ψήφισαν 349 βουλευτές από 8 κόμματα! Χωρίς να χαϊδεύουν αυτιά και χωρίς να υπολογίζουν το πολιτικό κόστος. Όπως άλλωστε αποδείχθηκε, παρά την ήπια στάση τους, οι Σουηδοί Δημοκράτες κέρδισαν πόντους στις δημοσκοπήσεις του περασμένου Μαρτίου, με τον από το 2005 ηγέτη τους Τζίμμι Άκεσον να πείθει τους ηγέτες τριών άλλων ηγετών της αντιπολίτευσης (Κόμμα των Μετριοπαθών, Χριστιανοδημοκράτες και Φιλελεύθερους) να ενώσουν μαζί του τις δυνάμεις τους για να κερδίσουν τις εκλογές του 2022. 

Φινλανδία: Μην χλευάζετε τους αντιπάλους για τα λάθη τους… 

Στην Φινλανδία, η πεντακομματική κεντροαριστερή κυβέρνηση, γνωστή και ως «κυβέρνηση των πέντε γυναικών», στην εξουσία από τον Δεκέμβριο του 2019, αντέδρασε έγκαιρα πριν από έναν χρόνο επιβάλλοντας ένα αυστηρό λοκντάουν διάρκειας δύο μηνών, στο οποίο οι πολίτες πειθάρχησαν καθώς, όπως οι ίδιοι έλεγαν στις έρευνες, «δεν είμαστε πολύ κοινωνικοί και προτιμούμε να μένουμε μόνοι». 

Τα μέτρα ανακοινώθηκαν ήδη από τις 27 Φεβρουαρίου 2020 από την 35χρονη πρωθυπουργό Σάννα Μαρίν και τις υπουργούς Οικονομικών, Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, με την αντιπολίτευση, το λαϊκιστικό Κόμμα των Αληθινών Φινλανδών αλλά να ζητά διευκρινίσεις. (Σημειώστε ότι έναν χρόνο νωρίτερα, τον Μάρτιο του 2019, η προηγούμενη (κεντροδεξιά) τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας Σίπιλα, στην εξουσία από το 2015, είχε παραιτηθεί ακριβώς επειδή απέτυχε να μεταρρυθμίσει την υγεία και το κοινωνικό κράτος). 

Τώρα, έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, διαφωνίες έχουν εμφανιστεί ακόμη και μεταξύ των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού. Το Κόμμα του Κέντρου και το Σουηδικό Λαϊκό Κόμμα επιθυμούν να συζητηθεί άμεσα η περικοπή δαπανών στον προϋπολογισμό για την περίοδο 2023 – 2029, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες –από τους οποίους προέρχεται η πρωθυπουργός– η Αριστερή Συμμαχία και οι Πράσινοι διαφωνούν. Το ζήτημα είναι πως ο υπουργός Οικονομικών προέρχεται από το Κόμμα του Κέντρου. 

Στην αντιπολίτευση, το Κόμμα των Αληθινών Φινλανδών επίσης επιθυμεί περικοπές στον προϋπολογισμό. Αλλά όταν η κυβέρνηση κατηγορήθηκε ότι δεν φρόντισε εγκαίρως να εφοδιάσει τα νοσοκομεία με το αναγκαίο υλικό, ο από το 2017 αρχηγός των Αληθινών Φινλανδών Τζούσι Χάλλα-Αχό έκανε την ακόλουθη δήλωση στο δημοσιογραφικό όργανο του κόμματος: «Μια υπεύθυνη αντιπολίτευση δεν πρέπει να χλευάζει τα λάθη που θα μπορούσε να διαπράξει οποιαδήποτε κυβέρνηση ή να επιδιώκει πολιτικά οφέλη με ατεκμηρίωτες υποσχέσεις». 

Δηλαδή οι λαϊκιστές της Φινλανδίας περιγράφουν ακριβώς αυτό που κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγήν! Μάλιστα, σε εθνικό επίπεδο οι οργανώσεις του κόμματος απέφυγαν να κάνουν αντιπολίτευση για την πανδημία και περιμένουν υπομονητικά θέτοντας μόνο τα ζητήματα που αποτελούσαν πάντα την αιχμή του δόρατος της πολιτικής τους, μεταξύ των οποίων και το αίτημα για περικοπή των κονδυλίων για την μετανάστευση. 

Παράλληλα, χτίζουν τη συμμαχία τους με το κεντροδεξιό Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού, προσπαθώντας να κερδίσουν πόντους για τις επόμενες εκλογές. Όλοι άλλωστε γνωρίζουν πως μια κεντροδεξιά κυβέρνηση θα ήταν αδύνατον να σχηματιστεί χωρίς το εθνικιστικό, δεξιό Κόμμα των Αληθινών Φινλανδών. Ήδη, οι δημοσκοπήσεις του Μαρτίου και του Απριλίου δείχνουν πως βρίσκεται στην πρώτη θέση του φινλανδικού πολιτικού σκηνικού – ίσως επειδή επέλεξαν να μην κάνουν αντιπολίτευση του κορωνοϊού. 

Μάλιστα, πέρσι είχαν συμφωνήσει με την στρατηγική της κεντροαριστερής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Σήμερα, οι Σοσιαλδημοκράτες διαθέτουν 40 έδρες στη Βουλή, οι Αληθινοί Φινλανδοί 39, το συντηρητικό φιλελεύθερο Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού 38, το Κόμμα του Κέντρου 31, οι Πράσινοι 20, η Αριστερή Συμμαχία 16, το Κόμμα των Σουηδών, κόμμα του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού 9, οι Χριστιανοδημοκράτες 5 και το φιλελεύθερο Κίνημα Τώρα 1. 

Μείωσαν τον αριθμό των επιβατών στα μέσα μεταφοράς 

Προβλήματα αντιμετωπίζει η χώρα και στο ζήτημα της πανδημίας. Στα τέλη Μαρτίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να επιβάλει αυστηρά μέτρα με κατ’ οίκον περιορισμό σε πέντε πόλεις, αλλά η κοινοβουλευτική Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων θεώρησε τα μέτρα υπερβολικά, με αποτέλεσμα η πρόταση να αποσυρθεί. 

Πλέον, θα εφαρμοστούν οι ήδη ψηφισθέντες νόμοι, η ισχύς των οποίων λήγει διαδοχικά από τον Ιούνιο ως τον Ιούλιο. Τον Ιούνιο λήγουν τα περιοριστικά μέτρα σε χώρους αναψυχής και οι περιορισμοί όσον αφορά τον αριθμό επιβατών σε λεωφορεία και τρένα. 

Βλέπετε η κεντροαριστερή κυβέρνηση της Φινλανδίας δεν αγόρασε λεωφορεία, απλά μείωσε τον αριθμό των επιβατών στα μέσα μεταφοράς – με αποτέλεσμα πολλά προβλήματα στις μετακινήσεις των εργαζομένων. Ο νόμος που επιτρέπει στην τοπική αυτοδιοίκηση να επιβάλλει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση λήγει τον Ιούλιο. 

Αυστρία: Οι σοσιαλδημοκράτες ακύρωσαν το πρωτομαγιάτικο συλλαλητήριο 

Στην Αυστρία, η πιο βαριά λέξη που έχει ακουστεί –και αυτή λόγω της εμπλοκής με τα εμβόλια– είναι η λέξη «πανωλεθρία». Όταν αναβλήθηκε το προαναγγελθέν σταδιακό άνοιγμα της 15ης Μαρτίου, η αρχηγός των Σοσιαλδημοκρατών, του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, η διακεκριμένη επιδημιολόγος Πάμελα Ρέντι Βάγκνερ, επικρότησε την κυβερνητική απόφαση, λέγοντας πως αυτός είναι ο δρόμος της ασφάλειας και της λογικής. 

Η Βάγκνερ δεν σταματά να επαναλαμβάνει πως χωρίς λοκντάουν τα νοσοκομεία θα καταρρεύσουν, υποστηρίζοντας πως δεν θέλει να δει να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Φυσικά, ουδέποτε κατηγόρησε την κυβέρνηση Κουρτς ότι δεν προσέλαβε γιατρούς, δεν έχτισε νοσοκομεία, δεν δημιούργησε πολλές ΜΕΘ. Αντίθετα, δηλώνει ότι προτιμά λιγότερους ασθενείς και όχι περισσότερες ΜΕΘ. 

Το μόνο επί του οποίου δεν σταμάτησε να επιμένει είναι η επιστροφή των μαθητών στα σχολεία, υπό τον όρο ότι θα παραμείνουν κλειστές όλες οι άλλες δραστηριότητες. Και βέβαια, τάχθηκε αναφανδόν υπέρ των αυτοδιαγνωστικών τεστ (self test) υποστηρίζοντας πως θα οδηγήσουν στον έλεγχο του ιού αν σ’ αυτά υποβάλλεται ο μισός πληθυσμός. 

Στις αρχές του χρόνου οι Αυστριακοί Σοσιαλδημοκράτες κυκλοφόρησαν 12.000 αφίσες με τις προτάσεις τους για την οικονομία, με τον γενικό γραμματέα του κόμματος να ασκεί κριτική, χωρίς να περνά τα όρια της ευπρέπειας. Ειδικά για τον νέο υπουργό Εργασίας, οι Σοσιαλδημοκράτες είπαν πως είναι «αποδεδειγμένος εμπειρογνώμονας». 

Στις 14 Απριλίου, οι Αυστριακοί Σοσιαλδημοκράτες ανακοίνωσαν πως ακυρώνουν για δεύτερη συνεχή χρονιά το παραδοσιακό μεγάλο συλλαλητήριο της Βιέννης για την Πρωτομαγιά. Πρόκειται για το συλλαλητήριο που πραγματοποιούν εδώ και 131 χρόνια στην Πλατεία του Δημαρχείου της Βιέννης και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη με συμμετοχή 100.000 ανθρώπων. Ο Μίκαελ Λούντβιχ, ο σοσιαλδημοκράτης δήμαρχος και κυβερνήτης της πόλης και του ομόσπονδου κρατιδίου της Βιέννης, ανακοίνωσε ο ίδιος την ματαίωση, υπογραμμίζοντας πως η κατάσταση στα νοσοκομεία δεν αφήνει άλλη επιλογή. Όπως είπε, για τους Σοσιαλδημοκράτες δεν ήταν μια εύκολη απόφαση, αλλά η κομματική οργάνωση της Βιέννης όφειλε να την πάρει. 

Προσεκτική κριτική και ευχές για επιτυχία 

Στην Αυστρία, η αντιπολίτευση άσκησε έντονη κριτική στον καγκελάριο Κουρτς, που στο πασχαλινό του μήνυμα είχε αναφερθεί σε βήματα ανοίγματος μέσα στον Μάιο, κατηγορώντας τον ότι «συνεχίζει μία πολιτική των ψευδών ελπίδων και των κενών υποσχέσεων», καθώς, όπως υπενθύμισαν οι μονάδες εντατικής θεραπείας είναι γεμάτες. Όπως είπαν οι Σοσιαλδημοκράτες «αυτό είναι το αντίθετο ηγετικής στάσης σε μια κρίση». 

Πιο σκληρή γλώσσα χρησιμοποίησε ο Χέρμπερτ Κικλ, επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων, δεύτερου σε δύναμη της αυστριακής αντιπολίτευσης: «Κανένας δεν σας πιστεύει πλέον, κύριε καγκελάριε. Είχατε δώσει υποσχέσεις στους πολίτες ήδη πριν από το προηγούμενο Πάσχα, τις οποίες ούτε καν αρχίσατε να τηρείτε». 

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γκέραλντ Λόακερ, αρμόδιος σε θέματα υγείας του τρίτου κόμματος της αντιπολίτευσης, του ΝΕΟΣ, ο οποίος κάλεσε τον καγκελάριο να πάψει να γελοιοποιεί την Αυστρία στην Ευρώπη και να προκαλεί αναστάτωση στον πληθυσμό και να φροντίσει να υπάρξουν οι εμβολιασμοί. 

Από την πλευρά του, ο αρχηγός του ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων Νόρμπερτ Χόφερ ήταν επίσης προσεκτικός όταν διαφώνησε με τα μπρος πίσω στα λοκντάουν: «Απορρίπτω αυτήν τη στρατηγική και έχω τονίσει ότι πρέπει να αναπτύξουμε στρατηγικές για να ζήσουμε με τον ιό. Ένα επαναλαμβανόμενο lockdown θα οδηγήσει τη χώρα μας οικονομικά και κοινωνικά στην άβυσσο». 

Όσο για την αρχηγό της αντιπολίτευσης Πάμπελα Ρέντι Βάγκνερ, δεν σταματά να επαναλαμβάνει ότι η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο «μαζί και από κοινού». Άλλωστε, σε μια από τις συναντήσεις της με τον πρόσφατα παραιτηθέντα –λόγω εξάντλησης– υπουργό υγείας Ρούντολφ Άνσομπερ, η Βάγκνερ του είχε πει: «Έχουμε πολύ δύσκολους μήνες μπροστά μας. Και θέλω να επιτύχεις. Είναι στο χέρι σου». 

Ολλανδία: Σοσιαλιστές υπέρ νόμου Ρούτε 

Στην Ολλανδία, στα μέσα Φεβρουαρίου, τα κόμματα της αντιπολίτευσης ψήφισαν υπέρ ενός νόμου που επιτρέπει την νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας, καθώς η Δικαιοσύνη είχε αποφανθεί πως κάτι τέτοιο δεν μπορούσε να επιβληθεί. 

Υπέρ της κυβερνητικής πρότασης είχε ψηφίσει και το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα, με τον αρχηγό του Μάαρτεν Χίγικνγκ απλά να διευκρινίζει ότι η κυβέρνηση Ρούτε δεν έπρεπε να εκλάβει την στάση του ως συνολική στήριξη της πολιτικής της. Ο μόνος που δεν είχε ψηφίσει ήταν ο ακροδεξιός Γκερτ Βίλντερς. «Είμαστε φυλακισμένοι με εντολή του πρωθυπουργού», είχε πει. «Αν βγεις έξω χωρίς την άδειά του, κινδυνεύεις με πρόστιμο». 

Στις εκλογές του περασμένου Μαρτίου, το Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του Μαρκ Ρούτε κέρδισε τις εκλογές, ενώ το Κόμμα για την Ελευθερία (PVV) του Βίλντερς έχασε τρεις έδρες. Αντίθετα, το κεντροαριστερό φιλοευρωπαϊκό κόμμα D66, που συνεργάζεται με τον Ρούτε υπό την αρχηγό του Σίγκριντ Κάαχ, κέρδισε 8 έδρες. 

Ιρλανδία: Η πανδημία ένωσε τους ορκισμένους εχθρούς 

Στην Ιρλανδία, κυβέρνηση έχουν σχηματίσει μετά τις περσινές εν μέσω πανδημίας εκλογές το κεντροδεξιό κόμμα Φιάννα Φέιλ του πρωθυπουργού Μάικλ Μάρτιν, το κεντρώο Φίνε Γκάελ του Λίο Βαράντκαρ και οι Πράσινοι. 

Φιάννα Φέιλ και Φίνε Γκάελ υπήρξαν πάντα ορκισμένοι εχθροί από τον εμφύλιο του 1922. Παρ’ όλα αυτά συμμάχησαν για να μην βρεθεί η χώρα σε κρίση μέσα στην πανδημία, καθώς κανείς τους δεν ήθελε να συμμαχήσει με το Σιν Φέιν, που είχε ξεκινήσει την κοινοβουλευτική του πορεία ως πολιτικός βραχίονας του IRA, που στην πραγματικότητα είχε πρωτεύσει στις εκλογές, αλλά ελλείψει υποψηφίων στις λίστες του εξέλεξε λιγότερους βουλευτές και βρέθηκε δεύτερο σε κοινοβουλευτική δύναμη.

Μάρτιν και Βαράντκαρ μάλιστα συμφώνησαν για εκ περιτροπής πρωθυπουργία, με τον πρώτο να κάθεται στον πρωθυπουργικό θώκο ως τον Δεκέμβριο του 2022 και μετά να παραδίδει τη σκυτάλη στον Βαράντκαρ. 

Αλλά και αυτό το Σιν Φέιν, «αδελφό» κόμμα για τον ΣΥΡΙΖΑ έχει φερθεί με σύνεση. Έχει αποφύγει την σκληρή αντιπολίτευση, με την αρχηγό του Μαίρη Λου Μακντόναλντ να σχολιάζει σε ήπιο τόνο την απόφαση της κυβέρνησης να αλλάξει την σειρά στους εμβολιασμούς επειδή δεν μπορούσε να προχωρήσει σε κατηγοριοποίηση των επαγγελμάτων. «Νομίζω ότι η κυβέρνηση έχει πολλά ακόμη να κάνει για να διεκπεραιώσει σωστά το πρόγραμμα του εμβολιασμού», είπε όσο πιο προσεκτικά μπορούσε. Και ενώ γνωρίζει την δύναμη του κόμματός της! 

Βρετανία: Οι Εργατικοί δεν θέλουν να αποτύχει ο Τζόνσον 

Στη Βρετανία πάλι, όπου στις 6 Μαΐου διεξάγονται τοπικές εκλογές και θα υπήρχε κάθε λόγος να ανέβουν οι τόνοι, η προεκλογική εκστρατεία συνέπεσε με μια καθυστέρηση παράδοσης 1,7 εκ δόσεων εμβολίων από την Ινδία. 

Ο αρχηγός των Εργατικών Κηρ Στάρμερ, κατά την προεκλογική επίσκεψή του στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο «Βασίλισσα Ελισάβετ» στη Σκωτία επίσης περιορίστηκε να σχολιάσει: «Νομίζω ότι καθυστέρηση είναι ανησυχητική. Και το λέω αυτό με εποικοδομητικό πνεύμα. Ελπίζω το θέμα να λυθεί, κανείς δεν θέλει να αποτύχουμε». Νομίζει, ελπίζει… 

Μάλιστα, σε συνέντευξή του ξεκαθάρισε πως «σε τέτοιους καιρούς δεν μπορείς να συνεχίζεις την ίδια πολιτική, ούτε να κριτικάρεις συνέχεια την κυβέρνηση στο απόγειο μιας πανδημίας». 

Γαλλία: Ήπια πολιτική κριτική 

Στη Γαλλία, στις 31 Μαρτίου, ο πρόεδρος Μακρόν ανακοίνωσε το τρίτο πανεθνικό λοκντάουν. Η αντιπολίτευση, δηλαδή η δεξιά (Ρεπουμπλικανοί) και η αριστερά (LFI PS, PCF) ανακοίνωσαν ότι δεν θα λάμβαναν μέρος στην ψηφοφορία στα δύο Σώματα, καταγγέλλοντας υποβάθμιση του κοινοβουλίου που καλείται να αποφανθεί επί μέτρων τα οποία έχει ήδη αποφασίσει η κυβέρνηση. 

Αλλά και εκεί, η κριτική υπήρξε καθαρά πολιτική, χωρίς τις βαριές εκφράσεις περί… εγκλημάτων που ακούμε στην Ελλάδα. Η Μαρίν Λεπέν, αρχηγός του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου σχολίασε ότι το τρίτο λοκντάουν οφείλεται στο «Βατερλό των εμβολιασμών, για το οποίο ουδείς αναλαμβάνει την ευθύνη», ενώ ο ηγέτης της αριστεράς Μελανσόν αποκάλεσε τις προεδρικές εξαγγελίες «ασυνάρτητες».

Και όλα αυτά στο τουίτερ – μην φανταστείτε τις δέκα ανακοινώσεις την ημέρα που εκδίδει ο ΣΥΡΙΖΑ για το ίδιο θέμα. Όσο για τους Ρεπουμπλικανούς, ο επικεφαλής τους στη Γερουσία Μπρούνο Ρετεγιό περιορίστηκε να σχολιάσει: «Ας ελπίσουμε να πάρουμε τα μαθήματά μας για να μην βρεθούμε ξανά στην ίδια θέση σε έξι μήνες». 

Πιο καυστικός ο Γκιγιόμ Πελτιέ, νούμερο 2 του κόμματος: «Εμμανουέλ Μακρόν, ο τεχνοκράτης. Βάζει περιορισμούς χωρίς περιορισμούς, κλείνει τα σχολεία χωρίς να τα κλείνει, κερδίζει την μάχη των εμβολίων χωρίς εμβόλια…» 

Βέλγιο: Διακομματική συμφωνία… 

Βιβάλντι Τέλος, στο Βέλγιο όπου η μία κυβερνητική κρίση διαδέχεται την άλλη, τον Οκτώβριο του 2020 και 652 ημέρες μετά την κατάρρευση της προηγούμενης κυβέρνηση ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Φλαμανδός φιλελεύθερος Αλεξάντερ Ντε Κρού, επικεφαλής επτακομματικού συνασπισμού, όπου ενώνουν τις δυνάμεις τους οι Βαλόνοι και οι Φλαμανδοί Φιλελεύθεροι, Πράσινοι και Σοσιαλιστές, καθώς και οι Φλαμανδοί Χριστιανοδημοκράτες. Είχε προηγηθεί το «διάλειμμα» της Σοφί Βιλμέρς, της πρώτης γυναίκας πρωθυπουργού, γαλλόφωνης φιλελεύθερης, στην οποία είχε παραχωρηθεί η Δεδηλωμένη για να αντιμετωπιστεί το πρώτο κύμα του κορωνοϊού. 

Η διακομματική συμμαχία σε μια χώρα που έχει χτυπηθεί σκληρά από την πανδημία ονομάστηκε «Συνασπισμός Βιβάλντι», από τα χρώματα των τεσσάρων εποχών που φέρουν στα εμβλήματά τους τα κόμματα της συγκυβέρνησης. Έτσι, έμεινε μόνος του –και τοποθετημένος στον χώρο των αρνητών– ο Τομ Βαν Γκρίκεν, αρχηγός του φλαμανδικού ακροδεξιού κόμματος Vlaams Belang, ο οποίος τον περασμένο Οκτώβριο αρνήθηκε να «κατεβάσει» την εφαρμογή «Coronalert», που βοηθά στην ανίχνευση των επαφών, επειδή, όπως είπε, δεν τρέφει καμιά εμπιστοσύνη για το βελγικό κράτος.

Ιταλία: Διακομματική «κυβέρνηση Ούρσουλα» 

 Και στην Ιταλία, υπό τον Μάριο Ντράγκι ενώθηκε όλο το πολιτικό φάσμα, σ’ αυτό που ονομάστηκε «κυβέρνηση Ούρσουλα», σε ανάμνηση της ψηφοφορίας για την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, υπέρ της οποίας είχαν ψηφίσει όλοι οι Ιταλοί ευρωβουλευτές. 

Σε όλα αυτά προσθέστε και την Γερμανία, όπου οι τόνοι έχουν ανεβεί λόγω των επερχόμενων εκλογών του Μαρτίου, αλλά η συμπρόεδρος του κόμματος της Αριστεράς Ντι Λίνκε, η Τζανίν Μπίσλερ, πρώην τροτσκίστρια που ανήκε στην γνωστή ομάδα «Μαρξ 21», δήλωσε στα τέλη Μαρτίου ότι πρέπει να διακοπεί η λειτουργία των μη βασικών βιομηχανιών για να σπάσει η αλυσίδα των λοιμώξεων. 

Υπενθύμισε ότι τα λεωφορεία και τα τρένα είναι γεμάτα, αλλά φυσικά δεν άρχισε να φωνάζει για τον αριθμό των μέσων μεταφοράς. Απλά ζήτησε να μειωθεί ο αριθμός των επιβατών με κλείσιμο περισσότερων επιχειρήσεων. 

Υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η μοναδική ανεύθυνη αντιπολίτευση βρίσκεται στην Ελλάδα;

Δημήτρης Νανόπουλος: Ο Mετάνθρωπος δεν θα έχει ανάγκη να πιστεύει σε κάτι

Antikleidi, 9/5/19

Ενδεχομένως δεν υπάρχει στο ανθρώπινο μυαλό μεγαλύτερο ερώτημα, από αυτό που αφορά την δημιουργία του σύμπαντος.  Κι αν το ερώτημα αυτό έμενε αναπάντητο στην πορεία των χιλιετιών, σήμερα η ανθρωπότητα βρίσκεται στο σημείο ακριβώς, όπου η απάντηση αρχίζει να γίνεται ορατή, καθώς τα μοντέλα για τις απαρχές του Σύμπαντος βρίσκονται πλέον πάνω στα τραπέζια των εργαστηρίων.

Στο ερώτημα αυτό, αλλά και σε μια σειρά απο άλλα σχετικά ερωτήματα, όπως αν έχει η κβαντική φυσική κάποια απάντηση για το αν οι άνθρωποι έχουμε πραγματικά ελεύθερη βούληση ή πώς επηρεάζουν οι επιστημονικές ανακαλύψεις για το σύμπαν τις θρησκείες, τη φιλοσοφία και τις τέχνες, αν θα μεταλλαχθεί η δημοκρατία και αν θα ταξιδέψει άραγε ο Μετάνθρωπος στον χωροχρόνο μέσα σε «σκουληκότρυπες» έρχεται να μας διαφωτίσει  ο θεωρητικός φυσικός και ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος, ο οποίος υποστηρίζει ένθερμα την τυχαιότητα και την ανυπαρξία συμπαντικού σκοπού.

Ο διακεκριμένος Έλληνας επιστήμονας, που ανήκε στο ανώτερο ερευνητικό προσωπικό του Κέντρου Πυρηνικών Ερευνών Ευρώπης (CERN) κι από το 2002 κατέχει την έδρα Mitchell/Heep της Φυσικής Υψηλών Ενεργειών στο Πανεπιστήμιο Τέξας A&M, απαντάει σε όλα τα ερωτήματα στη δημοσιογράφο Αλεξάνδρα Γούτα για το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Και οι απαντήσεις του δεν περιορίζονται μονάχα  στην ακτινοβολία του «big bang» και τι έχει αυτή να μας πει για το σύμπαν ή για την θεωρία των υπερχορδών και την υπερσυμμετρική ύλη:

Ο Δημήτρης Νανόπουλος μας εξηγεί από το τι  θεωρεί ότι προκάλεσε την κρίση στην Ελλάδα, μέχρι το τι θα έκανε αν ήταν σήμερα νεαρός επιστήμονας στην Ελλάδα, όπως και το ποια είναι η άποψή του για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Το κείμενο της συνέντευξης του θεωρητικού φυσικού Δημήτρη Νανόπουλου:

---------------------------

Η πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας επιβεβαιώνει κατά τα φαινόμενα τον Einstein. Πώς νιώθει ένας φυσικός όταν βλέπει αυτές τις «χίλιες λέξεις»;

(…) Θεωρώ ότι η φωτογραφία αυτή είναι από μόνη της ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα και εξίσου σημαντικό βέβαια είναι ότι ένας ‘Ελληνας συνέβαλε σε αυτό το σπουδαίο έργο (σ.σ. ο Δημήτρης Ψάλτης, καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνας). Αυτό πρέπει να το τονίζουμε πάντοτε. Δεν λέω ότι η Φυσική είναι εθνική ή εθνικιστική, αλλά επειδή είμαστε μικρό κράτος, αυτά πρέπει να τα διατυμπανίζουμε. Ο Αμερικανός και ο Εγγλέζος δεν χρειάζεται να το κάνει, εμείς όμως ας το τονίσουμε, γιατί έτσι θα ανέβουμε. Παρόλο όμως που η φωτογραφία είναι ενδιαφέρουσα, επειδή είναι ένα από τα πολλά πράγματα που επαληθεύουν τη θεωρία του Αϊνστάιν, δεν θα τη συνέκρινα με την ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων που έγινε πριν 3-4 χρόνια. Να σας πω και κάτι ανάποδο; Θα ήταν πιο συναρπαστικό αν βρίσκανε ότι αυτό που βλέπουν δεν είναι συμβατό με τη θεωρία της σχετικότητας. Αυτό δηλαδή που πάντα θέλουμε εμείς οι θεωρητικοί φυσικοί να βλέπουμε…

Το σύμπαν διέπεται, με βάση την κβαντομηχανική, από τυχαιότητα. Θεωρείτε ότι μέσα σε αυτή την τυχαιότητα οι άνθρωποι έχουμε πραγματικά ελεύθερη βούληση;

Μα αν αυτό (το Σύμπαν) ήταν ένα κουρδισμένο πορτοκάλι, αν όπως έλεγε ο Νεύτων κάποιος το κούρδισε και δουλεύει και πηγαίνει έτσι, τότε προφανώς δεν θα είχαμε ελεύθερη βούληση. Μα εδώ, στη βάση της καινούργιας φυσικής, της κβαντομηχανικής στον μικρόκοσμο, είναι ακριβώς η έννοια της πιθανότητας και του τυχαίου, που μάς δίνει τη δυνατότητα να έχουμε πραγματικά ελεύθερη βούληση. Έχει σαφέστατη απάντηση σε αυτό το θέμα η κβαντική φυσική.

Δεν είμαστε όμως ταυτόχρονα και έρμαια της τυχαιότητας αυτής;

Βεβαίως είμαστε, αλλά με αυτό δεν υπονοώ ότι βγαίνω στον δρόμο με ένα πιστόλι, σκοτώνω κάποιον και λέω «κοίταξε να δεις, μου έτυχε εκείνη τη στιγμή, μια άλλη στιγμή δεν θα γινόταν». Δεν μιλάμε για κάτι τέτοιο, προφανώς, αλλά βεβαίως είμαστε έρμαια της τύχης, όλο το σύμπαν είναι έρμαιο εδώ που τα λέμε. Δεν είναι μόνο ότι είναι τυχαίο γεγονός ότι μένουμε στον τρίτο βράχο από τον ήλιο, ούτε πολύ κοντά ούτε πολύ μακριά, σε ένα ηλιακό σύστημα, σε έναν τυχαίο γαλαξία, σε ένα τυχαίο σύμπαν (…) Αλλά η τυχαιότητα βεβαίως συνεπάγεται και την έλλειψη συμπαντικού σκοπού… Κι όπως έλεγε κι ο Καμί και ο Σαρτρ, ο καθένας μας δίνει τον σκοπό στη ζωή του, δεν υπάρχει κανένας σκοπός που είναι γραμμένος κάπου με φωτεινά γράμματα, ότι αυτό έχουμε γεννηθεί να κάνουμε. Ο καθένας γεμίζει τη ζωή του με τον δικό του σκοπό…

Οι φιλοσοφικές προεκτάσεις της θεωρίας του Πολυσύμπαντος, έχετε πει ότι παραπέμπουν σε νέο Διαφωτισμό. Τι μπορεί να σημαίνει αυτός ο νέος Διαφωτισμός για την ανθρωπότητα;

(…) Ο Διαφωτισμός δε γεννήθηκε έτσι ξαφνικά. Δεν βρέθηκαν ο Βολταίρος και ο Ντιντερό ξαφνικά και έκαναν Διαφωτισμό. Αυτά ήταν παράγωγα -και το τονίζω αυτό για να το ακούσουν οι φιλόσοφοι- της φυσικής του Νεύτωνα και του Γαλιλαίου και του Κοπέρνικου κτλ. Κατάλαβαν όμως οι Γάλλοι αστοί, γιατί ήταν μορφωμένοι -το τονίζω αυτό- τι ήθελαν να πουν ο Νεύτων και ο Γαλιλαίος και ο Κοπέρνικος και άρχισαν να εμπιστεύονται τον ορθό λόγο και το πείραμα κι έγινε η Γαλλική Επανάσταση κι από εκεί και πέρα τα πράγματα έγιναν όπως τα ξέρουμε…

Ο καινούργιος Διαφωτισμός, με αυτά που είπαμε προηγουμένως για τυχαιότητα και έλλειψη σκοπού, νομίζω πως λύνει τα χέρια των ανθρώπων με ανοιχτά μυαλά και τους οδηγεί σε ένα καινούργιο ξέφωτο. Και δεν μιλάω μόνο για το ξέφωτο που στηρίζεται πάνω στην τεχνολογία, μιλάω για εσωτερικό ξέφωτο, που το βλέπεις, το καταλαβαίνεις και λες, «είμαι αυτό, είμαι από εδώ μέχρι εκεί»… (…) Ο νέος Διαφωτισμός είναι αυτός που μας ελευθερώνει από τα δεσμά 2000 ετών (…) Ο καθένας θα πρέπει να ανοίξει τα φτερά του, αλλά παράλληλα με αυτό πρέπει να χρησιμοποιηθεί σωστά και η τεχνολογία και η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση (…) Καμιά φορά παίζω με τις λέξεις και επειδή ξέρουμε ότι το φως είναι φωτόνια, ονομάζω τον νέο Διαφωτισμό «Διαφωτινισμό»…

Θεωρείτε πως σε μια περίοδο τόσο ραγδαίων αλλαγών χρειάζεται κάποιο είδος ρύθμισης;

Τώρα αγγίξατε ένα θέμα πολύ σημαντικό, που το συζητάω συχνά στις παρέες. Και βέβαια χρειάζεται ρύθμιση… Ακόμα και η έννοια της δημοκρατίας όπως την έχουμε γνωρίσει, θα χρειαστεί να έχει μεταλλάξεις κατά κάποιον τρόπο… Και τι εννοώ ρύθμιση…’Οταν μιλάμε για την αθηναϊκή δημοκρατία του Περικλέους, μιλάμε για μια κοινωνία (…) όπου όλοι, grosso modo, ήταν στο ίδιο πνευματικό επίπεδο. Δεν εννοώ ότι δεν υπήρχαν πιο έξυπνοι και λιγότεροι έξυπνοι, αλλά το επίπεδο της γνώσης ήταν περίπου στα ίδια επίπεδα για όλους (…) Σήμερα έχουμε φτάσει σε μια τεράστια συσσώρευση γνώσης, στην οποία όμως ο περισσότερος κόσμος έχει μείνει πίσω (…), και πιστεύω πως ο καθένας μας φταίει γιατί μένει και μένουμε πίσω (…) κι έχει γίνει ένας τεράστιος διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτούς που ξέρουν κι αυτούς που δεν ξέρουν. Και δυστυχώς, αυτοί που δεν ξέρουν είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που ξέρουν…Κι άρα ο μέσος όρος της αισθητικής, της παιδείας και της κουλτούρας προέρχεται από αυτούς που δεν ξέρουν κι αυτό το βλέπουμε κάθε μέρα. Στο ερώτημα γιατί δεν ξέρουν, πιστεύω ότι είναι και δικό τους εσωτερικό πρόβλημα και της πολιτικής πρόβλημα (…)

Ποια χαρακτηριστικά θα μπορούσε να έχει μια τέτοια ρύθμιση;

Αυτό που θα πρέπει να γίνει οπωσδήποτε -και μιλάω γενικά- είναι η παιδεία μας να αλλάξει ριζικά σε σχέση με ό,τι είναι τώρα. Στον τομέα της εκπαίδευσης υπάρχουν καταιγιστικές εξελίξεις και θα πρέπει να γίνει μεγάλη προσπάθεια από αυτούς που ξέρουν ως προς αυτούς που δεν ξέρουν, γιατί πολλές φορές ο φόβος και η άγνοια δημιουργούν εξτρεμιστικές καταστάσεις. Εγώ δεν πιστεύω ότι 7%-8% των Ελλήνων είναι «Χρυσή Αυγή» και ξέρουν ακριβώς τι αντιπροσωπεύει. Πρέπει λοιπόν να γίνει μεγάλη προσπάθεια να αλλάξει αυτό, γιατί τότε οι πολίτες θα ξέρουν τι ψηφίζουν… Και δεν με νοιάζει τι θα ψηφίσει ο καθένας, αλλά να ξέρει συνειδητά τι ψηφίζει (…)

Αλλά συνήθως τους ανθρώπους που πραγματικά γνωρίζουν, τους βάζουν λίγο στο περιθώριο, είτε είναι οι πολιτικοί είτε ο άλλος ο κόσμος, επειδή τους περισσότερους από αυτούς δεν τους αρέσει να ακούν την αλήθεια (…) Οι πολιτικοί δε, ιδίως στην Ελλάδα, θεωρούν επικίνδυνο όποιον δεν έχει ατζέντα, έχει άποψη και δρα έχοντας προτεραιότητα το κοινό συμφέρον και όχι το κομματικό. ..

Σε μια εποχή που η Φυσική κι η Κοσμολογία απαντούν σε προαιώνια φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα, πώς εικάζετε ότι θα επηρεαστούν στο μέλλον οι τέχνες κι η φιλοσοφία;

(…) Αν μπορούσα και ζούσα παράλληλα σε παράλληλο σύμπαν, θα ήθελα να γίνω ένας καινούργιος Βολταίρος ή Ντιντερό. Αυτοί αφομοίωσαν τι ήθελε να πει ο Νεύτωνας και ο Γαλιλαίος, τα πέρασαν στην κοινωνία με τον δικό τους τρόπο και έγινε ο Διαφωτισμός. Οι φιλόσοφοι δεν είναι για να αναμασούν τι έλεγαν ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, γιατί πιστεύω ότι αν αυτοί ζούσαν σήμερα θα γελάγανε με τους πλατωνικούς και τους αριστοτελικούς… Τον Πλάτωνα τον έβλεπα να γινόταν κοσμολόγος και τον Αριστοτέλη νευροβιολόγος… Άρα λοιπόν οι φιλόσοφοι πρέπει να βρουν μια καινούργια πρακτική φιλοσοφία για τον κόσμο (…). Η φιλοσοφία στην οποία αναφέρομαι εγώ είναι αυτή που θα δώσει στον κόσμο να καταλάβει πώς είναι τα πράγματα και η καινούργια μορφή γνώσης που έχουμε πώς μεταφράζεται σε καθημερινή βάση (…) Πιστεύω ότι κάποιος από αυτούς που έχουν κάνει σοβαρή δουλειά στις «σκληρές» επιστήμες πρέπει να καθίσει κάτω και να δει τι σημαίνουν όλα αυτά… Οι τέχνες επίσης πρέπει να αλλάξουν, με όλα αυτά τα καινούργια πράγματα που βλέπουμε. Όπως η ανακάλυψη του κινηματογράφου και της φωτογραφίας άλλαξε την κλασική τέχνη… Ο Πικάσο δεν βγήκε έτσι ξαφνικά να κάνει τις «Δεσποινίδες της Αβινιόν», ούτε ο Μπρακ τα δικά του έργα (…) Όλα αυτά έγιναν γιατί όταν ανακαλύφθηκε η φωτογραφία, καταλάβανε ότι το να φτιάξεις ένα ωραίο πρόσωπο ή τοπίο δεν αρκεί, το παίρνεις μια φωτογραφία και τελείωσε (…)

Οπότε η τέχνη, με την είσοδο της κβαντομηχανικής στη ζωή μας, πρέπει να αλλάξει, σίγουρα θα αλλάξει. Οι νέοι δεν θα κάνουν τους ίδιους πίνακες. Πρέπει να προχωρήσει το πράγμα και ίσως βρουν νέες μορφές τέχνης. ‘όπως ο άνθρωπος θα είναι ένα σύνολο μεταξύ ψηφιακού και φυσικού, ένα ημι-ρομποτάκι, έτσι και οι τέχνες θα πρέπει να κινηθούν παράλληλα και να βγουν καινούργιες μορφές τους (…)

Τι δεν μας έχει πει ακόμη η αρχική ακτινοβολία από το Big Bang, που ευελπιστείτε να το μάθουμε; Ποιο είναι το πιο συναρπαστικό κομμάτι του παζλ στο CERN, που εξακολουθεί να λείπει;

Η κοσμολογία, δηλαδή αυτά που μας δίνουν τα space telescopes, μας έχει πει καταπληκτικά πράγματα. Και εξακολουθεί να μας λέει. Από την άλλη, στο CERN προσπαθούμε να δούμε ό,τι αφορά αυτό που λέμε “υπερσυμμετρικό κόσμο”, που νομίζω ότι για τους περισσότερους από εμάς (τους φυσικούς) είναι αναπόφευκτος… Μάλιστα, όταν βρέθηκε το σωματίδιο του Higgs και είδαμε τη μάζα που έχει, δηλαδή 125 GeV (σ.σ. γίγα-ηλεκτρονιοβολτ), αυτό αποτέλεσε χαρακτηριστική ένδειξη ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα, ένα καινούριο υπόστρωμα της ύλης που για πολλά χρόνια τώρα το λέμε «υπερσυμμετρική ύλη».

Όμως δεν το έχουμε βρει ακόμα. Πολλοί από εμάς θα θέλαμε ήδη να το έχουν βρει, αλλά δεν έχουμε παραδώσει ακόμα τα όπλα, δεν έχουμε «ρίξει την πετσέτα στο ρινγκ». Μάλιστα περιμένουμε πολύ σύντομα πολύ θετικά αποτελέσματα…

Τι θα μας «πει» η ανακάλυψη της υπερσυμμετρικής ύλης και την αναμένουμε εναγωνίως;

Θα μας πει ότι είμαστε στον σωστό δρόμο για μια ενοποιημένη θεωρία, θα είναι πάρα πολύ καλό για αυτό που λέμε «string theory» (σ.σ. θεωρία χορδών), χωρίς -το τονίζω- να σημαίνει ότι η ύπαρξη υπερσυμμετρικής ύλης αποδεικνύει την ορθότητα της θεωρίας των υπερχορδών, αλλά θεωρείται ότι είναι αναγκαίο πράγμα προς αυτή την κατεύθυνση, που νομίζω ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ στην εξέλιξη, να προχωρήσουμε παραπέρα. Γι’ αυτό περιμένουμε, με μεγάλη αγωνία από τον CERN να βρεθεί κάτι εκεί -θα μας πει πάρα πολλά.

Γενικά, ποιο πιστεύετε ότι είναι σήμερα το μεγαλύτερο άλμα που μπορεί να επιτευχθεί στην επιστήμη σας, που μετά από αυτό τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο;

Στη δική μου επιστήμη περιμένουμε κι από το CERN αυτά που προείπα και κάποια άλλα πράγματα, πιο ειδικά. Αλλά περιμένουμε και από τα τηλεσκόπια να μας δώσουν λίγες περισσότερες πληροφορίες για τη θεωρία του πληθωρισμού (στην κοσμολογία), που είναι γενικά παραδεκτή από όλους, αλλά υπάρχουν μερικές μετρήσιμες ποσότητες, που δεν έχουν μετρηθεί (…) και θέλουμε να δούμε τις ακριβείς τιμές τους. Γιατί αυτό θα μας δείξει ακριβώς, από μια κατηγορία θεωριών, ποια είναι η σωστή. Και θα δώσει μεγάλη ώθηση, γιατί βασικά τι θα μας λέει; Ότι ξέρουμε ακριβώς πώς ξεκίνησε το Σύμπαν. Δεν νομίζω ότι υπάρχει σε ανθρώπινο μυαλό μεγαλύτερη ερώτηση… Και είμαστε εκεί τώρα! Υπάρχουν πάνω στα τραπέζια αυτή τη στιγμή μοντέλα που μας λένε πώς ξεκίνησε το Σύμπαν (…) Όλα που έχουμε πει παραπάνω στηρίζονται σε αυτό και καταλήγουν σε αυτό, με την έννοια ότι επειδή το Σύμπαν διαστέλλεται -άρα στην αρχή του ήταν πάρα πολύ μικρό, μικρόκοσμος, μικρότερο από άτομα, πυρήνες, κουάρκς και ηλεκτρόνια- αυτό σημαίνει ότι υπακούει στους νόμους της κβαντικής φυσικής και άρα υπακούει και στην αρχή της αβεβαιότητας, που είναι το «σέντερ φορ» της κβαντικής φυσικής, άρα να η τυχαιότης κι η πιθανότης!

Έχουμε εικόνα σε σχέση με το ποια μπορεί να είναι πράγματι η αίσθηση της προσέγγισης μιας «σκουληκότρυπας» (γέφυρα Einstein-Rosen); Υπάρχει κάποια εκτίμηση ως προς το πόσο γρήγορα θα είναι δυνατά ταξίδια στον χωροχρόνο όπως αυτά που βλέπουμε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας (πχ. Interstellar);

Εδώ τα πράγματα είναι λιγάκι πιο «σκοτεινά». Πραγματικά αυτό που λέμε «σκουληκότρυπα» είναι μια ειδική λύση της θεωρίας της σχετικότητας, άρα υπάρχει κάποιο μαθηματικό υπόβαθρο, αλλά ακόμα είμαστε πίσω. Πολλά από αυτά που γράφονται και λέγονται έχουν μεν μια δόση πραγματικότητας και στη φυσική λέμε πάντοτε «ποτέ μη λες ποτέ», αλλά είμαστε αρκετά μακριά. Θα τολμούσα να πω ότι ξέρουμε πάρα πολύ περισσότερα για τις μαύρες τρύπες, από όσα ξέρουμε για τις σκουληκότρυπες. Όλα αυτά είναι πολύ γοητευτικά, αλλά επαναλαμβάνω ότι ενώ έχουν κάποια μαθηματική βάση, θέλει δουλειά ακόμα για να τα δούμε. Και βεβαίως αν είναι έτσι, θα είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον και για ταξίδια στον χρόνο κτλ. Χονδρικά, για να πούμε μια αναλογία, φανταστείτε ότι ανοίγεται στη Γη μια μεγάλη στοά, που ξεκινά από ένα σημείο «Α» και πηγαίνει κάτω στο αντιδιαμετρικό σημείο, το «-Α». Κι αυτό περνά από το κέντρο της γης. Τότε για να πας από το Α στο αντιδιαμετρικό του (…), ανεξάρτητα από τη μάζα κτλ, φτάνεις από το ένα σημείο στο άλλο σε περίπου 42 λεπτά. Για φανταστείτε το! (…) Αν δεν υπήρχαν λύσεις για τις σκουληκότρυπες από τη βασική θεωρία που έχουμε, της σχετικότητας, τότε θα αρνιόμουν να το συζητήσω, αλλά εδώ υπάρχουν τέτοιου είδους λύσεις και αυτό σημαίνει ότι κάποια στιγμή, με τον χρόνο, θα έχουμε νέα πράγματα.

Έχετε πει πως πιθανώς οι περισσότεροι άνθρωποι θα μεταναστεύσουν σε άλλους πλανήτες και σε κάποιες δεκαετίες θα υπάρχουν παιδιά που στην ταυτότητά τους θα αναγράφεται «τόπος γέννησης, σελήνη». Έχετε προσδιορίσει χρονικά το πότε θα μπορούσε να συμβεί αυτό;

Δεν είμαι ειδικός επί του θέματος, δεν είμαι επαγγελματίας μελλοντολόγος (…) αλλά γενικά νομίζω ότι στα επόμενα 20-30 χρόνια, θα αρχίσει αυτό για τα οποίο μιλάμε να γίνεται πάρα πολύ αισθητό. Από τα διαβάσματά μου και από συζητήσεις με συναδέλφους μου από τη NASA και την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA), τα πράγματα αυτά «συμβαίνουν» κι εργάζονται πολλοί επιστήμονες πάνω σε αυτές τις δυνατότητες αυτή την ώρα που μιλάμε εμείς…

Σας φοβίζει καθόλου ότι το επόμενο μεγάλο άλμα σε αυτό το πεδίο πιθανότατα θα γίνει από εταιρείες όπως η SpaceX του Elon Musk ή η Blue Origin του Jeff Bezos;

(…) Πιστεύω πως κι αυτοί οι άνθρωποι έχουν την αγωνία ότι η Γη δεν θα αντέξει και θέλουν να φτιάξουν κι αυτοί κάτι για να βοηθήσουν στο μέλλον. Θα έλεγα ότι (η εμπλοκή τους) θα λειτουργήσει θετικά (…) Όταν δε, μιλάμε για αυτούς που θα φύγουν (από τη Γη), δεν θα είναι αυτοί που θα έχουν τα πουγκιά και θα πετάνε τις λίρες και θα λένε «πάρε τα λεφτά, μπαίνω στο πλοίο και φεύγω». Θα υπάρχουν άλλου είδους κριτήρια, γιατί δεν θα θέλουμε να πάμε σε άλλους πλανήτες και να φτιάξουμε το Μετάνθρωπο από αυτούς που κάναν τη Γη όπως είναι τώρα…

Πώς όμως μπορεί να γίνει η επιλογή αυτών που θα αποικίσουν άλλους πλανήτες;

Πρέπει να το πάρουμε απόφαση: Όλοι οι άνθρωποι προφανώς γεννιόμαστε ίσοι, δεν το συζητάμε αυτό τώρα, όλοι έχουμε προφανώς τα ίδια δικαιώματα, αλλά σίγουρα δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Είναι καθαρά τυχαίο αυτό -κι ευτυχώς δεν έχει σχέση ούτε με κοινωνικές τάξεις, ούτε με φιλοσοφίες, ούτε με δεξιούς κι αριστερούς, όπως έλεγε κάποια φίλη μου. Το πνεύμα το πού πάει και κάθεται, το αποφασίζει μόνο του (…)

Ο άνθρωπος παραβίασε την «κλειδαριά» της εξέλιξής του και κατά πολλούς ο Homo Sapiens όπως τον ξέραμε τελειώνει. Πού πιστεύετε ότι οδεύουμε ως είδος;

Θα είμαστε ένα περίεργο μείγμα, δεν μπορεί να το προσδιορίσει κάποιος ακριβώς, αλλά σίγουρα δεν θα είμαστε όπως είμαστε. Αυτό που λέτε για την παραβίαση της κλειδαριάς της εξέλιξης είναι πάρα πολύ ωραίο και βασικό. Γιατί είχαμε φτιαχτεί για να είμαστε πάνω στα δέντρα και να τρώμε χαρούπια. Έπεσε κάποιος κάτω από το δέντρο -ή αν είχε DNA ελληνικό τον έσπρωξε κάποιος- και είδε ότι εκεί είναι καλύτερα. Σηκώθηκε στα δύο πόδια και κατάλαβε ότι έτσι βλέπει πιο εύκολα τα λιοντάρια να έρχονται από ό,τι όταν είναι πεσμένος στα τέσσερα… Δεν είχε όμως η φύση προβλέψει ότι το μυαλό μας θα είναι αυτό που έχουμε τώρα… ‘Εχοντας αυτό το μυαλό επιδράσαμε πάνω στη φύση. Δεν μιλάω μόνο για τις κλιματικές αλλαγές. Η φύση δεν νόμιζε ότι θα πάει κάποιος να μείνει στη Στοκχόλμη λόγω του κρύου, και δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν χάρη στο κλίμα στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά το ανθρώπινο είδος κατασκεύασε ατμομηχανές, θέρμανση, ηλεκτρικό και τώρα η Σουηδία έχει γίνει καλύτερη από την Ελλάδα(…) Τώρα λοιπόν νομίζω ότι αυτό που συζητάνε όλοι, μέσα από την 4η βιομηχανική επανάσταση, είναι ο Μετάνθρωπος, η νέα εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Η στιγμή του θανάτου φαίνεται ότι απομακρύνεται ολοένα χρονικά για τον μέσο άνθρωπο και αρκετοί είναι αυτοί που μιλούν πλέον ακόμη και για κατάργησή του -τρόπον τινά. Αν βγάλουμε τον θάνατο από την εξίσωση, σε τι εκτιμάτε ότι θα πιστεύει ο άνθρωπος μελλοντικά;

Δεν θα έχει ανάγκη να πιστεύει σε κάτι. Υποτίθεται ότι όταν γίνει ο Μετάνθρωπος θα έχει μυαλό. Δεν με νοιάζει αν αυτό το μυαλό θα είναι φυσικό ή ψηφιακό (…) αλλά θα υπάρχει ένας πολύ ανεβασμένος μέσος όρος κι αυτό θα δώσει μια εντελώς διαφορετική όψη στον κόσμο γενικά. Μην ξεχνάμε ότι όλες οι σοβαρές θρησκείες έχουν πατήσει πάνω στον φόβο του ανθρώπου για τον θάνατο, αυτό είναι ιστορικό γεγονός. Αν λοιπόν κάνουμε στο μέλλον τη ζωή να τραβάει όσο θέλεις, μέχρι να «βαριέσαι» -και δεν υπάρχουν θεωρήματα που να μας λένε ότι υπάρχει ανώτερο όριο- τότε τα πράγματα αλλάζουν εντελώς ως προς αυτό το θέμα (…)

Ο Mετάνθρωπος θα είναι πιο ελεύθερος ή απλά πιο ψυχρός;

Θα έλεγα και τα δύο. Δηλαδή και ελεύθεροι θα γίνουμε, σίγουρα, αλλά θα υπάρξει δυστυχώς και ψυχρότητα, αυτό είναι σίγουρο. Θα ελέγχουμε καλύτερα τα συναισθήματά μας. Θα ψηφίζουμε -αν υπάρχουν ακόμη ψήφοι- πιο σωστά, θα ξέρουμε γενικά τι κάνουμε…

Αυτό όμως ίσως οδηγήσει και στον θάνατο των τεχνών, γιατί διαχρονικά οι τέχνες προκύπτουν από τους δαίμονες που πολεμάμε…

Νομίζω πως θα έχουμε ίσως καινούργιους δαίμονες. Η ιδέα μου είναι ότι οι δαίμονες δεν θα μας αφήσουν ποτέ, πάντα θα θέλουμε να κάνουμε κάτι παραπάνω. Θα ήθελα να δω μεγάλες μεταβολές. Παρότι έχω πραγματική τρέλα με τον κινηματογράφο, θα ήθελα να δω καινούργια είδη τέχνης. Απλοϊκό αυτό που λέω, αλλά αν ήμουν τώρα 20-25 ετών, θα δημιουργούσα ένα θέατρο-κινηματογράφο, π.χ., με ολογράμματα, εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα. Τέτοια μου περνάνε από το μυαλό. Οι νέοι θα μπορούν να έχουν απίστευτη γκάμα για να κάνουν πράγματα στο μέλλον για την τέχνη. Αρκεί να υπάρχει το drive, γιατί καταλαβαίνω το ερώτημά σας, τον φόβο ότι αν όλα είναι εντάξει και καλά, η ευδαιμονία μπορεί να φέρει αδράνεια.

Κατά τη γνώμη σας τι οδήγησε την Ελλάδα στην κρίση;

Η κρίση που άρχισε το 2008 ήταν διεθνές φαινόμενο. Και εμείς όμως ήμασταν έτοιμοι για την κρίση και το λέω με την αρνητική έννοια. Τι οδήγησε την Ελλάδα στην κρίση; Τα μυαλά που κουβαλάμε και το φρούτο αυτό πάει πολύ πίσω (…) Είχαμε τις εποχές της αφθονίας, τις εποχές του «δώστα όλα» (…) Καταλαβαίνω ότι η Ελλάδα είχε περάσει από το 1936 -με εξαίρεση την περίοδο της «Χαμένης Άνοιξης» που έλεγε ο Στρατής ο Τσίρκας (…)- μια κατάσταση πολύ περίεργη, ήταν η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν εκτέλεσε δωσίλογους και το πληρώσαμε. Μετά πάμε στη χούντα, τη μεταπολίτευση, νομίζω ότι από το 1974 ως το 1980 ήταν μια καλή διαχείριση, έγιναν αυτά που έπρεπε να γίνουν κατά κάποιο τρόπο (…) και μετά βεβαίως έχουμε την αλλαγή, η οποία ήταν αναμενόμενη, αλλά νομίζω πως το σύστημα εξόκειλε πολύ σύντομα από εκεί και πέρα με την έννοια των παροχών κι όλων των πραγμάτων που έγιναν… (…) Εγώ πιστεύω ότι οι Έλληνες …τους κακομάθανε είτε θελητά είτε αθέλητα. Έπρεπε να γίνουν κάποια πράγματα και καλώς γίνανε, αλλά νομίζω ότι έγινε μια υπερεκτίμηση του πόσο βαστάμε και νομίζω ότι αυτό μας οδήγησε σε αυτά που μας έχει οδηγήσει (…) Και άλλα κράτη είχαν κρίσεις, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Κύπρος. Κοιτάξτε πού είναι αυτοί και πού είμαστε εμείς. Είναι μεγάλη κουβέντα γιατί είμαστε έτσι που είμαστε, γιατί μαλώνουμε συνέχεια… Έχουμε το κουτάκι της διχόνοιας κλειστό και όποτε το χρειαζόμαστε, το ανοίγουμε (…)

Αν ήσασταν σήμερα νέος επιστήμονας στην Ελλάδα, τι θα κάνατε;

Θα έφευγα για το εξωτερικό. Αυτό. Δεν θα έκανα τίποτα άλλο (…)

Ποιος είναι κατά την άποψή σας ο κυρίαρχος λόγος που κάνει μεγάλη μερίδα των Ελλήνων να αντιμετωπίζει εχθρικά την ύπαρξη ιδιωτικών πανεπιστημίων;

Πρώτον, η γενική μου αίσθηση είναι ότι ευθύνεται η άγνοια. Δεύτερον, δεν ξέρω αν είναι όντως μεγάλη μερίδα των Ελλήνων που είναι εναντίον των ιδιωτικών πανεπιστήμιων. Αλλά σίγουρα στα σινάφια των δημοσίων πανεπιστημίων -και προφανώς βγάζω εκτός τα κέντρα αριστείας για τα οποία ήδη μιλήσαμε- δεν αρέσει αυτό το πράγμα, κάτι που εγώ θεωρώ τρομαχτικά οπισθοδρομικό, είναι ιδεοληψίες του 19ου αιώνα, αυτού του είδους οι πεποιθήσεις, και είμαι κάθετος. Κι όταν λέω ιδιωτικό πανεπιστήμιο δεν εννοώ «τα μαγαζάκια της κεντρικής οδού», μιλάω για σοβαρά ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εγώ θα τα προτιμούσα να είναι και παραρτήματα μεγάλων ευρωπαϊκών ή αμερικανικών πανεπιστημίων (…) ‘Ολο αυτό μας κάνει κακό. Μας κάνει κακό ήδη και στην Ευρώπη που μας κοιτάνε όλοι περίεργα για αυτό το θέμα (…) Κατά τη γνώμη μου το θέμα με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι όπως όταν ήρθε η ιδιωτική τηλεόραση, που ανάγκασε και τη δημόσια να φτιάξει (…) Δεν με ενδιαφέρει αν αυτά τα λέει η ΝΔ ή το ΚΙΝΑΛ ή δεν τα λέει ο ΣΥΡΙΖΑ. Εγώ δεν έχω καμία κομματική ένταξη, σημαίες και ομπρέλες (…), αλλά -το τονίζω- η παρούσα κατάσταση των συγχωνεύσεων και της «ομογενοποίησης» των Πανεπιστημίων μας κάνει κακό και οδηγεί σε αδιέξοδο… αδιέξοδο».

Οι πατέντες των εμβολίων και η δημαγωγία με πατέντα

της Σοφίας Βούλτεψη, Ελεύθερη Ζώνη, 10/5/2021

Η συζήτηση για τις πατέντες των εμβολίων έχει ανάψει για τα καλά. Σε όλον τον κόσμο με βάση τα πραγματικά δεδομένα. Στην Ελλάδα με βάση τον σουρεαλισμό του ΣΥΡΙΖΑ και την συνεχή και απροκάλυπτη δημαγωγία του. Αλλά το ζήτημα δεν είναι ποιος μίλησε πρώτος για το θέμα. Το ζήτημα είναι τι είπε, αν αυτό που είπε ήταν το σωστό, το ρεαλιστικό και το χρήσιμο και -τελικά- τι και πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε εγκαίρως το θέμα, πριν καν ανακαλυφθεί το εμβόλιο, ήδη από τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2020. Καθώς πολιτική είναι η τέχνη του προβλέπειν, μιλώντας στις 4 Μαΐου 2020 στη Διάσκεψη των Δωρητών για τον κορωνοϊό, είχε ζητήσει το εμβόλιο να κηρυχθεί παγκόσμιο αγαθό, υποστηρίζοντας πως η ανακάλυψη είναι σημαντική, αλλά δεν αρκεί. Και πως το εμβόλιο πρέπει να παραχθεί σε επαρκείς ποσότητες και στο μικρότερο χρονικό διάστημα, ώστε να μπορεί να διατεθεί σε προσιτή τιμή και σε ισότιμη βάση.

Ακριβώς επειδή είχε προβλέψει το επερχόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, αλλά και επειδή είχε εγκαίρως αντιληφθεί αυτό που αργότερα έγινε το παγκόσμιο σύνθημα: Κανείς δεν είναι ασφαλής, αν δεν είναι όλοι ασφαλείς.

Αντίθετα, ο Αλέξης Τσίπρας – πολύ αργότερα, αφού επαναλάμβανε πως δεν είχε ακόμη ανακαλυφθεί και αφού είχε κατηγορήσει την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί το εμβόλιο για να μην στηρίξει τάχα την δημόσια υγεία και να μην φτιάξει τις ΜΕΘ, που ο ίδιος δεν είχε φτιάξει – εμφανίστηκε πολύ αργότερα. Και αυτό για να επιτεθεί στον… καπιταλισμό!

Στις 8 Ιανουαρίου 2021, επισκεπτόμενος την Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου, είχε ζητήσει να περιέλθουν οι πατέντες στην ΕΕ «για να τις διαχειριστεί κάθε κράτος-μέλος με τις εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες, για να εμβολιαστεί όλος ο ευρωπαϊκός πληθυσμός».

Το επανέλαβε από το βήμα της Βουλής στις 15 Ιανουαρίου 2021, υποστηρίζοντας ότι η απελευθέρωση των πατεντών θα οδηγούσε σε αύξηση της παραγωγής.

Στις 29 Ιανουαρίου 2021, σε άρθρο του στο Politico, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζήτησε η ΕΕ να αποκτήσει τις σχετικές πατέντες προκειμένου να δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή δεξαμενή πατεντών, προσθέτοντας ότι «αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε κάθε κράτος-μέλος που διαθέτει τα μέσα και την υποδομή να παρασκευάσει εμβόλια».

Ωραία όλα αυτά, αλλά οι περισσότερες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα δεν διαθέτουν τέτοια υποδομή. Και όπως ειπώθηκε αργότερα, για να δημιουργηθεί αυτή απαιτείται τουλάχιστον ένας χρόνος.

Αλλά ούτε αυτή η πρόταση γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών.

Ακολούθησαν οι πρόσφατες δηλώσεις Μπάιντεν – δεν ήταν ακριβώς δηλώσεις, αλλά μια χαλαρή απάντηση σε ερώτηση δημοσιογράφου – και οι εξ αυτών αντιδράσεις. Φυσικά, ουδείς έδωσε σημασία στο ότι ο Μπάιντεν μίλησε για την ανάγκη συμφωνίας στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Ούτε στις δηλώσεις της εκπροσώπου του κ. Ψάκι που ξεκαθάρισε ότι οι ΗΠΑ σέβονται απολύτως τα πνευματικά δικαιώματα.

Και τότε άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι. Αποδεικνύοντας ότι μεταξύ των δηλώσεων Μητσοτάκη και των δηλώσεων Τσίπρα υπάρχουν μερικές θεμελιώδεις διαφορές.

Χωρίς αμφιβολία υπήρξε καθυστέρηση στην παραγωγή εμβολίων από τις εταιρίες στις οποίες ανατέθηκαν τα συμβόλαια.

Το πρόβλημα είναι το χάσμα ανισοτήτων

Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, είναι η ανεπίτρεπτη καθυστέρηση των εμβολιασμών στις φτωχές χώρες. Οι αμείλικτοι αριθμοί δείχνουν πως το 80% των εμβολίων έχουν διατεθεί στις πλούσιες χώρες, σε αντίθεση με τις φτωχές, όπου έχει κατευθυνθεί μόλις το 0,3%. Σκεφθείτε ότι μόλις το Σάββατο, 8 Μαΐου, το Πακιστάν έλαβε τις πρώτες 1,2 εκ. δόσεις από το πρόγραμμα COVAX.

Αυτό το χάσμα είχε εγκαίρως εντοπίσει ο Μητσοτάκης.

Αλλά μέχρι στιγμής μόνο η ΕΕ έχει ανταποκριθεί στο καθήκον εμβολιασμού των φτωχών χωρών, καθώς έχει γίνει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας εμβολίων με 200 εκατομμύρια δόσεις. Αντίθετα, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν εξαγάγει ούτε ένα εμβόλιο! Και παρά το γεγονός ότι η Moderna έχει απελευθερώσει την δική της πατέντα! Θα επανέλθω σ’ αυτό.

Η διάφορα ανάμεσα στην πατέντα και στην άδεια

Ας δούμε τι συμβαίνει πραγματικά:

Η πατέντα,  δηλαδή το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, δηλαδή τα πνευματικά δικαιώματα είναι κορυφαίος θεσμός προστασίας της επιστημονικής έρευνας. Η προστασία που παρέχεται μέσω των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας αποτελεί κίνητρο για την καινοτομία και οδηγεί την επιστήμη στην αγορά. Όχι με την συριζαϊκή ιδεοληπτική έννοια. Το νόημα είναι ότι μόνο έτσι το προϊόν της επιστημονικής έρευνας φθάνει στους πολλούς, μετατρέπεται σε αγαθό χρήσιμο για την κοινωνία και ελέγχεται ως προς την αξιοπιστία του – πάλι προς όφελος των ανθρώπων.

Η άδεια για παραγωγή ενός σκευάσματος είναι άλλο πράγμα: Αυτός που έχει κατοχυρώσει τα πνευματικά δικαιώματα και έχει ορίσει τους κανόνες ποιότητας, δίνει την άδεια και σε άλλους να παράγουν το ίδιο προϊόν, το ίδιο σκεύασμα, παρέχοντας επιστημονική καθοδήγηση. Ένα είδος franchise δηλαδή, όπου ο κατέχων την ιδέα ελέγχει αν αυτός που την αγοράζει παρέχει το ίδιο αξιόπιστο προϊόν, προσφέροντας και την αναγκαία τεχνογνωσία, αλλά και επιτόπια τεχνική υποστήριξη με πολύ εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό.

Μια αποδέσμευση χωρίς δικλείδες ασφαλείας θα οδηγούσε σε ελλιπείς ελέγχους, αδυναμία εξεύρεσης πρώτων υλών, ορισμένες από τις οποίες είναι ειδικού χειρισμού, ενώ η δημιουργία και πιστοποίηση νέων κέντρων παραγωγής διαρκεί τουλάχιστον έναν χρόνο.

Είναι άλλωστε γνωστό πως για να παρασκευαστούν τα συγκεκριμένα εμβόλια απαιτείται μια χώρα να διαθέτει και την τεχνογνωσία και τις ανάλογες εγκαταστάσεις.

Άδειες για τα φάρμακα κατά του AIDS

Μια λύση θα ήταν το παγκόσμιο ταμείο COVAX, που ιδρύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και λειτουργεί στο πλαίσιο της Συμμαχίας για τα εμβόλια GAVI, να αγοράσει τα δικαιώματα και στη συνέχεια να χορηγηθούν άδειες για την παρασκευή του στις άλλες ηπείρους ή σε χώρες όπως η Ινδία, η Ν. Αφρική, η Βραζιλία.

Κάτι τέτοιο έχει γίνει ήδη στο παρελθόν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (που εδρεύει στη Γενεύη, αποτελεί οργανισμό του ΟΗΕ και διαπραγματεύεται τις άδειες) για 12 φάρμακα κατά του AIDS, της Ηπατίτιδας C και της φυματίωσης.

Κι’ αυτό διότι οι άδειες μπορούν να δοθούν ευκολότερα, ενώ για μια συμφωνία για την πατέντα, απαιτούνται διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου που μπορεί να διαρκέσουν ως και δύο χρόνια έως ότου επιτευχθεί συμφωνία. Επομένως η οδός αυτή είναι αργή.

280 ουσίες, 89 προμηθευτές, 19 χώρες

Η Biotech-Pfizer (αμερικανογερμανική συνεργασία) έχει ανακοινώσει ότι το εμβόλιό της αποτελείται από 280 ουσίες που προέρχονται από 89 προμηθευτές σε 19 χώρες. Γι’ αυτόν τον σκοπό η εταιρία έχει επενδύσει 1,7 δις ευρώ, ενώ έχει λάβει 375 εκ. από την Γερμανία και άλλα 100 από την ΕΕ.

Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανείς πως η πατέντα δεν αρκεί. Χρειάζεται μεγάλη υποδομή.

Και έτσι καταλήγουμε πως άλλο πράγμα η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και άλλο η απελευθέρωση των αδειών.

Στον Φλέμινγκ το Νομπέλ, στον Μόγιερ η πατέντα

Όλοι γνωρίζουμε πως ο Αλέξανδρος Φλέμινγκ ανακάλυψε το 1928 τον μύκητα που οδήγησε στην παρασκευή της βακτηριοκτόνου ουσίας πενικιλίνης. Δεν διεκδίκησε κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων, ούτε του δόθηκε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, διότι δεν επρόκειτο για εφεύρεση, αλλά για ανακάλυψη.

Πολύ αργότερα, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διάρκεια του οποίου χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η πενικιλίνη, ο Αμερικανός επιστήμονας Άντριου Μόγιερ, η ομάδα του οποίου είχε ασχοληθεί με την παρασκευή και μαζική παραγωγή του φαρμάκου, έλαβε τέσσερις άδειες ευρεσιτεχνίας για την παραγωγή του πρώτου αντιβιοτικού.

Έτσι, ο μεν Φλέμινγκ πήρε το Νομπέλ, ο δε Μόγιερ την πατέντα!

Για να καταλάβουμε τη διαφορά!

Πατέντες από τα παλιά για τα mRNA

Μια άλλη πτυχή του θέματος είναι ότι για τα mRNA εμβόλια (όπου m για messenger, δηλαδή αγγελιαφόρος), το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας έχει ήδη από τις 21 Μαρτίου 2012 εκδώσει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας υπ’ αριθμόν ΕΡ 1934345.

Η ιστορία πάει ακόμη πιο μακριά. Στις 28 Σεπτεμβρίου 2005, στο Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων του Μονάχου είχε ήδη καταχωρηθεί δίπλωμα ευρεσιτεχνίας με τον αριθμό πατέντας WO 2006 EP09448. Αμέσως μετά είχε γίνει και η εγγραφή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας.

Με λίγα λόγια, η πατέντα αφορά στο σύνολο των mRNA εμβολίων και η Biotech, από το 2008, χρονιά ίδρυσής της, έχει καταχωρίσει αρκετές εκατοντάδες τέτοια διπλώματα. Ακριβώς γι’ αυτό, μετά τις δηλώσεις Μπάιντεν κατέρρευσαν οι μετοχές αυτών των εταιριών στον δείκτη Nasdaq.

Τα εμβόλια δεν φτιάχνονται στις κουζίνες μας…

Φυσικά, για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες έχουν ευθύνες. Όπως και η ΕΕ που έπρεπε να προβλέψει τα προβλήματα στην παραγωγή και να φροντίσει εγκαίρως για αξιόπιστη μεταβίβαση των αδειών.

Κατά της φαρμακευτικής βιομηχανίας έχει στραφεί με δηλώσεις του στο ntv και ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ιατρικής Ένωσης Φρανκ Ούλριχ Μοντγκόμερι, καθώς την θεωρεί υπεύθυνη για όλη αυτή την συζήτηση της αμφισβήτησης των πνευματικών δικαιωμάτων.

Όπως είπε, δεν ενδιαφέρθηκαν εγκαίρως για τις φτωχές χώρες και τώρα έχει ξεκινήσει μία συζήτηση που θα πλήξει την έρευνα και την καινοτομία.

Είπε και κάτι ακόμη ο Μοντγκόμερι. Προειδοποίησε πως είναι αφελές να πιστεύει κανείς πως θα μπορούσε να φτιάξει εμβόλια στην… κουζίνα του! «Είναι περίπλοκη διαδικασία», είπε. Προσθέτοντας ότι χωρίς τις αναγκαίες διασφαλίσεις παραγωγής και ποιότητας δεν θα παράγονται ασφαλή εμβόλια.

Αλλά και ο ιδρυτής της εταιρίας Curevac (στην οποία συμμετέχει το Ίδρυμα Μπιλ και Μελίντα Γκέητς), ο βιολόγος Ίνγκμαρ Χόερ, μιλώντας στη FAZ αναφέρθηκε σε λαϊκιστικές συζητήσεις. Όπως είπε, κάθε εταιρία κρατά μυστικές κάποιες πλευρές των σκευασμάτων της και προτιμά να μην τα κατοχυρώνει στο σύνολό τους με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, προστατεύοντας ως κόρην οφθαλμού αυτήν την εσωτερική γνώση, προϊόν ερευνών που κρατούν δεκαετίες. «Αν καταργηθούν οι ευρεσιτεχνίες, καμιά εταιρία δεν θα διαθέτει χρόνο και χρήμα», είπε.

Και υπογράμμισε πως οι πρακτικές των κρατών είναι αυτές που εμποδίζουν τη δημιουργία φτηνών εμβολίων.

ΗΠΑ: Απαγόρευση εξαγωγών με νόμο από τον… πόλεμο της Κορέας!

Υπενθύμισε και κάτι ακόμη, πολύ σημαντικό: Οι ΗΠΑ απαγορεύουν την εξαγωγή ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή εμβολίων με βάση τον νόμο περί έκτακτης ανάγκης και αμυντικής παραγωγής που είχε να εφαρμοστεί από τον καιρό του πολέμου στην Κορέα! Ο νόμος αυτός παρέχει ειδικές εξουσίες στον Πρόεδρο να παρεμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα για λόγους εθνικής ασφαλείας. Και την απόφαση αυτή ο Πρόεδρος Μπάιντεν την έλαβε στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου.

Στα μέσα Απριλίου, ο κ. Μπάιντεν έλαβε μια επιστολή που υπέγραφαν 170 νομπελίστες και πρώην αρχηγοί κρατών, κάνοντας έκκληση για αναστολή των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ανάμεσά τους, ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο Μοχάμεντ Γιουνούς, ο Φρανσουά Ολάντ, ο Γκόρντον Μπράουν, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Προφανώς, αυτό τον οδήγησε στην τελευταία δήλωσή του, την οποία αμέσως έθεσε υπό προϋποθέσεις, χωρίς ωστόσο να αποσύρει τον νόμο που απαγορεύει τις εξαγωγές ουσιών.

ΕΕ: Ζητά συγκεκριμένες προτάσεις

Γι’ αυτό και η Κομισιόν αντέδρασε καλώντας τις ΗΠΑ να εξάγουν την παραγωγή τους αντί να συζητούν περί πνευματικών δικαιωμάτων.

«Είναι δυνατόν να δώσουμε πνευματικά δικαιώματα σε εργαστήρια που δεν γνωρίζουν πώς να τα παρασκευάσουν;», ήταν η δήλωση του Γάλλου Προέδρου Μακρόν.

Παρ’ όλα αυτά, άνοιξε μια χρήσιμη συζήτηση. Τα όρια της οποίας έθεσε από το Πόρτο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, αναφέροντας ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να συζητήσει για μια άρση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, εφόσον γίνουν «συγκεκριμένες προτάσεις».

Είπε συγκεκριμένα:  «Στο ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν πιστεύουμε πως αυτό μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμα μια μαγική λύση, όμως πιστεύουμε ότι οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε για το θέμα αυτό μόλις μπουν στο τραπέζι συγκεκριμένες προτάσεις».

Οι οποίες προφανώς πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλα τα παραπάνω…

Ένας σπάνιος υπέροχος άνθρωπος

του ΝΟΤΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Καθημερινή, 9/5/21

Την τελευταία φορά που μιλήσαμε στο τηλέφωνο είχε μόλις εισαχθεί στο νοσοκομείο με κορωνοϊό. Δυσκολευόταν πολύ να αναπνεύσει και μιλούσε για την ατυχία να μην έχει ανοίξει ακόμη η πλατφόρμα για τον εμβολιασμό της ηλικιακής ομάδας του. Οι λέξεις έβγαιναν με κόπο. «Νιώθω σαν να έχει παρκάρει πάνω στο στήθος μου ένα πελώριο τζιπ». Έπειτα από μερικές μέρες που τον έβαλαν στον αναπνευστήρα, μου έστελνε μηνύματα αγωνίας αλλά και ελπίδας. «Για λίγες ώρες καλύτερα, αλλά τις υπόλοιπες εσταυρωμένος. Βαριάς μορφής πνευμονία. Έχω όμως ραδιοφωνάκι και σ’ ακούω». Μετά, τα μηνύματα σταμάτησαν.

Με έζωσαν τα φίδια. «Τον διασωλήνωσαν», μου είπε αναστατωμένη η γυναίκα του, που μόλις είχε πάρει κι εκείνη εξιτήριο από το νοσοκομείο λόγω του ιού. Πίστευα πως όλα θα πήγαιναν καλά. Ενας άνθρωπος 67 χρόνων, με τσαγανό και χωρίς υποκείμενα νοσήματα θα ταλαιπωρηθεί, θα παλέψει, αλλά στο τέλος θα βγει νικητής, έλεγα. Μετά τη βαριά πνευμονία που δεν υποχωρούσε, ήρθε η ενδονοσοκομειακή λοίμωξη που επιδείνωσε την κατάσταση. Τη Δευτέρα του Πάσχα έγινε το αδιανόητο. Ο φίλος μου ο Ντίνος, έπειτα από σχεδόν 20 ημέρες νοσηλείας στην Εντατική, έχασε τη μάχη με τον κορωνοϊό. Αυτός που είχε δώσει τόσες μάχες στη ζωή του και τις είχε όλες κερδίσει.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε έξω από τη Θεσσαλονίκη, από πάμφτωχους γονείς. Ο πατέρας του μετέφερε λαχανικά στην κεντρική αγορά της πόλης με ένα παλιό φορτηγό. Απ’ αυτό ζούσε όλη η οικογένεια. Ο Ντίνος είχε κλίση στα ηλεκτρονικά, τελείωσε μια σχολή και άρχισε να επισκευάζει τηλεοράσεις και ραδιόφωνα. Ωσπου ήρθαν έτσι τα πράγματα και κάποιος πελάτης του γιατρός τον προσέβαλε. «Γι’ αυτό στη ζωή σου δεν πρόκειται να κάνεις τίποτα», του είχε πει απαξιωτικά. Βαριά λόγια, που έκαναν τον Ντίνο να δει τη ζωή με άλλο μάτι. Εκείνη τη μέρα υποσχέθηκε στον εαυτό του ότι θα αλλάξει τη μοίρα του.

Έβγαλε ναυτικό φυλλάδιο και μπάρκαρε για να μαζέψει χρήματα και να σπουδάσει. Τα καλοκαίρια πήγαινε σε κάποιο κολέγιο της Αγγλίας για να μάθει αγγλικά και το χειμώνα δούλευε μαρκόνης στα καράβια. Μετά τη γλώσσα έδωσε εξετάσεις GSE και μπήκε στο πανεπιστήμιο, όπου γνωριστήκαμε. Διάβασμα το χειμώνα και μπάρκο το καλοκαίρι. Πτυχίο και μετά μεταπτυχιακό. Στα ηλεκτρονικά και στις τηλεπικοινωνίες. Η πειθαρχία του, το πείσμα του και η απλότητά του κέρδισαν τον θαυμασμό και τον σεβασμό καθηγητών και συμφοιτητών. Αλλά κι επειδή ήταν πάντα εκεί να βοηθήσει και να ενθαρρύνει όσους είχαν ανάγκη.

Γύρισε στην Ελλάδα και στρώθηκε στη δουλειά. Ξεκίνησε με τηλεφωνικά κέντρα, ασχολήθηκε με πυροσωλήνες, με διόπτρες νυκτός, με ηλεκτρονικά υψηλής τεχνολογίας. Η εταιρεία του άρχισε να κερδίζει διεθνείς διαγωνισμούς και να πουλάει προϊόντα κόντρα σε κολοσσούς του είδους. Αμερικανικές φίρμες έφτασαν να πουλάνε τα δικά του είδη με αμερικανικό περιτύλιγμα σε εταιρείες του ελληνικού Δημοσίου που ήθελαν σώνει και καλά να αγοράσουν... made in USA.

Το πιο εντυπωσιακό. Πίστευε στις δυνάμεις του και στις δυνατότητες της χώρας. Σε κάθε του βήμα βροντοφώναζε ότι η Ελλάδα έχει από τους καλύτερους μηχανικούς στον κόσμο. Και ότι μια ελληνική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας δεν θα έχει τίποτα να ζηλέψει από τους ξένους. Αν βοηθηθεί, μπορεί να κάνει θαύματα. Να κάνει την Ελλάδα Ισραήλ, όπως έλεγε και ξανάλεγε. Καλή η γεωργία και ο τουρισμός, αλλά για την ανάπτυξη της χώρας κάποιος πρέπει να ποντάρει και στην υψηλή τεχνολογία, που είναι το μέλλον. «Ξέρεις πόσα χρήματα βγάζει η Ελλάδα από μία οθόνη δική μου που τοποθετείται στα γαλλικά Mιράζ; Σχεδόν τα διπλάσια απ’ ό,τι από δέκα τριαξονικά φορτηγά γεμάτα σταφύλια. Μία μικρή οθόνη. Γι’ αυτό πρέπει να φτιάξουμε την ελληνική Σίλικον Βάλεϊ. Τόσα σπουδαία ελληνικά μυαλά φεύγουν για πάντα στο εξωτερικό».

Απέκτησε χρήματα και φήμη. Και δύο καταπληκτικά αγόρια – ηλεκτρονικούς και κομπιουτεράδες– με τη σύζυγό του Εύη, την αγάπη του και συμπαραστάτη σύντροφό του στα εύκολα και στα δύσκολα. Κι ένα εγγονάκι που επιτέλους θα γέμιζε χαρά τα χρόνια της «αποστρατείας» του – είχε κάνει ήδη τα χαρτιά του για τη σύνταξη. Αλλιώς τα έφερε η ζωή, Ντίνο μου. Ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός αν περισσότεροι άνθρωποι έμοιαζαν έστω και λίγο σ’ εσένα.