του βιολόγου Θάνου Καψάλη, FB, 27/5/2017
Οι περισσότεροι φίλοι ίσως αγνοούν τον Albert Szent-Györgyi, έναν σπουδαίο βιοχημικό και φυσιολόγο και βραβευμένο με το βραβείο Nobel Φυσιολογίας το 1937 για την ανακάλυψη της βιταμίνης C.
Αρκετοί όμως γνωρίζουν μια ιστορία που αποδίδεται σε αυτόν, την οποία έλεγε στους συναδέλφους του, προκειμένου να τους δείξει πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει κάποιο, έστω και κακό, σχέδιο, στην εργαστηριακή έρευνα, παρά κανένα.
Θα παραθέσω λοιπόν αυτήν την ενδιαφέρουσα ιστορία, για όσους δεν την γνωρίζουν, προειδοποιώντας τους όμως: Τα περιστατικά της δεν έχουν ποτέ επιβεβαιωθεί, και συνεπώς είναι άγνωστο αν ο Györgyi, που είχε ζήσει μια πολυτάραχη ζωή, καθώς πήρε μέρος στους δύο παγκόσμιους πολέμους, εντάχθηκε στην ουγγρική αντίσταση κατά των Ναζί, αντιτάχθηκε στην επιβολή κομμουνιστικού καθεστώτος στην Ουγγαρία, αλλά και ως Αμερικανός πολίτης, στον πόλεμο του Βιετνάμ. Κανείς δεν ξέρει αν έζησε αυτή την ιστορία ως αυτόπτης μάρτυρας ή απλώς την επινόησε.
Σύμφωνα λοιπόν με την ιστορία, κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου πολέμου ένας λόχος στρατιωτών είχε στρατοπεδεύσει σε ένα χωριό στους πρόποδες των Άλπεων και ο επικεφαλής τους, θέλοντας να αποκτήσει γνώση της περιοχής έστειλε μια ομάδα εθελοντών στρατιωτών να την εξερευνήσουν.
Η ομάδα έφυγε, όμως λίγο μετά ξέσπασε απρόβλεπτα μια σφοδρή χιονοθύελλα που κράτησε μέρες, με αποτέλεσμα να χαθούν τα ίχνη της ομάδας και ο λόχος, μετά την παρέλευση των ημερών, να θεωρήσει ότι οι αγνοούμενοι στρατιώτες ήταν πλέον νεκροί.
Ενώ λοιπόν ο νεαρός λοχαγός που είχε δώσει την εντολή για την αποστολή, είχε πέσει σε βαριά θλίψη, κατηγορώντας τον εαυτό του πως είχε στείλει τους στρατιώτες του σε βέβαιο θάνατο, οι χαρούμενες φωνές των συναδέλφων τους, τράβηξαν την προσοχή του.
Η ομάδα των στρατιωτών, ταλαιπωρημένη αλλά ζωντανή, είχε γυρίσει πίσω! Όταν λοιπόν τους ρώτησε πως τα κατάφεραν, ο λοχίας της ομάδας τού είπε: Όταν άρχισε να πέφτει χιόνι κοιτάξαμε να προφυλαχθούμε και όταν κάπως σταμάτησε, ένας στρατιώτης μάς είπε πως έχει στην τσέπη του έναν χάρτη. Ακολουθώντας λοιπόν τον χάρτη, καταφέραμε να επιστρέψουμε.
«Για να δω τον χάρτη», τού είπε τότε ο λοχαγός. Και ο στρατιώτης ανασύροντας από την τσέπη του τον χάρτη έκανε το μάτια του λοχαγού να ανοίξουν διάπλατα. Ο χάρτης δεν ήταν των Άλπεων, αλλά τον Πυρηναίων!
Ηθικό δίδαγμα: Στην έρευνα, αλλά και στην πολιτική και στην ζωή και παντού θα έλεγα, είναι προτιμότερο να έχεις ένα κακό σχέδιο, παρά κανένα...
