Newsroom ΔΟΛ, 14/8/2015
Ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε με επίγειο τηλεσκόπιο τον μικρότερο εξωπλανήτη που έχει μέχρι σήμερα άμεσα παρατηρηθεί από τη Γη. Πρόκειται για έναν πολύ νεαρό αέριο γίγαντα, σε απόσταση περίπου 96 ετών φωτός, που μοιάζει με τον Δία όταν αυτός βρισκόταν σε βρεφική ηλικία. Περιβάλλεται από μία ατμόσφαιρα πλουσιότερη σε μεθάνιο από κάθε άλλο γνωστό εξωπλανήτη, ενώ η επιφανειακή θερμοκρασία του υπολογίζεται στους 430 βαθμούς Κελσίου.
Το σύστημα
Ο πλανήτης 51 Eridani b βρίσκεται σε ένα πλανητικό σύστημα που μοιάζει αρκετά με το δικό μας και έχει ως μητρικό άστρο τον 51 Eridani, που είναι περίπου μιάμιση φορά μεγαλύτερος από τον Ήλιο. Το εν λόγω άστρο, γνωστό και ως 51 Eri, έχει ηλικία μόλις 20 εκατομμυρίων ετών (έναντι 4,6 δισεκατομμυρίων του Ήλιου) και βρίσκεται στον νότιο αστερισμό του Ηριδανού.
Η ανακάλυψη, με επικεφαλής τον καθηγητή αστροφυσικής Μπρους Μάκιντος του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνιας, έγινε με το νέο όργανο Gemini Planet Imager, που έχει τοποθετηθεί πάνω στο διαμέτρου οκτώ μέτρων τηλεσκόπιο Gemini South στη Χιλή. Είναι η πρώτη ανακάλυψη του εν λόγω οργάνου, που ανιχνεύει άμεσα τους εξωπλανήτες στο οπτικό και υπέρυθρο φάσμα.
Κατά την τελευταία εικοσαετία σχεδόν 2.000 εξαπλωνήτες έχουν επιβεβαιωμένα ανακαλυφθεί. Όμως σχεδόν όλες τις φορές ο εντοπισμός τους γίνεται έμμεσα, συνήθως καθώς ο πλανήτης περιοδικά σκιάζει εν μέρει το φως του άστρου του, όταν διερχόμενος παρεμβάλλεται μεταξύ του μητρικού του άστρου και της Γης.
Επειδή οι εξωπλανήτες είναι πολύ αχνοί σε σχέση με τα μητρικά λαμπερά άστρα τους, είναι πολύ δύσκολη η άμεση παρατήρησή τους, εκτός και αν είναι πολύ μεγάλοι. Μέχρι σήμερα είχε επιτευχθεί ο άμεσος εντοπισμός πλανητών (περίπου δέκα) με μάζα τουλάχιστον πενταπλάσια του Δία. Όμως το νέο όργανο Gemini Planet Ιmager, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία το 2014 και ενσωματώνει άκρως εξελιγμένη οπτική τεχνολογία, μπορεί να «δει» πλέον μικρότερους εξωπλανήτες και να κάνει φασματοσκοπική-χημική ανάλυση του φωτός τους. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».
