Η ποιότητα κάθε συστήματος, πέρα από την υλικοτεχνική του υποδομή, χαρακτηρίζεται κυρίως από την ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού του.
Αχιλλέας Γραβάνης, iefimerida.gr, 7/12/2023
Ένα αεροσκάφος F-35 στα χέρια ενός ανεύθυνου, ανεκπαίδευτου, αδιάφορου πιλότου είναι ένα επικίνδυνο μάτσο σίδερα με καλώδια. Ένα νοσοκομείο πλήρως εξοπλισμένο σε υλικοτεχνική υποδομή, με υγειονομικό προσωπικό ανεκπαίδευτο, αδιάφορο, είναι αναποτελεσματικό και επίσης επικίνδυνο. Αυτό όμως πρέπει να ισχύει κυρίως στην εκπαίδευση. Και δυστυχώς αυτό δεν ισχύει στην Μεταπολίτευση σε όλη την εκπαίδευση, κυρίως όμως στη δευτεροβάθμια, μέση εκπαίδευση.
Ο άκρατος συνδικαλισμός, η αντίληψη ότι υπάρχουν μόνο δικαιώματα και όχι υποχρεώσεις, η ελλειματική γνώση σε σημαντικό αριθμό των εκπαιδευτικών της μέσης εκπαίδευσης, έχουν οδηγήσει σε καθίζηση της ποιότητας των γυμνασίων και των λυκείων μας. Κι αυτό αφορά σχεδόν αποκλειστικά στα δημόσια σχολεία: συνελεύσεις των καθηγητών εν ώρα μαθήματος, διάχυτος κομματισμός (αφορά σε όλο το κομματικό φάσμα) αποσυντονίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία, την ξεχειλώνουν, την υποβαθμίζουν.
Οι μαθητές μιμούνται τους καθηγητές τους, εκπαιδεύονται στον άκρατο δικαιωματισμό, η σημασία των υποχρεώσεων υποβαθμίζεται. Οι συχνές μαθητικές καταλήψεις των σχολείων για ψύλλου πήδημα απολαμβάνουν συχνότατα της στήριξης της πλειοψηφίας των δικαιωματιστών καθηγητών. Έτσι το ξεχείλωμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας επιτείνεται με την συγχορδία καθηγητών και μαθητών.
Οι μαθητές αρέσκονται στην νοοτροπία της ελάσσονος προσπάθειας που καλλιεργείται στη Μεταπολίτευση στη μέση εκπαίδευση, κυρίως από τους καθηγητές της αλλά που βρίσκει ανταπόκριση και μέσα στην οικογένεια: να μην πιέζουμε τα παιδιά, να μην προωθούμε τον συναγωνισμό τους μην τους δημιουργήσουμε ψυχολογικά προβλήματα. Οι καθηγητές που στέκονται απέναντι σε αυτές τις διαλυτικές συμπεριφορές καθηγητών και μαθητών χαρακτηρίζονται ως συντηρητικοί με αντιεκπαιδευτική στάση. Έτσι ουδείς μιλά μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, η αυτολογοκρισία κυριαρχεί: που να μπλέκω τώρα και οι περισσότεροι αδιαφορούν και ‘κοιτούν’ έξω από το δημόσιο σχολείο.
Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας έχει αποδεχτεί αυτή την κατάσταση στη μέση εκπαίδευση και επίσης αδιαφορεί. Οι πλέον ευαίσθητοι και υπεύθυνοι γονείς μεταφέρουν τα παιδιά τους στα ιδιωτικά λύκεια και γυμνάσια, πληρώνοντας για την εκπαίδευση των παιδιών, πάρα πολλοί από το υστέρημα τους. Είναι ενδιαφέρον το φαινόμενο των αριστερών δικαιωματιστών, ιδιαίτερα των πολιτικών στελεχών και βουλευτών, που έχουν τα παιδιά τους σε καλά ιδιωτικά σχολεία, ενώ την ίδια στιγμή στηρίζουν κάθε διαλυτική κινητοποίηση, κατάληψη στα αντίστοιχα δημόσια.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που οι μαθητές μας της μέσης εκπαίδευσης πατώνουν στην αξιολόγηση της PISA. Και όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτήν την χώρα ‘δεν φταίει ο γάιδαρος αλλά το σαμάρι’. Φταίει λοιπόν η στρεβλή Πίζα και ο πύργος της και όχι το εκπαιδευτικό μας σύστημα και οι άνθρωποι του.
Η όλη κατάσταση μου προκαλεί θλίψη για χρόνια, ιδιαίτερα όταν την συγκρίνω με αυτήν που βίωσα ως μαθητής την δεκαετία του '70. Είχα την μεγάλη τύχη να έχω καθηγητές αφοσιωμένους επιστήμονες, σε ένα δημόσιο επαρχιακό εξατάξιο γυμνάσιο. Διαβασμένους, με πηγαίο ενδιαφέρον για την επιστήμη που δίδασκαν και τους μαθητές τους, πάντα επιμελημένους παρά τους περιορισμένους μισθούς τους, φωτεινά παραδείγματα στους μαθητές τους. Έμαθα μαθηματικά (Μεζάρης, Κουσουλός), φυσική και χημεία (Κορδέλας) στο σχολείο μου και έδωσα επιτυχώς εξετάσεις στο πανεπιστήμιο (τότε οι θέσεις φοιτητών πολύ λιγότερες από τις σημερινές) κάνοντας ελάχιστο φροντιστήριο. Τους θυμάμαι με ευγνωμοσύνη μετά από 45 χρόνια. Καθόρισαν αυτό που έγινα πολύ περισσότερο από την ελλειματική οικογένεια μου.
Η μέση εκπαίδευση χρειάζεται άλλους λειτουργούς και όχι μόνο ηλεκτρονικούς πίνακες και υπολογιστές. Χρειάζεται αφοσιωμένους και σοβαρούς δασκάλους που δεν βιοπορίζονται εκτός του σχολείου. Χρειάζεται καλά εκπαιδευμένους επιστήμονες και το πανεπιστήμιο μας έχει μεγάλη ευθύνη για τα ελλείματα των σημερινών καθηγητών της μέσης εκπαίδευσης. Και χρειάζεται πολιτικά κόμματα που να σέβονται, να επενδύουν στην μέση εκπαίδευση και όχι να την σκυλεύουν πολιτικά. Χρειάζεται και μια κοινωνία, μια πολιτεία, που να επενδύουν ουσιαστικά στην εκπαίδευση, εξασφαλίζοντας αξιοπρεπείς μισθούς στους λειτουργούς της. Αν θέλει αυτή η κοινωνία να επιβιώσει στον απίστευτο διεθνή ανταγωνισμό, ας δει λίγο πιο προσεκτικά τα σχολεία της γείτονος χώρας, μέρα που είναι σήμερα …
