Βίαιη έκρηξη ακτίνων έσπασε το ρεκόρ ακτινοβολίας με την μεγαλύτερη ενέργεια

ΒΗΜΑ, 22/11/2019

Μια σύντομη αλλά κατακλυσμική -άγνωστης προέλευσης- έκρηξη ακτίνων-γ σε ένα μακρινό γαλαξία, σε απόσταση 4,5 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, είχε την πιο υψηλή ενέργεια που έχει ποτέ γίνει αντιληπτή από τους αστρονόμους, περίπου 100 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του ορατού φωτός. Η κοσμική αυτή έκρηξη έσπασε το ρεκόρ της πηγής φωτός με την υψηλότερη ενέργεια στο σύμπαν. 

Οι περισσότεροι από 300 επιστήμονες από όλο τον κόσμο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature«, ανίχνευσαν την έκρηξη (GRB 190114C) αρχικά στις 14 Ιανουαρίου φέτος με τα διαστημικά τηλεσκόπια Neil Gehrels Swift Observatory και Fermi Gamma-ray Space Telescope, ενώ στη συνέχεια και πολλά άλλα επίγεια τηλεσκόπια στράφηκαν πάνω της.

Οι μυστηριώδεις εκρήξεις ακτίνων-γ (Gamma-ray Bursts ή GRBs) είναι οι πιο ισχυρές στο σύμπαν μετά την αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (big bang). Πιθανώς παράγονται από τεράστια άστρα που εκρήγνυνται με τη μορφή σούπερ-νόβα αφήνοντας πίσω τους μια μαύρη τρύπα ή από τη συγχώνευση άστρων νετρονίων ή μαύρων οπών. Μια τέτοια έκρηξη απελευθερώνει σε λίγα δευτερόλεπτα τόση ενέργεια όση ο Ήλιος μας σε όλη τη διάρκειας δέκα δισεκατομμυρίων ετών ζωή του.

Οι εκρήξεις αυτού του είδους, που εκτοξεύουν στο διάστημα σωματίδια πολύ υψηλής ενέργειας και ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά τυχαία στο τέλος της δεκαετίας του 1960 από δορυφόρους που παρακολουθούσαν τις πυρηνικές δοκιμές στη Γη, εμφανίζονται ξαφνικά στον ουρανό χωρίς προειδοποίηση, με ρυθμό περίπου μία τη μέρα. Διαρκούν μόνο από κλάσματα δευτερολέπτου έως μερικές εκατοντάδες δευτερόλεπτα, αλλά αφήνουν πίσω τους μια λιγότερη φωτεινή εκπομπή ακτινοβολίας σε ένα ευρύ φάσμα ενεργειών (ραδιοκύματα, οπτική, υπέρυθρη, υπεριώδης, ακτίνες-Χ), που μπορεί να παρατηρηθεί από μερικά τηλεσκόπια για λίγα λεπτά ή από τα ραδιοτηλεσκόπια για μήνες ή και χρόνια.

Κατά την έκρηξη-ρεκόρ ανιχνεύθηκαν φωτόνια των 0,2 έως 1 TeV (τεραηλεκτρονιοβόλτ), ισοδύναμα με την ενέργεια που απελευθερώνουν οι συγκρούσεις πρωτονίων στον μεγάλο επιταχυντή του CERN (συγκριτικά το ορατό φως έχει ενέργεια ενός τριών ηλεκτρονιοβόλτ). Είναι η πρώτη φορά που γίνεται αντιληπτή μια ακτινοβολία τόσο ισχυρής ενέργειας από μια έκρηξη ακτίνων-γ. Η έκρηξη GRB 190114C ήταν τουλάχιστον 100 φορές πιο φωτεινή από την έως τώρα φωτεινότερη γνωστή σταθερή πηγή ενεργειών επιπέδου ΤeV στο Νεφέλωμα του Καρκίνου.

Η κουλτούρα της αμάθειας

«Πήγαιναν οι αμαθείς κοντά του κι έδρεπαν ακόμη μεγαλύτερη αμάθεια».Τζον Απντάικ, Το παζάρι στο άσυλο

του Βασίλη Κανέλλη, in.gr, 22/11/2019

Εντυπωσιάζομαι που πολλοί εντυπωσιάστηκαν επειδή ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Open, μίλησε για την Ντόιτσε Βέλε, τη «δημόσια τηλεόραση της Ελβετίας», που την άκουγαν κρυφά οι Έλληνες τα χρόνια της Κατοχής. Εχουν δίκιο όσοι εντυπωσιάστηκαν, στο παρελθόν δεν είχε δώσει καμία αφορμή. Μόνο μια φορά είχε πει τη Ναόμι Κλάιν (τη θυμάστε;) Ναόμι Κάμπελ. Κι άλλη μια φορά χασκογελούσε όταν ένας φίλος του, ο σλοβένος πανεπιστημιακός Σλαβόι Ζίζεκ, έλεγε ότι όσοι δεν τον ψηφίσουν πρέπει να σταλούν στο γκουλάγκ. Είχε πάει, όπως θυμάστε, στη Μυτιλήνη και στη Λέσβο, είχε κάνει στροφή 360 μοιρών… Και μια άλλη φορά υποσχόταν ότι θα καταργήσει τον «νεοποτισμό», πριν αρχίσει να διορίζει μετακλητούς ό,τι κομματικό του βρισκόταν…
Δεν έχει νόημα η απαρίθμηση όλων των τεκμηρίων της παραμελημένης σχέσης του πρώην πρωθυπουργού με τη γνώση, που εκφράστηκε με ποικίλους τρόπους. Από σεβασμό στο κύρος του αξιώματος, άλλωστε, η δημοσιογραφική κοινή γλώσσα υποβάθμιζε αυτή την πλευρά του κάνοντας ευγενικά λόγο για σαρδάμ, για λαθάκια εν τη ρύμη του λόγου.
Αλλά η ελληνική κοινωνία, που στήριξε τον Τσίπρα, γενικώς στηρίζει και την κυρίαρχη κουλτούρα των τελευταίων δεκαετιών, την κουλτούρα της αμάθειας. Αρχίζει από την οικογένεια. Κυριαρχεί στο σχολείο και αποθεώνεται στα ΜΜΕ. Οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους, κατά την αλτουσεριανή ανάλυση, ευνοούν την καλλιέργεια και τη διάδοσή της. Κι η κοινωνία ανταποκρίνεται στα πρότυπα που, η επί δεκαετίες κυρίαρχη αντίληψη, έχει συμβάλει να κυριαρχήσουν απ’ άκρου εις άκρον.
Η βασική αιτία αυτής της αδιαφορίας για τη γνώση είναι ο κρατισμός. Ετσι και βρεθείς στην αγκαλιά του κράτους, από τη στιγμή που θα παραιτηθείς από βλέψεις για υψηλές θέσεις στην ιεραρχία, ουδείς θα σε ενοχλήσει περί προσόντων και περί ανταγωνιστικότητας στην εργασία που προσφέρεις. Αυτή η ειδική προνομία, που στο παρελθόν την είχαν «πελάτες» συντηρητικών κομμάτων εξουσίας, «εκδημοκρατίστηκε» τη δεκαετία του 1980 και, παράλληλα με το ξεχείλωμα των ορίων του κράτους, συνέβαλε καθοριστικά στη χρεοκοπία.
Το «προοδευτικό κύμα» εκείνης της δεκαετίας, άλλωστε, έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στο ξεχαρβάλωμα και της εκπαίδευσης. Ο εκπαιδευτικός αντιαυταρχισμός σε μεγάλο βαθμό συνυφάνθηκε με την υποβάθμιση της αξιολόγησης της μαθητικής εργασίας, με τον εξισωτισμό προς τα κάτω. Κι η μετάβαση από ένα συντηρητικό σχολείο σε πιο εξωστρεφείς μορφές εκπαίδευσης ακύρωσε πολύ γρήγορα τη γνωστική αυτονομία του γυμνασίου και του λυκείου, που μετατράπηκαν σε τεράστια πάρκινγκ μαθητών, στόχος των οποίων είναι να παπαγαλίζουν ετοιματζήδικες προκάτ ασκήσεις για το πανεπιστημιακό εισιτήριο – στο οποίο, έως πρόσφατα, κυριαρχούσε το σύνθημα «όχι στην εντατικοποίηση». Απόρροια αυτής της αντίληψης των πραγμάτων είναι και η πεποίθηση ότι «η αριστεία είναι ρετσινιά», που τη συμπύκνωσε ο υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς.
Αυτό το μοντέλο κοινωνικής ένταξης, που ορίζει και τα χαρακτηριστικά της ανάπτυξης, διώχνει από την Ελλάδα τους άξιους οι οποίοι κατορθώνουν να ξεφεύγουν από τον μέσο όρο. Δεν χρειάζεται τις ειδικές δεξιότητές τους και τη δημιουργικότητά τους η χώρα, γι’ αυτό και παίρνουν των ομματιών τους αναζητώντας πιο φιλόξενα περιβάλλοντα που θα μπορούσαν να στεγάσουν τις φιλοδοξίες και τα προσόντα τους.
Η χώρα είναι όμηρος της κουλτούρας της αμάθειας – και των πλειοψηφικών εκπροσώπων της.