Πέθανε ο νομπελίστας φυσικός Μάρεϊ Γκελ-Μαν

TA NEA, 25/5/19

Απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών ο Αμερικανός φυσικός Μάρεϊ Γκελ-Μαν, ένας από τους μεγάλους επιστήμονες του 20ού αιώνα, ο οποίος είχε τιμηθεί με το Νόμπελ Φυσικής του 1969 για τη σημαντική συμβολή του στη θεωρία των στοιχειωδών σωματιδίων.

Ο θάνατος του επήλθε στο σπίτι του στη Σάντα Φε του Νέου Μεξικού, όπου ήταν συνιδρυτής και διακεκριμένος καθηγητής του Ινστιτούτου της πόλης. Υπήρξε επίσης ομότιμος καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια (Caltech) και είχε εργαστεί για αρκετά χρόνια στο CERN.

Ο Γκελ-Μαν ήταν αυτός που πρότεινε ότι τα πρωτόνια και τα νετρόνια δεν αποτελούν τους στοιχειώδεις δομικούς λίθους της ύλης, αλλά αποτελούνται από άλλα μικρότερα θεμελιώδη σωματίδια, τα οποία ονόμασε κουάρκ. Η ονομασία αυτή προέρχεται από την πρόταση «Three quarks for Muster Mark» στο μυθιστόρημα Finnegans Wake του Ιρλανδού Τζέιμς Τζόις. Αρκετά αργότερα αποδείχθηκε και πειραματικά η ύπαρξη των κουάρκ.

Ο Γκελ-Μαν μεταμόρφωσε σε καθοριστικό βαθμό τη σωματιδιακή φυσική των δεκαετιών του 1950 και 1960, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», με την εντυπωσιακή ικανότητα του να ανακαλύπτει απόκρυφα πρότυπα και σχέσεις ανάμεσα στα στοιχειώδη σωματίδια του σύμπαντος. Μεταξύ άλλων, επινόησε τον όρο κβαντική χρωματοδυναμική (QCD), προώθησε τη θεωρία των υπερχορδών και εμβάθυνε στη μελέτη της πολυπλοκότητας (ιδίως στο Sante Fe Institute). Έγραψε κι ένα εκλαϊκευτικό βιβλίο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «The Quark and the Jaguar: Adventures in the Simple and the Complex» («Το κουάρκ και ο ιαγουάρος: Περιπέτειες στο απλό και στο πολύπλοκο»).

Πολύγλωσσος, κοσμοπολίτης και με πολλαπλά ενδιαφέροντα από την αρχαιολογία και τη γλωσσολογία ως την ορνιθολογία, είχε κάτι από αναγεννησιακή φιγούρα. Είχε γεννηθεί το 1929 στο Μανχάταν από μετανάστες Εβραίους γονείς της Ανατολικής Ευρώπης. Σπούδασε με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο Γιέηλ, πήρε το διδακτορικό του από το ΜΙΤ το 1951 και ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ («πατέρας» της ατομικής βόμβας) τον έφερε στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, από όπου αργότερα πήγε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και εργάσθηκε υπό την καθοδήγηση του διάσημου φυσικού Ενρίκο Φέρμι, προτού καταλήξει στο Caltech, όπου βρήκε το άλλο «ιερό τέρας» της Φυσικής, τον Ρίτσαρντ Φάινμαν.

Είχε παντρευτεί δύο φορές, ενώ δήλωνε ανθρωπιστής και αγνωστικιστής.

Η μέρα που ο Μάο θυσίασε 60 εκατομμύρια φτωχούς

του Αλέξανδρου Σκούρα, Liberal.gr, 24/5/19

Πριν λίγες μέρες ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Αγρίνιο, χρησιμοποίησε μία γνωστή φράση του Μάο Τσετούνγκ. «Σιγά μη λυγίσει ο λαός απέναντι σε αυτούς που παριστάνουν τους λέοντες αλλά δεν είναι τίποτα άλλο από χάρτινες τίγρεις» είπε ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ για τους αντιπάλους του.

Ως ηγέτης μίας παράταξης που ισχυρίζεται ότι έχει δημοκρατικές ανησυχίες, θα περίμενε κανείς να βρει στο λόγο του πρωθυπουργού λίγη αίσθηση ντροπής, λίγο σεβασμό προς τα εκατομμύρια ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους χάρη στο όραμα του ολοκληρωτικού ηγέτη της Κίνας, Μάο Τσετούνγκ.

Όμως, η αναφορά του κ. Τσίπρα στον Μάο δεν ήρθε σε μία τυχαία στιγμή. Σαν χθες, 23/5 του 1958, ο Μάο έδωσε το έναυσμα για μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες - αν όχι τη μεγαλύτερη - της ανθρώπινης ιστορίας, το «Μεγάλο άλμα προς τα εμπρός». Το μεγάλο άλμα, στα μάτια του κομμουνιστή ηγέτη - δικτάτορα της Κίνας ήταν η εκβιομηχάνιση της κινεζικής οικονομίας.

Η ανικανότητα του ιδίου και των συμβούλων του να αντιληφθούν τις αδυναμίες του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας οδήγησαν στον θάνατο έναν δυσθεώρητο αριθμό ανθρώπων. Οι πιο συντηρητικές προβλέψεις μιλούν για 15 εκατομμύρια νεκρούς από την πείνα και την ασσυτία ενώ οι περισσότερες και ευρύτερα αποδεκτές μετρήσεις, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών Κινέζων ιστορικών, μιλούν για 60 εκατομμύρια.

Πάρτε μία ανάσα και αναλογιστείτε ότι ο άνθρωπος που εγκαλεί τους πολιτικούς του αντιπάλους (και όχι μόνο) για ακραίους νεοφιλελευθερισμούς, συστήματα Πινοσέτ, και άλλα αντίστοιχα φαιδρά, πριν λίγες μέρες μνημόνευε τον σφαγέα ενός πληθυσμού που ισοδυναμεί με έξι Ελλάδες.

Για να αποκτήσουμε λίγο αίσθηση της κλίμακας, που δεν χωράει στον ανθρώπινο νου, ο Β’ Παγκόσμιος στοίχισε συνολικά τις ζωές σε περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους αν συμπεριλάβουμε τις στρατιωτικές και τις πολιτικές απώλειες. Φανταστείτε πως θα αντιδρούσε ο ίδιος ο κ. Τσίπρας και γενικότερα η αριστερά αν κάποιος πολιτικός τους αντίπαλος χρησιμοποιούσε ρητά και φράσεις ενός ανθρώπου που ευθύνεται για τόσο πόνο και θάνατο όπως ο Μάο.

Αρκετά όμως με τον κ. Τσίπρα. Μας αρκεί που έχει το θάρρος της γνώμης του και ανοιχτά δηλώνει την εκτίμηση και το θαυμασμό του προς τους ηγέτες του κομμουνισμού που σκόρπισαν φτώχεια και θάνατο στον πλανήτη με κύρια θύματα, στην περίπτωση του Μάο, τους φτωχούς, τους αγρότες και τους εργάτες.

Το ζητούμενο σήμερα είναι να φροντίσουμε αυτές οι ημερομηνίες να μην περνούν απαρατήρητες. Τα παιδιά μας πρέπει να γνωρίζουν τι θα πει Μάο και τι θα πει «μεγάλο άλμα προς τα εμπρός» αν θέλουμε να μείνουν μακριά από τις απεχθείς ιδέες του ολοκληρωτισμού.

Ίσως μια καλή ιδέα για μία επόμενη κυβέρνηση να είναι η ανάδειξη της 23ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης για τα θύματα του Μαοϊκού κομμουνισμού. Ενδεχομένως και η προσθήκη μίας ακόμα ημέρας για τα θύματα του σταλινισμού να ήταν ευπρόσδεκτη αλλά εκεί οι ημερομηνίες που σήμαναν τον θάνατο, την καταπίεση, και την πείνα υπήρξαν περισσότερο διασπαρμένες.

Τα 35 αγαπημένα Ελληνικά βιβλία 60 συγγραφέων

Βιβλία, βιβλία

35 βιβλία στην ελληνική γλώσσα που έχουν επηρεάσει και αγαπηθεί από 60 Έλληνες συγγραφείς, από «γεννήσεως» της γραφής έως και σήμερα, (σύγχρονα και παλιά) ανεξαρτήτως περιεχομένου, κατηγορίας και έτους συγγραφής τους. Κάτι σαν μια ιδανική βιβλιοθήκη. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ταχυδρόμος το 2008. Οι αριθμοί είναι οι ψήφοι που πήραν τα έργα.

1. Ποιήματα, Κ.Π. Καβάφης: 97
2. Οδύσσεια, Όμηρος: 54
3. Ιλιάδα, Όμηρος: 50
4. Οιδίπους Τύραννος, Σοφοκλής: 43
5. Το κιβώτιο, Άρης Αλεξάνδρου: 38
6. Βάκχες, Ευριπίδης: 30
7. Η ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, Θουκυδίδης: 24
8. Αντιγόνη, Σοφοκλή: 23
9. Η φόνισσα, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη:23
10. Συμπόσιον, Πλάτωνας: 17
11. Η ασκητική, Νίκος Καζαντζάκης: 17
12. Εroïca, Κοσμάς Πολίτης: 17
13. Δοκιμές Α΄&Β΄, Γιώργος Σεφέρης: 16
14. Ο επιτάφιος θρήνος, Γιώργος Ιωάννου: 16
15. Το αμάρτημα της μητρός μου, Γεώργιος Βιζυηνός: 15
16. Πάπισσα Ιωάννα, Εμμανουήλ Ροΐδης 14
17. Ακυβέρνητες πολιτείες, Στρατής Τσίρκας: 13
18. Άπαντα, Εμμανουήλ Ροΐδης: 12
19. Ιστορία, Ηρόδοτος: 11
20. Απομνημονεύματα, Μακρυγιάννης: 11
21. Η γυναίκα της Ζάκυθος, Διονύσιος Σολωμός: 11
22. Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Νίκος Καζαντζάκης: 11
23. Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου, Πηνελόπη Δέλτα: 10
24. Ορέστεια, Αισχύλος: 10
25. Παραλογές (δημοτικά τραγούδια, έκδοση Λίνου Πολίτη): 9
26. Χριστουγεννιάτικα Διηγήματα, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: 10
27. Τα ρόδινα ακρογιάλια, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: 9
28. Για ένα φιλότιμο, Γιώργος Ιωάννου: 9
29. Ο καθρέφτης και το μαχαίρι/ Τα σχόλια του τρίτου, Μάνος Χατζιδάκις
30. Κανών περιεκτικός πολλών εξαίρετων πραγμάτων: Καισάριος Δαπόντε
31. Κύρου Ανάβασις, Ξενοφώντος: 9
32. Η σονάτα του σεληνόφωτος, Γιάννης Ρίτσος: 9
33. Ποιος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου, Γεώργιος Βιζυηνός: 9
34. Ύμνος εις την Ελευθερία, Διονυσίου Σολωμού : 9
35. Διηγήματα, Κωνσταντίνος Θεοτόκης:8