Σταμάτης Κριμιζής, κορυφαίος αστροφυσικός της NASA

Γίναμε ρεζίλι σε όλον τον κόσμο για ανοησίες, αδιανόητα σε άλλες χώρες

BHMAgazino, 2/8/2015

Το διαστημικό σκάφος Νew Horizons συνεχίζει να σαγηνεύει τη Γη αποστέλλοντας έγχρωμες φωτογραφίες (στις αποχρώσεις του καφέ και του κόκκινου) από τον Πλούτωνα. Ο διακεκριμένος αστροφυσικός της NASA Σταμάτης («Τομ») Κριμιζής, ο «νονός» του παρθενικού στην Ιστορία περάσματος από τον Πλούτωνα (στις 14 Ιουλίου 2015) αλλά και ο μοναδικός επιστήμονας που επισκέφθηκε (μέσα από τα όργανα και τα διαστημικά οχήματα που κατασκεύασε) και τους εννέα πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, μιλάει στο BΗΜΑgazino για το τελευταίο μεγάλο βήμα της ανθρωπότητας στην κατάκτηση του Διαστήματος.

Ο 77χρονος ακαδημαϊκός, που συνέδεσε το όνομά του με τα πιο σημαντικά προγράμματα της NASA (όπως οι θρυλικές αποστολές των Voyager 1 και 2) ενώ προ μηνών τού απονεμήθηκε το Βραβείο Συνολικής Προσφοράς από το Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος των ΗΠΑ (διάκριση που έχουν λάβει οι πιο μεγάλοι αμερικανοί ήρωες του Διαστήματος όπως οι Νιλ Αρμστρονγκ, Τζον Γκλεν κ.ο.κ.), εξηγεί ακόμη γιατί ποσώς ζηλεύει τους αστροναύτες, γιατί ο Κόκκινος Πλανήτης συνεχίζει να γοητεύει τους γήινους, αλλά και το ενδεχόμενο να σκοντάψουμε σε έναν εξωγήινο πολιτισμό. 

Μιλάει βέβαια και για το δικό του πολυτάραχο ταξίδι από τον Βροντάδο της Χίου στην άβυσσο του αεροδιαστήματος. Επειτα από μισό αιώνα διαγαλαξιακών περιπετειών, ο επικεφαλής από το 1991 των διαστημικών προγραμμάτων στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς στο Μέριλαντ των ΗΠΑ ετοιμάζεται ήδη για την επόμενη αποστολή του. Είναι η προγραμματισμένη για την 31η Ιουλίου 2018 εκτόξευση του Solar Probe Plus: «Αγωνίζομαι γι' αυτό τα τελευταία σαράντα χρόνια. Αν με ρωτούσατε ποιο κομμάτι του Σύμπαντος θα ήθελα να ατενίσω, θα σας έλεγα δίχως σκέψη τον Ηλιο».

Κύριε καθηγητά, πώς βιώνετε στα 77 σας χρόνια το ιστορικό ταξίδι του New Horizons στον Πλούτωνα; Διαφέρει από τους επιστημονικούς θριάμβους της νιότης σας;

«Εχει ομολογουμένως άλλη γεύση δεδομένου ότι βρισκόμαστε στην εποχή των social media και το ενδιαφέρον του κόσμου είναι πρωτόγνωρο. Στην ιστοσελίδα της NASA είχαμε 5 δισ. "χτυπήματα". Εδώ στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς αναγκαστήκαμε να μεταφέρουμε την ιστοσελίδα έξω από το campus για να μην καταρρεύσει το σύστημα. Αρκεί να σας πω ότι στις 14 Ιουλίου 2015 είχαμε 250 εκατ. "χτυπήματα"! Να δείτε πόσα νέα παιδιά ήρθαν εδώ στο εργαστήριό μας! Οι αποστολές των Voyager 1 και 2 (1977), στις οποίες ήμουν επικεφαλής ερευνητής, δεν είχαν επ' ουδενί λόγω τέτοια προβολή και απήχηση».

Η αποστολή του New Horizons πέρασε διά πυρός και σιδήρου. Η κυβέρνηση Μπους παρ' ολίγον να την «παγώσει», ενώ και πρόσφατα, ύστερα από εννιάμισι ανέφελα χρόνια ταξιδιού, βιώσατε τον φόβο της ολικής κατάρρευσης, εξαιτίας μιας βλάβης στο διαστημικό σκάφος. Πώς είναι να αναμετριέσαι διαρκώς με αχαρτογράφητα νερά;

«Να σας θυμίσω μόνο ότι για εμένα προσωπικά αυτό το πολυτάραχο "ταξίδι" ξεκίνησε το 1965 με τον Αρη. Υπήρχαν βέβαια εδώ επιπλέον προβλήματα, καθότι ακόμη και η NASA δεν ήταν για πολλά χρόνια ώριμη για τον Πλούτωνα. Θα ήταν η πιο μακρινή αποστολή που είχε γίνει ποτέ και σχεδόν οι περισσότεροι ήταν πεπεισμένοι ότι θα αποτύχουμε. Θυμάμαι, στις 19 Ιανουαρίου 2006, όταν βρέθηκα στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ για την εκτόξευση του New Horizons, ο τότε διευθυντής των διαστημικών προγραμμάτων της NASA, Εντουαρντ Γουάιλερ, αναφώνησε: "Δεν το πιστεύω ότι τα καταφέρατε!". Σε κάθε "ταξίδι" ζεις με την αγωνία μέχρι το τελευταίο λεπτό, όπως π.χ. με τη βλάβη της 4ης Ιουλίου στο New Horizons. Εμεινε ξαφνικά βουβό και κληθήκαμε μέσα σε μιάμιση ώρα να επαναφέρουμε ένα διαστημόπλοιο στην κανονική του ρουτίνα. Πέρα από το επιστημονικό και ψυχικό σθένος που καλείσαι να επιδείξεις, χρειάζεται να έχεις "περάσει" σε όλα τα μέλη της ομάδας σου, που μένουν συχνά μερόνυχτα ξάγρυπνα στο Κέντρο Ελέγχου, ότι φέρουν εις πέρας μια ξεχωριστή αποστολή, ότι δημιουργούν Ιστορία».

Τα αποτελέσματα του ελληνικού δημοψηφίσματος σας βρήκαν και εσάς στο Κέντρο Ελέγχου. Πώς είναι, αλήθεια, να περιδινείσαι θριαμβευτής στο Διάστημα όταν η χώρα σου περιδινείται στο χάος;

«Δύσκολα, οφείλω να ομολογήσω. Το μυαλό μου έτρεχε διαρκώς στη χώρα που αγαπώ. Οι συνεργάτες μου στη NASA δεν σταματούσαν να με ρωτούν πώς ερμηνεύω τις εξελίξεις. Ήταν δύσκολο να το αποφύγω, τη στιγμή που η Ελλάδα ήταν συνεχώς πρώτο θέμα στα διεθνή μέσα. Έχουμε γίνει ρεζίλι σε όλον τον κόσμο για ανοησίες, κομπασμούς, πράγματα αδιανόητα στις άλλες χώρες... Αλλά όταν αντικρίζεις την πρώτη εικόνα από έναν κόσμο που ήταν για την ανθρωπότητα μια κουκκίδα φωτός, τα ξεχνάς όλα για λίγο. Αρχίζεις να διακρίνεις τις λεπτομέρειες, τον φλοιό του πλανήτη, τα χρώματα, τους παγετώνες, βιώνεις μια πρωτόγνωρη συναισθηματική διέγερση, αυτή υποθέτω που βίωσε ο Κολόμβος όταν αντίκρισε τις ακτές του Νέου Κόσμου. Είναι σαν να είσαι επάνω στο διαστημόπλοιο και με μάτια ανοιχτά διάπλατα να καταγράφεις έναν νέο κόσμο που αποκαλύπτεται».

Τους αστροναύτες τούς έχετε ζηλέψει;

«Όχι. Ο άνθρωπος είναι πολύ περιορισμένος, βλέπει με τα μάτια του ένα ορισμένο μήκος των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων που βρίσκεται στο οπτικό του πεδίο. Ομως τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα επεκτείνονται πολύ περισσότερο από όσο μπορούμε να δούμε. Τα δικά μου μάτια είναι σε κάθε (μη επανδρωμένη) αποστολή επάνω στο διαστημόπλοιο, με αποτέλεσμα να βλέπω πολύ περισσότερα από ό,τι θα μπορούσα ποτέ να διακρίνω ως επιβάτης. Τα ρομποτικά διαστημόπλοια αφενός μεν έχουν όργανα που ξεπερνούν τις αισθήσεις των ανθρώπων, αφετέρου φτάνουν σε προορισμούς απροσπέλαστους στον άνθρωπο. Δεν πρόκειται π.χ. να έχουμε αποστολές με ανθρώπινα πληρώματα στον Δία, στον Κρόνο, στον Ουρανό ή στον Πλούτωνα».

Με άλλα λόγια, εσείς βρίσκεστε όσο πιο κοντά μπορεί να φτάσει κανείς σε αυτά τα σώματα;

«Για αυτόν τον αιώνα σίγουρα. Δεν πρόκειται να φτάσουν τόσο μακριά ανθρώπινα πληρώματα». 

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή η αποστολή του New Horizons;

«Σε πρώτη φάση το διαστημόπλοιο θα συνεχίσει μέχρι τα τέλη Αυγούστου να στέλνει στη Γη συμπιεσμένα ηλεκτρονικά δεδομένα (compressed data). Σε δεύτερη φάση θα γίνει η μεταφορά των ασυμπίεστων δεδομένων (decompressed data), που θα διαρκέσει έναν χρόνο».

Είναι αλήθεια ότι το New Horizons έφερε μία ακόμη πρωτιά: το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών σε αποστολή της NASA.

«Ναι. Από τους εβδομήντα που έλαβαν μέρος από διάφορα εργαστήρια και πανεπιστήμια της Αμερικής, τουλάχιστον οι τριάντα ήταν γυναίκες».

Ωστόσο δεν έχουν βρει ακόμη την ισότιμη θέση τους στην επιστήμη. Σας θυμίζω τον σάλο που προκάλεσε το πρόσφατο σεξιστικό σχόλιο του 72χρονου νομπελίστα της Ιατρικής Τιμ Χαντ ότι οι γυναίκες στο εργαστήριο είναι μπελάς...

«Η αλήθεια είναι ότι χωρίς ποτέ να ομολογείται, πάντα επικρατεί μια προκατάληψη απέναντι στις γυναίκες στην επιστήμη. Έχοντας διατελέσει επί 14 χρόνια διευθυντής διαστημικών προγραμμάτων εδώ στο Τζονς Χόπκινς, μπορώ να υπερηφανεύομαι που διόρισα την πρώτη γυναίκα επικεφαλής σε ένα διαστημικό πρόγραμμα το 1992. Είχα τότε 600 άτομα στη Διοίκηση Διαστήματος. Στο τέλος της θητείας μου, το μόλις 8% των γυναικών που "παρέλαβα" είχε φτάσει το 35%. Στις ΗΠΑ, πάντως, ο νόμος κατά των διακρίσεων στον χώρο εργασίας έχει επιβάλει ένα καθεστώς θετικής "διάκρισης": όταν έχεις απέναντί σου έναν άνδρα και μια γυναίκα με τα ίδια προσόντα, προσλαμβάνεις τη γυναίκα».

Εμείς, πάντως, στην Ελλάδα απέχουμε πολύ από οποιαδήποτε μορφή ισοτιμίας και  αξιοκρατίας...

«Το γνωρίζω και το έχω καταδικάσει επανειλημμένως. Οι πολιτικοί που απορρίπτουν την αξιοκρατία και έχουν συμβάλει στη δημιουργία μιας κουλτούρας αποδοχής των διακρίσεων θα έπρεπε να ντρέπονται. Αποτελούν την καταστροφή της χώρας. Αυτή η λογική δυστυχώς διέπει όλα τα επίπεδα της ελληνικής κοινωνίας. Φεύγοντας από την Ελλάδα θεωρείς όαση μια χώρα η οποία είναι οργανωμένη, χρησιμοποιεί τη λογική, έχει αξιοκρατία, τιμά τους ανθρώπους της. Νιώθεις ανακούφιση από τον παραλογισμό».

Υποθέτω ότι θα έχετε σκεφτεί πολλές φορές το ενδεχόμενο ύπαρξης ενός εξωγήινου πολιτισμού και ότι σας συναρπάζει και εσάς όσο και εμάς...

«Μας συναρπάζει πάντα αναμφίβολα. Εκτιμάμε ότι η βιολογική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στη Γη είναι κατά πάσα πιθανότητα ένα φαινόμενο κοινό σε όλον τον Γαλαξία. Σύμφωνα δε με τη διατριβή του νέου επιστήμονα Έρικ Πετίγκουρα στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 40 δισεκατομμύρια πλανήτες στην κατοικήσιμη ζώνη των ηλιακών συστημάτων του Γαλαξία μας, δηλαδή 1 στους 5 ήλιους. Όσον αφορά όμως την αντικειμενική γνώση δεν υπάρχουν στοιχεία. Και βέβαια όλα αυτά που λέγονται για εξωγήινους, "ανεξήγητα φαινόμενα" κ.ο.κ. ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας ή αποδεικνύονται οπτικές απάτες».

Και η περίφημη νέα «Γη» που αποκάλυψε προ ημερών το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ της ΝASA; Λέγεται ότι αυτός ο πλανήτης μοιάζει περισσότερο με τον δικό μας από όλους όσοι έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

«Ο Kέπλερ-452b, όπως έχει ονομαστεί, είναι απλώς ένας από αυτούς τους πλανήτες που έτυχε να υπάρχει στο μικρό κομμάτι της ουράνιας σφαίρας που εξερευνά το διαστημόπλοιο Kέπλερ. Το γεγονός ότι ο ήλιος εκεί είναι κάπως πιο λαμπερός και αρχαιότερος κατά 2 δισ. χρόνια από τον δικό μας μπορεί να σημαίνει ότι ο πλανήτης έχει ήδη υποστεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αλλά αυτά είναι εικασίες, δίχως πραγματικά δεδομένα. Στο μέλλον θα είναι δυνατόν να μπορούμε να μετρήσουμε τα συστατικά και τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας αυτού του πλανήτη, καθώς και άλλων, και θα έχουμε καλύτερα μοντέλα».

Υπάρχει ακόμη στην Καλιφόρνια η SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence), η ειδική επιστημονική ομάδα που διεξάγει την έρευνα για τη λήψη σημάτων από το Διάστημα;

«Υπάρχει και εξακολουθεί να παράγει επιστημονική δουλειά. Χρησιμοποιεί ραδιοδέκτες αναζητώντας κάποιο σήμα στον Γαλαξία που προέρχεται από μη φυσικές πηγές. Ωστόσο, ενώ αυτή η προσπάθεια συνεχίζεται και διευρύνεται, μέχρι σήμερα δεν έχει φέρει κάποιο αποτέλεσμα».

Έχετε εξετάσει ποτέ την πιθανότητα ένας προηγμένος πολιτισμός να υπήρξε στο παρελθόν του δικού μας πλανήτη;

«Οπωσδήποτε όχι. Από τα απολιθώματα κ.ο.κ. οι ειδικοί είναι σε θέση να παρατηρήσουν όλους τους κρίκους που στηρίζουν τη θεωρία της εξέλιξης. Αν είχαν υπάρξει τέτοια ίχνη, θα είχαν βρεθεί».

Πώς εξηγείτε ότι το σχέδιο αποίκισης του Αρη, που προωθεί η ολλανδική εταιρεία Mars One, θέλγει χιλιάδες εθελοντές ανά τον κόσμο;

«Ο Άρης δεν έχει πάψει να γοητεύει. Θα σας πω ένα περιστατικό. Ήμουν με μια παρέα από αστροναύτες στο Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον και κουβεντιάζαμε το ενδεχόμενο ενός απλού "ταξιδιού" στον Κόκκινο Πλανήτη (και όχι του εποικισμού του). Ένας γύρισε και είπε: "Εγώ θα πήγαινα, δεν με νοιάζει αν θα γύριζα ζωντανός". Μου έκανε εντύπωση πόσο αποφασισμένος ήταν. Επιθυμούσε διακαώς να μείνει στην Ιστορία ως ο πρώτος άνθρωπος που πέρασε σε άλλον πλανήτη, πέραν της Σελήνης. Και επρόκειτο για έναν νοήμονα άνθρωπο, μορφωμένο, αν και οι περισσότεροι από τους αστροναύτες έχουν διατελέσει πιλότοι δοκιμών, άρα έχουν τον κίνδυνο μέσα τους. Και υπάρχει, ξέρετε, πολύς τέτοιος κόσμος. Όσον αφορά τους ιδρυτές της Mars One, υπογραμμίζω ότι ήταν μη τεχνικοί. Το έκαναν αποκλειστικά για λόγους δημοσιότητας. Έμειναν κατάπληκτοι όταν είδαν την ανταπόκριση. Ήταν χιλιάδες οι αιτήσεις... Και από την Ελλάδα ακόμη».

Λέγεται ότι το πρότζεκτ έχει πλέον τη συνδρομή σοβαρών επιστημονικών συμβούλων, ανθρώπων που...

«Κοιτάξτε, υπάρχουν άνθρωποι και άνθρωποι» (γελάει).

Λέτε δηλαδή ότι η εποίκιση του Άρη δεν είναι εφικτή με τα δεδομένα που έχουμε σήμερα...

«Με τα σημερινά δεδομένα, όχι, δεν είναι. Πρόκειται για μια μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα. Οπωσδήποτε θα λάβει χώρα τα επόμενα τριάντα χρόνια...».

Το λέτε με απόλυτη βεβαιότητα!

«Μοιραζόμαστε την πεποίθηση ότι πρέπει να στραφούμε στον πιο κοντινό μας πλανήτη. Είμαι πρόεδρος του Συμβουλίου της Διεθνούς Διαστημικής Υπηρεσίας. Πέρυσι πραγματοποιήθηκε στην Ουάσιγκτον μια συνάντηση των διοικητών όλων των διαστημικών υπηρεσιών (από σαράντα κράτη) με αυτό ακριβώς το αντικείμενο: τη συνεργασία για μια αποστολή στον Άρη. Βέβαια, δεν έχει φτάσει ακόμη στο επίπεδο του προγραμματισμού, διότι αφενός μεν το κόστος θα είναι αστρονομικό, αφετέρου η οργάνωση μιας τέτοιας αποστολής είναι εξαιρετικά σύνθετη. Το Apollo (σ.σ.: το περίφημο  επανδρωμένο διαστημικό πρόγραμμα της NASA για την εξερεύνηση της Σελήνης) θα ωχριά μπροστά στις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει μια αποστολή στον Άρη!»

Για ποιον λόγο;

«Υπάρχουν επιπλέον και ορισμένα άλυτα προβλήματα που αφορούν τα ανθρώπινα πληρώματα που ενδέχεται να ταξιδέψουν στον Άρη. Εκτός από τις ηλιακές εκρήξεις που μπορούν να σκοτώσουν το πλήρωμα μέσω της ακτινοβολίας των πρωτονίων, υφίστανται και οι φυσιολογικές, μη αναστρέψιμες αλλαγές που συντελούνται στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως π.χ. η απώλεια οστικής μάζας. Υπάρχουν αστροναύτες που όταν προσεδαφιστούν ύστερα από πολύμηνη παραμονή στον διαστημικό σταθμό, εμφανίζουν δυσκολία στο περπάτημα. Μέχρι σήμερα, λοιπόν, δεν έχουν ανακαλυφθεί οι θεραπείες που θα μπορούσαν να αντιστρέψουν και τις βλάβες από την ακτινοβολία και από την απώλεια οστικής μάζας».

Η σαγήνη που μας ασκεί το Διάστημα μοιάζει, πάντως, ανεξάντλητη...

«Μα μεγαλώνουμε με αυτήν! Σκεφθείτε πως όλοι μας από παιδιά ατενίζουμε τα άστρα στον νυχτερινό ουρανό (εγώ το έκανα στον Βροντάδο της Χίου!) και αναρωτιόμαστε τι κρύβεται πίσω από αυτές τις δισεκατομμύρια πηγές φωτός, γιατί βρίσκονται εκεί κ.ο.κ. Πρόκειται για ερωτήματα που σχετίζονται με τη Θεωρία της Εξέλιξης, βρίσκονται εγγεγραμμένα στην ανθρώπινη ψυχή ή, αν θέλετε, στον "σκληρό δίσκο" μας. Δεν πρόκειται να σβηστούν γρήγορα ή εύκολα». 

Η δική σας ενασχόληση με τα μυστικά του Σύμπαντος, εδώ και μισό αιώνα, σας έδωσε, σε προσωπικό πλέον επίπεδο, απαντήσεις σε θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα;

«Ξέρετε, όταν ζεις με απτά δεδομένα, με στοιχεία που προκύπτουν από τη διενέργεια πειραμάτων, γίνεσαι υπέρμετρα αντικειμενικός. Θα σας έλεγα, λοιπόν, ότι οι απαντήσεις σε αυτά τα αιώνια ερωτήματα είναι απλά άφθαστες σε μία ζωή. Τα βήματά μας είναι στην πραγματικότητα μηδαμινά, η γνώση απέραντη. Θα σας έλεγα ότι έχουμε βουτήξει τα πόδια μας στην ακροθαλασσιά αλλά δεν έχουμε πάει πολύ βαθιά μέσα στον ωκεανό. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Τo διαστημόπλοιο Voyager (που ταξιδεύει 38 χρόνια και έχει περάσει στο διαστρικό κενό) βρίσκεται τώρα σε απόσταση 20 δισ. χλμ. από τη Γη, τη στιγμή που το πιο κοντινό σε εμάς αστέρι, το Άλφα Κενταύρου, απέχει 43 τρισεκατομμύρια χλμ.! Λοιπόν, το σήμα από το Voyager παίρνει 18 ώρες και 30 λεπτά για να φτάσει στη Γη, με την ταχύτητα του φωτός (300.000 χλμ. το δευτερόλεπτο). Όμως το Άλφα Κενταύρου βρίσκεται 4,3 έτη φωτός μακριά! Σκεφθείτε, λοιπόν, τι σημαίνει να φτάσει κανείς ακόμη και στον πιο κοντινό μας γείτονα στον Γαλαξία.

Όταν λοιπόν "συνδιαλέγεσαι" με τέτοιες αποστάσεις, δεν μπορείς να πιστεύεις ή να επινοείς θεωρίες που δεν στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, ούτε βέβαια να κομπορρημονείς ότι είσαι με βεβαιότητα σε θέση να απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα: πώς γεννηθήκαμε, πού πάμε, υπάρχει ζωή κάπου αλλού κ.ο.κ. Σε προσωπικό επίπεδο, βέβαια, έχω και εγώ τις ίδιες πανανθρώπινες απορίες».

Δεν διαθέτετε όμως μια επιπλέον διαίσθηση από τον μέσο άνθρωπο;

«Διαίσθηση, πιθανώς ναι. Παρ' όλα αυτά, σας το ξαναλέω, όταν είσαι επιστήμονας εστιάζεις πρωτίστως στο εφικτό. Τι σημαίνει αυτό που κάνω τώρα; Οι παρατηρήσεις στον Πλούτωνα, η ομορφιά του, τα χρώματα και το κλίμα του, η πιθανή ύπαρξη υπόγειας λίμνης στο βάθος του πλανήτη, όχι από νερό αλλά π.χ. από υγρό άζωτο. Αυτές είναι ερωτήσεις απτές, που μπορούμε πλέον να τις απαντήσουμε με δεδομένα».

Ποιο περιστατικό της ζωής σας άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση σε αυτό που τελικά γίνατε;

«Η συνάντησή μου με τον μέντορά μου, τον Τζέιμς Βαν Άλεν (σ.σ.: ο οποίος κατασκεύασε τον πρώτο αμερικανικό δορυφόρο). Τον γνώρισα όταν ήμουν 21 ετών. Και όταν ως μεταπτυχιακός φοιτητής έφτασα σε ένα εργαστήριο στη Σχολή Φυσικής της Αϊόβα, όπου τρία χρόνια νωρίτερα είχαν ανακαλυφθεί οι "Ζώνες Βαν Άλεν" (σ.σ.: οι ζώνες ακτινοβολίας που περιβάλλουν τη Γη) και πραγματοποιούνταν πειράματα που διάνοιγαν δρόμους σε μεγάλες ανακαλύψεις, έγινα ένας άλλος. Ο Βαν Άλεν ήταν εκείνος ο οποίος από έναν συνηθισμένο φυσικό με μετέτρεψε σε έναν άνθρωπο που ονειρεύεται πώς λειτουργεί η φύση, πώς λειτουργούν οι πλανήτες, τι υπάρχει στο ηλιακό μας σύστημα, πώς ενεργοποιείται η ύλη, πώς αντιδρούν τα μαγνητικά πεδία. Ένα από τα βασικά πιστεύω του ήταν: "You have to give yourself the chance to get lucκy" ("Πρέπει να δώσεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να σταθείς τυχερός"). Πολλοί αυτό το αποκαλούν "τύχη". Όμως κατ' ουσίαν σημαίνει ότι κατέχεις τη γνώση και την επάρκεια να αναγνωρίσεις το καινούργιο. Τίποτα δεν επαφίεται στην τύχη. "Τυχαίνει" το ίδιο πράγμα σε πολλούς, πόσοι όμως, όταν "σκοντάψουν στο καινούργιο", το αντιλαμβάνονται;».

Στη δική σας, πάντως, πορεία έπαιξε ρόλο και το τάιμινγκ. Η εκτόξευση του ρωσικού πυραύλου Σπούτνικ (1957), γνωστή και ως «δεύτερο Περλ Χάρμπορ», σας βρήκε σε ηλικία 19 ετών να ξεκινάτε σπουδές στις ΗΠΑ, τη στιγμή ακριβώς που οι Αμερικανοί μπαίνουν ορμητικά στην κούρσα για την κατάκτηση του Διαστήματος...

«Είναι αυτό που λέμε "Πρέπει να είσαι στο κατάλληλο μέρος την κατάλληλη στιγμή". Έτυχε να ζήσω σε μια δεκαετία που η ανθρωπότητα στρεφόταν προς μια καινούργια εποχή. Μην ξεχνάτε ότι τότε ζούσαμε μέσα στον φόβο για το ξέσπασμα ενός πυρηνικού πολέμου, κατασκευάζονταν καταφύγια κ.ο.κ. Αυτό ήταν ένα τεράστιο υπαρξιακό σοκ για την αμερικανική κοινωνία. Και αυτό ακριβώς το σοκ έδωσε τρομερή ώθηση στην έρευνα, στην τεχνολογία, στην εκπαίδευση, στις θετικές επιστήμες. Ολα αυτά ήταν ευεργετικά για τη δική μου πορεία».

Αυτό το Grand Tour σας στο Διάστημα είχε προσωπικό κόστος;

«Δεν μπορεί κανείς να επιτύχει υψηλούς σκοπούς χωρίς θυσίες. Στις 5 Ιουλίου που πήγα στο Κέντρο Ελέγχου για την "επιπλοκή" που είχαμε με το Νew Horizons, η επικεφαλής Αλίς Μπάουμαν έμεινε 48 ώρες ξάγρυπνη. Και στη δική μου περίπτωση, η προσωπική ζωή ήρθε δεύτερη... Αν και κρατούσα μια ισορροπία με τη βοήθεια του οικογενειακού μου περιβάλλοντος. Τα καλοκαίρια π.χ. που εγώ έλειπα ή ταξίδευα, έστελνα τα τρία αγόρια μου στην αδελφή μου στη Χίο. Έτσι άλλωστε έμαθαν και πολύ καλά ελληνικά. Και οι τρεις ήταν πιο συνετοί από εμένα. Ο ένας τους είναι γιατρός, ο άλλος οικονομολόγος, ο τρίτος δουλεύει σε μια μεγάλη τράπεζα».

Να υποθέσω ότι ο δικός σας ύπνος κατακλύζεται από διαστημικά όνειρα;

«Να σας πω την αλήθεια, έχω ξυπνήσει κάθιδρος από εφιάλτες με διαστημικά οχήματα που παθαίνουν βλάβες. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια που ταξιδεύω αρκετά, ο χειρότερος εφιάλτης μου είναι ότι χάνω το laptop μου στο αεροδρόμιο».

Η κατά Μάρκον … Οδύσσεια

της Θεανώς Καρούτα, δημοσιογράφου,  Greek Mythicists, 10/12/2013

Πλήθος μελετητών -ανάμεσα τους και ο καθηγητής στην Θεολογική σχολή Claremont στην Καλιφόρνια, Dennis MacDonald- έχουν υποστηρίξει πως το κατά Μάρκον ευαγγέλιο, που κατά την επικρατούσα θεωρία γράφτηκε πρώτο, δεν είναι παρά ένα λογοτεχνικό κείμενο, το περιεχόμενο του οποίου είναι κατά πολύ επηρεασμένο, έως και βασισμένο, στην ομηρική Οδύσσεια! Κι αυτό γιατί οι συγγραφείς του χρησιμοποίησαν την αρχαία τεχνική της μίμησης.

Η τεχνική της μιμήσεως

Ο Dennis MacDonald παρουσιάζει στο βιβλίο του «Το κατά Μάρκον ευαγγέλιον και τα Ομηρικά έπη» όλους τους κοινούς τόπους που έχει εντοπίσει ανάμεσα στο πρώτο ευαγγέλιο του Μάρκου και το Ομηρικό έπος της Οδύσσειας. Με λίγα λόγια υποστηρίζει ότι ο Μάρκος (ή τέλος πάντων το πρόσωπο που βρίσκεται πίσω από τη συγγραφή του Κατά Μάρκον ευαγγελίου) προσπάθησε να κατασκευάσει ένα ιουδαϊκό Έπος, που είχε τη βάση του στην Οδύσσεια, παρουσιάζοντας όμως τους ήρωες της δικής του ιστορίας περισσότερο ισχυρούς από αυτούς του Ομήρου!

Ο MacDonald επισημαίνει μια σειρά από ομοιότητες που παρουσιάζουν τα δύο έργα, όπως για παράδειγμα το ότι και οι δύο ήρωες (ο Ιησούς και ο Οδυσσέας) βασανίστηκαν: ο μεν Οδυσσέας από πλάσματα μυθικά όπως η Χάρυβδη, αλλά και η Καλυψώ και η Κίρκη, ο δε Ιησούς από δαίμονες, δαιμονισμένους αλλά και τους εξουσιαστές της εποχής του. Και οι δύο ταξίδευαν με συντρόφους ανίκανους να αντέξουν τα δεινά που περνούσαν, ενώ καταλήγουν να επιστρέφουν στο σπίτι τους για να το βρουν γεμάτο αντιπάλους έτοιμους να τους σκοτώσουν. Γίνονται και οι δύο υποκείμενα φροντίδας μυροφόρων γυναικών, ενώ αμφότεροι γεύονται το δείπνο μαζί με τους συντρόφους τους πριν την κάθοδο στον Αδη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως σε ότι αφορά τον θάνατο του Ιησού, ο Μάρκος αφήνει την Οδύσσεια και βασίζεται στην Ιλιάδα και τον μαρτυρικό θάνατο του Εκτορα.

Μαθητές και σύντροφοι, βίοι παράλληλοι

Πιο αναλυτικά, η ομοιότητα που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η υπεροχή των δύο κεντρικών προσώπων, Οδυσσέα και Ιησού, η οποία αναδεικνύεται χωρίς ιδιαίτερο κόπο, μέσα από τις ίδιες τις περιστάσεις που κάνουν τους συντρόφους και των δύο να φαίνονται κατώτεροι. Το ευαγγέλιο του Μάρκου, είναι αυτό που περισσότερο από τα άλλα παρουσιάζει τους 12 μαθητές ως κατ’ ουσίαν άπιστους -αφού όταν είδαν τον δάσκαλό τους να περπατάει πάνω στο νερό τον αμφισβήτησαν-, βαθιά φοβητσιάρηδες και δειλούς -όντας ψαράδες φοβούνταν τις τρικυμίες και δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν- αλλά και με περιορισμένη αντίληψη, αφού όταν, σύμφωνα με τον ευαγγελιστή, ο Ιησούς επιχείρησε να τους εξηγήσει το μυστήριο της βασιλείας του Θεού, χρειάστηκε να τους το επαναλάβει πολλές φορές.

Αυτή η επιτηδευμένη ίσως ολιγωρία των μαθητών, φαίνεται επίσης από το γεγονός ότι συχνά διαπληκτίζονταν για το ποιος είναι ο καλύτερος και ο πιο αγαπητός του δασκάλου τους, αμελώντας την ουσία της πίστης τους. Οι σύντροφοι του Οδυσσέα από την άλλη πλευρά, είχαν περίπου τα ίδια χαρακτηριστικά. Αποδείχθηκαν ανόητοι, δειλοί, αγόμενοι από πάθη και αδυναμίες, στα οποία μόνο ο Οδυσσέας είχε το σθένος να αντισταθεί. Ο Όμηρος τους παρουσιάζει ως σκληροτράχηλους, αλλά και φυγόπονους, εξαιτίας των πολλών δεινών που είχαν περάσει στην εκστρατεία τους. Οι παράλληλες αυτές πορείες των μαθητών του Ιησού και των συντρόφων του Οδυσσέα γίνονται εμφανείς σε όλη την έκταση των κειμένων.

Μελετώντας προσεκτικά την εργασία του MacDonald, προκύπτουν ερωτηματικά τα οποία αναζητούν σαφείς απαντήσεις. Για παράδειγμα, πώς ένας απλοϊκός και αγράμματος ψαράς καταφέρνει να κατανοήσει την ομηρική γλώσσα, πετυχαίνοντας μάλιστα να εργαστεί πατώντας πάνω της; Η ερώτηση αυτή εγείρει νέες απορίες αναφορικά με τους πραγματικούς δημιουργούς των Ευαγγελίων και εν γένει των ιερών πρωτοχριστιανικών κειμένων. Όμως αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο αδυνατούμε να αναπτύξουμε εδώ λόγω του περιορισμένου χώρου.

Οι πηγές του Μάρκου και η ηγεμονία του Ομήρου

Ο MacDonald (αλλά και οι σύμφωνοι με αυτόν θρησκειολόγοι και ιστορικοί) έχοντας σχολαστικά προβεί σε συγκριτική μελέτη του κατά Μάρκον ευαγγελίου με πλήθος έργων από την ελληνική και λατινική γραμματεία των πρώτων μ.α.χ.χ αιώνων, καταλήγει σε ορισμένες ιδιαίτερα διαφωτιστικές παρατηρήσεις, σύμφωνα με τις οποίες ο Μάρκος έχει κάνει μια καταφανή προσπάθεια να διαμορφώσει το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού, μέσα από μια σειρά χαρακτηριστικών αλλά και βιωμάτων, που κατάφεραν να τοποθετήσουν τον ομηρικό Οδυσσέα στο πάνθεον των σπουδαίων ανδρών της ιστορίας. Η οπτική που εισάγει ο MacDonald δεν σταματά στο πρώτο συνοπτικό ευαγγέλιο, καθώς όπως ο ίδιος επισημαίνει, οι αρχικές του παρατηρήσεις περί μιμήσεως βασίστηκαν στις πράξεις των Αποστόλων, κάθε μια από τις οποίες αντιστοιχούσε σε κάποια σκηνή από την ελληνική μυθολογία!

Σε ότι αφορά τον Μάρκο, η έρευνα του καθηγητή τον οδήγησε στο συμπέρασμα πως ο ευαγγελιστής βασίστηκε όχι μόνο σε ένα, αλλά σε περισσότερα φιλολογικά είδη και πάνω σε μια μεγάλη ποικιλία κειμένων, όπως ιουδαϊκά μαρτυρολόγια, κείμενα του Πλάτωνα, Έλληνες τραγωδούς, μυθιστορηματικά κείμενα των πρώτων αιώνων αλλά και βιογραφίες. Τείνει δε, να καταλήξει στο ότι ο Μάρκος ξεκίνησε την εργασία του με σκοπό να συγγράψει την βιογραφία του Ιησού, ιδέα όμως την οποία εγκατέλειψε γρήγορα, όταν αντιλήφθηκε την αναξιοπιστία και την ολιγωρία των πηγών που είχε στην διάθεση του.

Ο λόγος που προχώρησε σε αυτή την «ανανεωτική μεταμόρφωση» ήταν σαφώς η αδιαμφισβήτητη κυριαρχία του Ομήρου στην αρχαία παιδεία. Οι νέοι μάθαιναν αλφάβητο μέσα από τα έπη του μεγάλου ραψωδού και μόνο όταν αποκτούσαν καλή γνώση των δύο επών τους επιτρεπόταν να προχωρήσουν σε άλλα βιβλία. Όπως χαρακτηριστικά έχει γράψει ο Πλάτωνας, που δεν ήταν και ιδιαίτερα φιλικά προσκείμενος προς τον Όμηρο «…ήταν ο ποιητής που μόρφωσε την Ελλάδα», ενώ δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε πως τα έπη αντιμετωπίζονταν στον αρχαίο κόσμο ως η θρησκευτική, πολιτιστική και ιστορική εγκυκλοπαίδεια της εποχής.

Και άλλες ομηρικές μιμήσεις

Ο Μάρκος, άλλωστε, δεν ήταν ο μόνος που αποφάσισε να μιμηθεί με το έργο του τον Όμηρο. Όπως έχει γράψει ο συγγραφέας και μουσικός Αριστείδης ο Κοϊντιλιανός «…μεγαλύτερος στόχος του δημιουργού είναι η μίμηση καθώς εξίσου σημαντικό με το να έχει κανείς την πρωτότυπη έμπνευση είναι να αναπαράγει οτιδήποτε έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στο παρελθόν». Στην λογική αυτή λοιπόν, τα έπη ακολούθησαν έργα όπως τα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ρόδιου, η «Αινειάδα» του Βιργίλιου, τα «Διονυσιακά» του Νόννου του Πανοπολίτη, αλλά και μερικά ιουδαϊκά ποιήματα όπως το «Περί Ιουδαίων» του Θεόδοτου.

Σε γενικές γραμμές πάντως, η Οδύσσεια κρατάει τα σκήπτρα, ως το πιο δημοφιλές έργο του αρχαίου κόσμου, αφού δημιουργήθηκαν με βάση αυτήν, λογοτεχνικά μορφώματα διαφορετικού είδους (από ποίημα σε πεζό), ύφους (από σοβαρό σε σατιρικό ή αστείο) αλλά και χωροχρονικών συνθηκών. Τέλος έγινε σημείο αναφοράς και μέσο εξύμνησης και εγκαθίδρυσης αξιών, κάτι που διατήρησαν τα εμπνευσμένα από αυτήν έργα, καθώς κατάφερναν να καθιερώνουν αξίες με την ίδια επιτυχία που το έκανε και το πρωτότυπο έργο, ακόμα και αν εκ πρώτης όψεως δεν εμφάνιζαν έναν «ομηρικό» χαρακτήρα.

Σύμφωνα με τον MacDonald, οι εμφανείς όσο και συγκαλυμμένες μιμήσεις του Μάρκου είναι αποκαλυπτικές της ανωτερότητας του Ομήρου. Για τον Αμερικανό καθηγητή, ο πρώτος ευαγγελιστής, μετέτρεψε το έπος σε πεζό λόγο, επικαιροποίησε το ομηρικό λεξιλόγιο και επανατοποθέτησε τα επεισόδια στον τόπο και τον χρόνο, σε μια όχι άκοπη διαδικασία, αφού δεν αρκέστηκε στο να ντύσει τον δικό του ήρωα με τα χαρακτηριστικά των επιφανών ανδρών του Ομήρου, αλλά έκανε μια προσπάθεια –και σε κάποιο βαθμό πέτυχε- να παρουσιάσει τον Ιησού ως πιο σπλαχνικό, πιο ευγενή και πιο σκληραγωγημένο από τον Οδυσσέα, καταναλώνοντας παράλληλα πολύ ενέργεια ώστε να συγκαλύψει το λογοτεχνικό του «δάνειο».

Υπάρχει κάποια βάση άραγε σε όλα αυτά; Η έρευνα στα ερευνητικά πεδία της αρχαίας λογοτεχνίας, της συγκριτικής μυθολογίας, αλλά και του Μυθικισμού, συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, ρίχνοντας περισσότερο φως στο ομιχλώδες αίνιγμα της γέννησης της νέας θρησκείας 2.000 περίπου χρόνια πριν από σήμερα.

Ο «αιρετικός» καθηγητής

Ο Dennis Ronald MacDonald είναι καθηγητής της Καινής Διαθήκης στη Θεολογική Σχολή Claremont στην Καλιφόρνια και έχει γίνει γνωστός για τις ανατρεπτικές του θεωρίες. Εκτός από την ένταξη και χρήση του ρητορικού εργαλείου του ρομαντισμού -την μίμηση- στο σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία πρώτο ευαγγέλιο, αυτό του Μάρκου, αλλά και τις πράξεις των Αποστόλων, και τον εντοπισμό των κοινών τόπων τους με τα Ομηρικά έπη, ο MacDonald ασχολείται και με άλλα ζητήματα που άπτονται της ουσίας και της βάσης του χριστιανισμού

Ένα ακόμα εξαιρετικό πόνημά του, είναι η μελέτη των συνοπτικών ευαγγελίων, αναδεικνύοντας το πρόβλημα που υπήρχε με τα κοινά τους σημεία αλλά και τις πηγές τους. Σύμφωνα τόσο με τον MacDonald, αλλά και άλλους μελετητές, το ευαγγέλιο του Μάρκου παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τα επόμενα δύο συνοπτικά, του Ματθαίου και του Λουκά, παρ’ όλα αυτά στα τελευταία εντοπίζονται σημαντικά πρωτότυπα χωρία τόσο σε σχέση με το ευαγγέλιο του Μάρκου, όσο και μεταξύ τους. Πρόκειται για ένα 25% της ύλης τους που παρουσιάζει σημαντικές διαφορές στην πλοκή, γεγονός που ενισχύει την πεποίθηση για την ύπαρξη μιας πρωταρχικής, άγνωστης σήμερα πηγής (οι ειδικοί την ονομάζουν Q), από την οποία εμπνεύστηκαν την ιστορία τους οι συγγραφείς των Ευαγγελίων. Ο MacDonald έχει μεταξύ αυτών γράψει πολλά ακόμα βιβλία, άρθρα και συγκριτικές λογοτεχνικές εργασίες, ενώ είναι και συνδιευθυντής στο Ινστιτούτο «Antiquity and Christianity» του Claremont.

Αποχαιρετισμός στη θρησκευτική πίστη (62)

Από την πίστη στην αθεΐα και τη φυσιοκρατία. Πως η γνώση ξυπνάει τον άνθρωπο από το Matrix της θρησκείας.

«Διομήδης», ετών 35, έγγαμος, ιδιωτικός υπάλληλος

«Κι αν σ’ τα διηγούμουν συνεχώς κι ως ένα χρόνο τόσο,

δε θα’ φτανε τα πάθη μου για να σ’ τ’ αποτελειώσω» (Οδύσσεια, Ραψωδία Ξ).

Χαιρετώ τους αναγνώστες του blog και ευχαριστώ για το βήμα που μου δίνετε για να γράψω και εγώ την ιστορία μου, σχετικά με το πώς κατέληξα στη φυσιοκρατία, αφού πρώτα περιπλανήθηκα στους πνευματικούς χώρους της πίστης, σπαταλώντας 17 χρόνια- περίπου- της ζωής μου για τον Ιησού Χριστό. Θα προσπαθήσω να είμαι όσο γίνεται πιο σύντομος και περιεκτικός, χωρίς να αναφέρω αναρίθμητες καταστάσεις και λεπτομέρειες, δείχνοντας παράλληλα την ανωτερότητα της γνώσης (έστω και μερικής) έναντι της πίστης.

Η μεγάλη περιπέτεια, που σημάδεψε βαθιά και για αρκετά χρόνια τον βίο μου, ξεκινάει κατά την διάρκεια των θερινών διακοπών, και μετά από μια κουραστική χρονιά στην Α’ Λυκείου, πριν από περίπου 20 χρόνια. Αν και δεν είχαμε ιδιαίτερες σχέσεις με την εκκλησία, πέρα από αυτά που κάνουν οι περισσότεροι χριστιανοί του τόπου μας, εντούτοις υπήρχε θεοσέβεια και πίστη στην δικαιοκρισία του Θεού που θα επέβαλλε στα «έσχατα», στο τέλος της ανθρώπινης ιστορίας. Ακόμα, διάβαζα περιστασιακά την Καινή Διαθήκη. Εκείνη την εποχή, είχα αρχίσει να ακούω έναν μη ορθόδοξο ραδιοφωνικό σταθμό που μετέδιδε χριστιανική κατήχηση μέσα από την Βίβλο. Αδαής και μην γνωρίζοντας αρχικά ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι, από τα πρώτα κιόλας ακούσματα σαγηνεύθηκα, και μια φλόγα άναψε στην καρδιά μου, που σύντομα έγινε πυρκαγιά που με κυρίευσε, και με πλήρωσε με πίστη και αγάπη για τον Ιησού, την «Αλήθεια». Είχα αγαπήσει τον ίδιο τον Ιησού, ως πρόσωπο, όχι για την αιώνια ζωή μόνο, όχι για τα επίγεια αγαθά που υπόσχεται στους ακολούθους του (Κατά Ματθαίον 6:31-33/ 19:29), αλλά μόνο και μόνο γιατί (υποτίθεται) ότι ήταν ο ίδιος η Αλήθεια, η Οδός, και η Ζωή. Τον αγάπησα με ζήλο διότι ήθελα να κάνουμε παρέα. Ο ίδιος υποτίθεται ότι είχε πει, «ου γαρ εισίν δυο η τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα εκεί ειμί εν μέσω αυτών» (Κατά Ματθαίον, 18:20). Έτσι απλά.

Και ενώ όλο αυτό ήταν ψευδαίσθηση και προϊόν της πίστης και της πλύσης εγκεφάλου, το «μάτριξ» που αναφέρω και στον υπότιτλο, και που φυσικά δεν αντιλαμβανόμουν τότε, στην πραγματικότητα ήμουν ένα παιδί που με αφέλεια πίστεψε απλά επειδή άκουσε και διάβασε, χωρίς να επεξεργαστεί κριτικά όλα αυτά τα δεδομένα που του ενστάλαζαν στο κεφάλι του.

Αφού στο μεταξύ προσχώρησα στην κοινότητά τους δια του βαπτίσματος εν ύδατι (διότι δεν δέχονταν τον νηπιοβαπτισμό)- για χρόνια πολλά, έχασα ανεπιστρεπτί όλες τις φυσιολογικές χαρές και απολαύσεις της ζωής, καθώς θεωρούνταν «αμαρτία». Βεβαίως, θεωρώ ότι κάθε ηλικία έχει τις χαρές της, και ότι όπως αναφέρει και ο Επίκουρος, σε κάθε ηλικία μπορεί ο άνθρωπος να γευτεί την ευδαιμονία όταν φιλοσοφεί. Όμως, τα χρόνια δεν γυρίζουν πίσω.

Πέρα από αυτό, είχα να αντιμετωπίσω και τον φόβο του τι θα πει ο περίγυρος, καθόσον θα ήμουν πια «αιρετικός» για αυτούς. Έπρεπε να μισήσω τον εαυτό μου, μην λογαριάζοντας την υπόληψή μου. Χωρίς να έχω πλέον τον αυτοσεβασμό μου. Πόσο αντίθετο από τα ιδανικά που προβάλλει ο Ομηρικός λόγος, ιδανικά της ηρωικής εποχής, όπου οι άριστοι ήθελαν να εξασφαλίσουν την υστεροφημία τους, ως παρακαταθήκη για τις γενεές που θα ακολουθούσαν. Και εμείς σήμερα τους θαυμάζουμε. Πόση αβυσσαλέα η διαφορά του «αιέν αριστεύειν», που υπήρξε ο κινητήριος μοχλός του ελληνικού πολιτισμού, από την εξευτελιστική αυταπάρνηση και άρνηση σεβασμού των υγιών δυνατοτήτων του ανθρώπου που επιτάσσει ο Ιησούς για να είναι κανείς μαθητής του, άρα χριστιανός! Η άρνηση του καθετί είναι ολοφάνερη στον ευαγγελικό λόγο, «ει τις έρχεται προς με και ου μισεί τον πατέρα εαυτού και την μητέρα και την γυναίκα και τα τέκνα και τους αδελφούς και τας αδελφάς έτι δε και την εαυτού ψυχήν ου δύναται είναι μου μαθητής και όστις ου βαστάζει τον σταυρόν αυτού και έρχεται οπίσω μου ου δύναται μου είναι μαθητής» (Κατά Λουκά, 14:26-27).

«ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Κατά Ματθαίον, 16:24).

Πέρασαν αρκετά χρόνια υπακούοντας τις επιταγές του «Κυρίου», που ουσιαστικά είναι επιταγές των «κυρίων» ιερέων, παστόρων, πρεσβυτέρων, ποιμένων, προφητών, φωτισμένων και «αφώτιστων» των θρησκειών, που σκοπό έχουν απλά να οδηγούν τους άλλους ως πρόβατα (εξ ου έβαλαν και στο στόμα του Ιησού το «εγώ ειμί ο ποιμήν ο καλός»), ηδονιζόμενοι από την απόλυτη ψευδό-εξουσία τους επί των μη εχόντων κριτική και πνεύμα ερεύνης και φιλομαθείας. Ο Νίτσε πάντα επίκαιρος.

Σε μια κάπως πιο ώριμη ηλικία (όχι όμως αρκετά), μετά από κάποιες συζητήσεις άρχισα να αμφιβάλλω όχι για τον Ιησού ακόμα, αλλά για θέματα που αφορούν τα δόγματα της πίστεως και αν αυτά συμφωνούσαν με εκείνα της ιστορικής εκκλησίας. Βέβαια, είχα άγνοια και μαύρα μεσάνυχτα για το πώς εξελίχτηκε ιστορικά ο χριστιανισμός, και το πώς οι απόψεις του 1-3^ου αιώνος έγιναν «δόγματα» στον 4^ο. Σημασία έχει ότι έγινε ένας πνευματικός σεισμός μέσα μου, και κάθε θρησκευτική «εμπειρία» μου εκεί κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Ο δρόμος για την ορθοδοξία ήταν πλέον ανοιχτός. Το τίμημα ακριβό. Έπρεπε να αναθεωρώ συνεχώς όσα ήξερα και πίστευα ως τότε, και να δέχομαι νέα πράγματα. Όμως, δύο πράγματα έμεναν σταθερά· η πίστη και η αγάπη μου στον Ιησού.

Η μετάβασή μου από την μία εικονική «πραγματικότητα» στην άλλη ήταν σταδιακή, διήρκησε περίπου 4 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα, οι εσωτερικές συγκρούσεις ήταν έντονες. Νομίζω ότι τότε ήταν που άρχισε να λειτουργεί έστω και σε υποτυπώδη ακόμα μορφή αυτό που λέμε «συλλογισμός». Το πνεύμα του ιουδαιοχριστιανισμού είχε ποτίσει βαθιά την σκέψη μου και με εγκλώβιζε στην ιδέα του Μεσσία που θα επέμβει στους ειλικρινείς πλην αφελείς οπαδούς του, και θα τους οδηγούσε στην αλήθεια. Αφού γκρεμίστηκαν τα πάντα μέσα μου, αφού πήγαν εις μάτην αγώνες προσευχών και νηστειών (αφού είχα «αιρετικές διδασκαλίες»), μελέτης των Γραφών, πάλης με το σαρκικό εαυτό μου (πάλι είναι ξεκάθαρη η Γραφή όταν λέει «οι γαρ κατά σάρκα όντες τα της σαρκός φρονούσιν …το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις θεόν …οι δε εν σαρκί όντες θεώ αρέσαι ου δύνανται …ει γαρ κατά σάρκα ζήτε μέλλετε αποθνήσκειν» [Ρωμαίους, 8:5-13]- και όλα αυτά προς ένα παιδί που «βράζει» από τις καθόλα φυσιολογικές επιθυμίες, άρχισα να επιδίδομαι σε έναν αγώνα προσωπικής οικοδομής στην ορθοδοξία πια, με συμμετοχή στην «μυστηριακή» ζωή της.

Στην πραγματικότητα δεν είχε γίνει τίποτα σπουδαίο. Απλά, άλλαξα τάφο. Ούτε προς στιγμή δεν σκέφτηκα ότι ο θεός ήταν απών από όλα αυτά. Ότι, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δεν είχε καν ενδιαφερθεί. Αδύνατον αν υπήρχε θεός. Αδύνατον για τον θεό που πίστευα. Αν εμείς, όταν βλέπουμε ένα παιδάκι να παίζει -εν τη αφελεία του- με ένα φίδι, κινηθούμε να το προστατεύσουμε, πόσο περισσότερο ο θεός δεν θα έπρεπε να διαφυλάττει όλους εκείνους που σπαταλούν τα χρόνια τους ψάχνοντας την αλήθεια; 

Ποτέ δεν κατηγόρησα τον Ιησού (ούτε τώρα, εφόσον δεν υπάρχει), ούτε είχα την λογική να διερωτηθώ «που είναι ο Ιησούς», και «γιατί με άφησε να πλανώμαι τόσα χρόνια επί ματαίω, να χάνω την ζωή μέσα από τα χέρια μου». Ο «διάβολος» που συσκοτίζει την λεπτή γραμμή που διαχωρίζει την αλήθεια από την πλάνη, και τα όργανά του, το αιώνιο άλλοθι των πιστών για την παταγώδη αποτυχία των ιδίων και του «θεού» τους. Και δεν ήταν μόνο η δική μου περίπτωση. Υπήρχαν και υπάρχουν πολλές ακόμα, που χρεώνουν κάθε αποτυχία και κάθε ανοησία τους, στον… διάβολο.

Οι μισθοί μου γίνονταν θρησκευτικά βιβλία των μεγάλων «ορθόδοξων πατέρων» του 4^ου- 7^ου αιώνος για να μάθω την ορθή ερμηνεία της Γραφής, στην συνέχεια θεολογικά βιβλία δογματικής, εκκλησιαστικές ιστορίες, φιλοκαλία, σύγχρονα αντιαιρετικά βιβλία. Για άλλη μια φορά, ήμουν έτοιμος να δαπανήσω και να δαπανηθώ ο ίδιος χάριν της αλήθειας. Και έτσι, πέρασα κάποια χρόνια και εκεί.

Καθώς περνούσε ο καιρός και με την ενασχόλησή μου με το διαδίκτυο, παρακολουθώντας διάφορα άρθρα, μου ήρθε η επιθυμία να γνωρίσω την προσπάθεια των προγόνων μας να προσεγγίσουν το θείο. Ήθελα από περιέργεια κυρίως, να δω τι έλεγε ο Πλάτωνας. Βεβαίως, η γνώμη μου για την αρχαία Ελλάδα δεν ήταν και η καλύτερη, ούτε φυσικά για τους φιλοσόφους προγόνους μας. Όμως, διαβάζοντας στο διαδίκτυο κάποια άρθρα και αποσπάσματα από τα έργα τους, εντυπωσιάστηκα και συγκινήθηκα από την προσπάθεια εκείνων των ανθρώπων που στην εποχή τους ακόμα δεν είχε έρθει «το φως του κόσμου». Έτσι λοιπόν, για αλλαγή, αποφάσισα να παραγγείλω την «Πολιτεία του Πλάτωνα» και μερικά έργα ηθικά του Πλουτάρχου. Η έκπληξή μου ήταν μη αναμενόμενη. Αντί να διαβάσω σε αυτούς «πλάνες», είδα τα ίδια σχεδόν (πλην ορισμένων διαφοροποιήσεων) με όσα διάβαζα επί σειρά ετών στα θεολογικά βιβλία (και τα οποία δεν περιέχονται στην Βίβλο τόσο ευκρινώς!). Η αθανασία της ψυχής όπως και το τριμερές της, μου έκαναν εντύπωση. Ώστε, ο Πλάτων τα είχε γράψει αιώνες πριν τα αντιγράψουν οι χριστιανοί «πατέρες»! Η δε θεώρηση του θεού από τον Πλάτωνα είναι κατά πολύ ανώτερη από την θεώρηση του θεού στην Παλαιά Διαθήκη. Ο δε Πλούταρχος, μιλούσε περί «παθών ως νόσων της ψυχής», που διάβαζα και στην φιλοκαλία. Και πάλι ο Πλούταρχος προηγείται χρονικά. Ο Αριστοτέλης μιλάει για τις τρεις δυνάμεις της ψυχής και για το κατά πόσο μετέχουν σε αυτές τα φυτά, τα ζώα, και ο άνθρωπος. Τα ίδια θα πει αιώνες αργότερα και ο Μάξιμος ο Ομολογητής.

Ώστε, αυτά που λέει ο χριστιανισμός δεν ήταν πρωτότυπα. Τα είχαν πει αιώνες πριν οι πρόγονοί μας. Την ίδια έκπληξη δοκίμασα όταν άρχισα να διαβάζω και άλλα κείμενα και βιβλία, όπως τους βίους των φιλοσόφων του Διογένη του Λαέρτιου. Οι ρήσεις των επτά σοφών, τα όσα είπαν και οι υπόλοιποι φιλόσοφοι περί του ορθού τρόπου ζωής. Ενθουσιάστηκα. Συναρπάστηκα. Τα ίδια βίωσα διαβάζοντας από την ελληνική μυθολογία. Παρθενογενέσεις, θαύματα, αναστάσεις, καταβάσεις στον Άδη, αναβάσεις σε όρη για να δοθεί ο θείος νόμος, αναλήψεις στα ουράνια και αρκετά ακόμα στοιχεία, υπήρχαν εκατοντάδες χρόνια πριν την έλευση του χριστιανισμού. Ακόμα και ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας τα αναφέρει στην Απολογία του, αλλά τα δικαιολογεί λέγοντας αντιφατικά πράγματα, κάτι που δείχνει και την δική του σύγχυση.

Έτσι, τώρα πια εγώ ο ίδιος, ήμουν σε θέση να κρίνω κατά πόσο τα «καινούρια» του χριστιανισμού ήταν όντως καινούρια. Τώρα πια μόνος μου, χωρίς να μου το πει κάποιος επαγγελματίας χριστιανός διανοούμενος. Δεν ήταν ανάγκη να μου πει κανείς για το τι λέει ο Πλούταρχος, γιατί διάβαζα τον ίδιο τον Πλούταρχο. Μελετώντας, είδα και άλλες κλοπές ιδεών, μαρτυρούμενες ακόμα και από καθηγητές θεολογίας, όχι όμως τόσο φανερά, αλλά συγκαλυμμένα. Προχώρησα παραμέσα. Αφού είχα μελετήσει την Βίβλο και το ορθόδοξο δόγμα, ήθελα να δω τι λέει και η άλλη πλευρά, αυτή που στηλίτευε τον χριστιανισμό από την θεολογική πλευρά, την ηθική, την ιστορική. Όπως, τον Ντέσνερ, τον Σιμόπουλο, τον Κορδάτο, τον Πορφύριο, τον Ιουλιανό κα, όλους αυτούς που άλλοτε βδελυσσόμουν ακόμα και το όνομά τους. «Ανακάλυψα» τον Έρμαν Μπάρτ, άκουσα ομιλίες του, διάβασα ορισμένα βιβλία του, και διαπίστωσα ότι η επιστημονική κοινότητα είναι πεπεισμένη εδώ και πάρα πολύ καιρό, ότι τα κείμενα της Βίβλου είναι πειραγμένα, ειδικά της Καινής Διαθήκης («Παραφράζοντας τα λόγια του Ιησού», Έρμαν Μπάρτ). Αλλά το βιβλίο που γκρέμισε μια για πάντα τα περί ιστορικότητας των όσων αναφέρονται στα ευαγγέλια (η θεοπνευστία είχε πάει περίπατο πολύ καιρό πριν για μένα), ήταν το βιβλίο του Κων/νου Θεοδωρίδη, «Η Απάτη των Ευαγγελίων».

Για δεύτερη φορά στην ζωή μου, όλες οι αξίες που είχα κτίσει με κόπο και μόχθο, με θυσίες, με δαπάνες, και το κυριότερο με «θυσία του ίδιου μου του εαυτού» (οι φυσιολογικές απολαύσεις εξακολούθησαν να είναι «αμαρτωλές»- διαβάστε την Χρηστοήθεια του Νικοδήμου του Αγιορείτου για να καταλάβετε τι είναι αυτό που γράφω), όλα γκρεμίστηκαν. Άξιζε ο κόπος; Η φιλοπονία και η φιλομάθεια είναι καλά στοιχεία, όμως αν υπήρχε από την αρχή κάποιος άνθρωπος να με μάθει να σκέφτομαι, να μην είμαι επιπόλαιος στις επιλογές μου- επιλογές ζωής, θεωρώ ότι όχι μόνο θα είχα αποφύγει όλες αυτές τις κακοτοπιές- που μου είχαν αφήσει ένα σωρό κόμπλεξ, αλλά επιπλέον θα είχα προχωρήσει περισσότερο και στην γνώση.

Εδώ και δύο χρόνια περίπου έχω παύσει να ανήκω σε θρησκεία, ενώ τους τελευταίους μήνες κατέληξα στην αθεΐα. Και σε αυτό με βοήθησαν οι υλιστές φιλόσοφοι, και περισσότερο οι προσωκρατικοί με την κοσμοθεώρησή τους. Όπως και η διαθήκη του αββά Μελιέ. Βεβαίως, όλοι οι φιλόσοφοι και όλες οι φιλοσοφικές σχολές έχουν βάλει ένα λιθαράκι για την προσέγγιση της αλήθειας. Άλλοι πλησίασαν περισσότερο, άλλοι λιγότερο, κατά την δική μου άποψη.

Όμως, διαβάζοντας τους υλιστές φιλοσόφους, κατάλαβα ότι αυτοί πατούν σε στέρεο έδαφος, αποφεύγοντας αναπόδεικτους ισχυρισμούς και αφηρημένες έννοιες με τα οποία ξεκινούν τους συλλογισμούς τους οι ιδεαλιστές. Ακόμα, θεωρώ ότι οι υλιστές φιλόσοφοι και η κοσμοθεώρηση από την φυσιοκρατική πλευρά, δίνουν περισσότερες και πειστικότερες απαντήσεις για τον κόσμο και το φαινόμενο της ζωής, παρά οι ιδεαλιστές, οι οποίοι ναι μεν σαγηνεύουν, αλλά αδυνατούν να απαντήσουν ίσως στο πιο σπουδαίο και δύσκολο πρόβλημα που έθεσε ποτέ ανθρώπινος νους, το πρόβλημα του κακού και της θεοδικίας. Βεβαίως, η γνώση κτίζεται βήμα-βήμα. Δεν είναι κάτι το «φτασμένο», ή το δεδομένο άνωθεν. Είναι η συνεχής απόκτηση του ανθρωπίνου πνεύματος που θα ακολουθεί επ’ άπειρον την ίδια οδό, όσο θα υπάρχει η ανθρωπότητα.

Μεγάλο λάθος η αποδοχή πραγμάτων άνευ εξετάσεως. Άνευ γνώσεως δηλαδή. Γιατί, σίγουρα κανείς δεν ισχυρίζεται ότι είναι παντογνώστης, όμως είναι πιο φρόνιμο να βαδίζει κανείς με όσα ξέρει και όχι με όσα φαντάζεται. Ο ορισμός της πίστης που βρίσκει κανείς στην ίδια την Καινή Διαθήκη και που «ζητά» ο υποτιθέμενος Ιησούς, εμπεριέχει αντιφατικά στοιχεία που είναι ικανά να ακυρώσουν από μόνα τους αυτόν τον παραλογισμό. «Εστίν δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις πραγμάτων έλεγχος ου . βλεπομένων» (Προς Εβραίους, 11:1). Πραγματικότητα όσων ελπίζουν και βεβαίωση για πράγματα που δεν βλέπουμε. Υπάρχει καλύτερος ορισμός για το «Matrix»;

Κλείνω με τούτα τα λόγια που απαντούν σε όλους αυτούς που πλανώνται θεωρώντας τον υλισμό- αθεϊσμό απλά ως αρνήσεις, χωρίς να έχουν τίποτα το θετικό.

«Η αθεΐα, λέγει ο καγκελάριος Bacon, στο Ηθικά Δοκίμια, επιτρέπει στον άνθρωπο το νόημα, τη φιλοσοφία, τη φυσική ευλάβεια, τους νόμους, την υπόληψη εις οτιδήποτε ικανό να τον οδηγήσει προς την αρετή: η δεισιδαιμονία, τουναντίον, τα καταστρέφει όλα αυτά και εγκαθιδρύεται ως απόλυτος τύραννος στην ανθρώπινη διάνοια: ως εκ τούτου η αθεΐα ουδέποτε διαταράσσει τα κράτη, αλλά μεγιστοποιεί τη διορατικότητα του ανθρώπου ως προς τον ίδιο τον εαυτό του, ο οποίος εφεξής ορίζει, τρόπον τινά, το πεδίο της ορατότητάς του» (Από το βιβλίο του Ζώρζ Μινουά, «Η ιστορία της αθεΐας», σελ. 275).

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας.

Τι μπορούμε να μάθουμε από την Flat Earth Society;

του Isaac Freeman, Students for Liberty. 27/11/2017

Η Γη είναι επίπεδη. Η NASA είναι ένα κόλπο για να μας φορολογούν. Ό,τι έχετε ακούσει για δορυφόρους, διαστημικά ταξίδια και (βεβαίως) για προσσεληνώσεις, είναι ψέματα. 

Ας τα σκεφτούμε αυτά για λίγο.

Αν αυτές οι προτάσεις σάς φαίνονται τρελές, μπορεί να σας εκπλήξει το γεγονός ότι κάποιοι από όσους διαβάζουν αναρτήσεις στο διαδίκτυο και βλέπουν στο YouTube βίντεο από μια ομάδα που λέγεται “The Flat Earth Society” (Εταιρία Επίπεδης Γης), ανάμεσα στους οποίους και διάσημοι με επιρροή, νομίζουν όντως ότι κάποια απ’ όλα αυτά, ή και όλα, βγάζουν νόημα. 

Μπορεί να αναρωτηθείτε: “Πώς είναι πιθανόν ότι στην εποχή μας, σχεδόν 23 αιώνες αφού ο Έλληνας αστρονόμος Ερατοσθένης υπολόγισε το μέγεθος της σφαιρικής Γης με ελάχιστο σφάλμα, να πιστεύουν ακόμη κάποιοι ότι η Γη είναι επίπεδη;”. Και το πιο εντυπωσιακό σ’ αυτό το φαινόμενο είναι πως ο αριθμός των “πιστών” αυτής της θεωρίας συνωμοσίας αυξάνεται! 

Το μυστικό του διαδικτυακού μάρκετινγκ 

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Flat Earth Society δεν είναι μια νέα ομάδα. Υπάρχει από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και μέχρι πολύ πρόσφατα (όχι περισσότερα από πέντε χρόνια πριν) επηρέαζε το πολύ κάποιες εκατοντάδες ανθρώπους. 

Πώς γίνεται λοιπόν να έχουν πάνω από 68.000 ακολούθους στη σελίδα τους στο Facebook και σχεδόν 12.000 ακολούθους στο Twitter; Και γιατί βλέπουμε (τουλάχιστον στις Ηνωμένες Πολιτείες) έναν διάλογο στα μέσα ενημέρωσης όπου κάποιοι διαπρεπείς επιστήμονες εξηγούν πράγματα που στους περισσότερους από μας φαίνονται ξεκάθαρα και προφανή; 

Η απάντηση που δίνω εγώ σ’ αυτά τα ερωτήματα είναι ότι οι άνθρωποι δεν απορρίπτουν το εξαιρετικό, αυτό που τους προξενεί την περιέργεια. Ένας διαδεδομένος αστικός θρύλος στο Ισραήλ λέει ότι “αν θες να βγάλεις χρήματα στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αφρική άνοιξε ένα εστιατόριο με φαλάφελ”, αφού οι άνθρωποι έλκονται από το ασυνήθιστο, το καινοτόμο και το μοναδικό. 

Ένας άλλος λόγος αυτής της σχετικής επιτυχίας της Flat Earth Society, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πρόκληση της συζήτησης ενός μη-ζητήματος, είναι ότι χρησιμοποιούν τη δυσπιστία του καθημερινού ανθρώπου έναντι του κράτους και των παραδοσιακών συστημάτων. Σε κάποια από τα βίντεό τους έχουν ως άμεσο στόχο τους το σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης. Είναι ευκολότερο να κάνει κανείς τους ανθρώπους να αμφισβητήσουν ένα θέμα όταν τους έχει κάνει να πιστέψουν ότι τα βασικά τους ένστικτα είναι ορθά, και ότι οι άλλοι τους λένε ψέματα. Αν οι οπαδοί της θεωρίας της επίπεδης Γης επικαλούνταν τη λογική και την επιστήμη, δεν θα έπειθαν κανέναν. 

Κατά τη γνώμη μου όμως το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό, κι αυτό που μου έδωσε την ιδέα να γράψω αυτό το άρθρο, είναι η δύναμη του διαδικτύου, που κάνει τα μικρά πράγματα να φαίνονται τεράστια. Λίγες εβδομάδες πριν, βρήκα στο 9GAG μια ανάρτηση με τον Andy Dwyer (ή αλλιώς τον “Afraid to Ask” Andy) που ρωτούσε γιατί γίνεται καν συζήτηση ως προς την ιδέα ότι η Γη είναι επίπεδη. Να ο λόγος: 

Οι χορτοφάγοι, οι φεμινιστές και άλλες μειονοτικές ομάδες ήδη χρησιμοποιούν την προσβασιμότητα του διαδικτύου για να παρουσιάζονται ισχυρότεροι απ’ όσο θα ήταν εκλογικά - μια πρακτική που ακολουθεί και η Flat Earth Society. Σε ένα βίντεο που παρακολουθούσα στο YouTube από το “The Anthony Cumia Show”, με πάνω από 1,5 εκατομμύριο θεάσεις προς το παρόν, υπήρχε η δυνατότητα να απαντήσω σε μια έρευνα που είχε μόλις μία ερώτηση: “Πιστεύετε ότι η Γη είναι στρογγυλή;”. Το 89% απάντησε “Ναι, είναι στρογγυλή!”, ενώ το 11% απάντησε “Όχι, είναι επίπεδη!”. 

Παρακαλώ ξαναδιαβάστε αυτά τα αποτελέσματα. 

Το 11%, ένας στους δέκα ανθρώπους που έχουν πρόσβαση στο YouTube και το Google πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη! Αυτό είναι απλώς ΑΔΥΝΑΤΟΝ! Υπάρχει όμως ένα κόλπο: οι οπαδοί της επίπεδης Γης αναζητούν αυτά τα βίντεο, απαντούν διαδικτυακές έρευνες, και παρουσιάζουν τους αριθμούς τους πολύ μεγαλύτερους, 100 ή 1.000 φορές μεγαλύτερους, από την πραγματική παρουσία τους στην κοινωνία (και έχουμε σοβαρό πρόβλημα αν αυτοί είναι τελικά περισσότεροι από το 0,01% του πληθυσμού της Δύσης). 

Τι μπορούμε οι φιλελεύθεροι να μάθουμε από αυτό; 

Η μεγάλη αυτή εισαγωγή είχε ως σκοπό να βοηθήσει εσάς, τους ακτιβιστές που προωθείτε την ελευθερία - να κατανοήσετε ότι τίποτε δεν είναι αδύνατο και ότι οι ιδέες σας πάντα μπορούν να ακουστούν και να προσελκύσουν νέους ανθρώπους. 

1. Μήπως κάποιοι σας αποκαλούν “τρελούς” όταν μιλάτε για την ελευθερία; Χρησιμοποιήστε το αυτό προς όφελός σας. Η Flat Earth Society μπορεί να έχει 80.000 ακολούθους στο Facebook και το Twitter, αλλά το βίντεό τους με τίτλο “Flat Earth in 5 Minutes” στο YouTube έχει φτάσει σχεδόν το 1.000.000 θεάσεις τον Μάιο του 2017, και το βίντεο με τίτλο “voted BEST FLAT EARTH PROOF 2017” έχει πάνω από 1,2 εκατομμύρια θεάσεις. (Το “τρελό” σημαίνει και “ασυνήθιστό” και η περιέργειά μας μάς κάνει να θέλουμε να δούμε από μόνοι μας αν κάτι είναι πραγματικά “τρελό”). 

2. Όλοι έχουμε την επιθυμία να αμφισβητήσουμε “το σύστημα” και να ελέγξουμε αν αυτά που μας είπαν όταν ήμασταν παιδιά ήταν όντως αλήθεια. Όταν μιλάτε για την ελευθερία, χρησιμοποιήστε τις αμφιβολίες των ανθρώπων για το υφιστάμενο σύστημα και δείξτε τους, με λογικό τρόπο και με τη βοήθεια της προηγούμενης εμπειρίας σας, το πώς η ελευθερία μπορεί να ωφελήσει τις ζωές τους. 

3. Ο ακτιβισμός έχει σημασία! Αν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι είστε παντού στο διαδίκτυο, και αν σας βλέπουν παντού στον δρόμο, στα πανεπιστήμια και στις πολιτικές συγκεντρώσεις, θα νομίσουν ότι έχετε μεγαλύτερη επιρροή από την πραγματική σας ισχύ στις κάλπες. Όσοι από σας έχουν διαβάσει το Guide to Social Change (Οδηγός για την κοινωνική αλλαγή) του Φρίντριχ Χάγιεκ θα ξέρετε τι εννοώ. Όσοι δεν το έχετε διαβάσει ακόμη, επικοινωνήστε με κάποιο μέλος των Students for Liberty για να σας στείλε ένα αντίγραφο. 

4. Όποτε αμφιβάλλετε ως προς την προθυμία των ανθρώπων να σας ακούσουν, θυμηθείτε ότι ακόμη και στον 21ο αιώνα που οι άνθρωποι πηγαίνουν στη δουλειά με το GPS, κάνουν τηλεδιασκέψεις μέσω δορυφορικών τηλεφώνων και έχουν πρόσβαση σε ζωντανές εικόνες της Γης από το διάστημα - κάποιοι είναι ακόμη πρόθυμοι να αποδεχθούν την παρανοϊκή ιδέα ότι ο πλανήτης μας είναι επίπεδος όσο και η στρογγυλή τράπεζα του Βασιλιά Αρθούρου. 

5.Ποτέ δεν ξέρετε ποιος διαβάζει τις αναρτήσεις σας και σας παρακολουθεί σιωπηρός. Να δύο παραδείγματα: 

6. Στο γάμο της αδερφή μου, με προσέγγισαν δύο ξαδέρφια μου και αντί να με συγχαρούν για την αδερφή μου, μού ζήτησαν ένα και μόνο πράγμα: “Πρέπει να μας πεις περισσότερα γι’ αυτή τη φιλελεύθερη ομάδα για την οποία γράφεις συνέχεια”. Μέχρι εκείνη την στιγμή δεν τους είχα μιλήσει ποτέ για την πολιτική. Κι όμως, για μεγάλο χρονικό διάστημα, διάβαζαν τις αναρτήσεις μου και τους άρεσαν αυτές οι ιδέες. 

7. Πριν τις εκλογές του 2013 στο Ισραήλ, όταν για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες συμμετείχε σ’ αυτές ένα φιλελεύθερο κόμμα, μου έστειλε μήνυμα ένας φίλος μου από το πανεπιστήμιο με τον οποίο είχα να μιλήσω σχεδόν 3 χρόνια. Μου είπε ότι ήθελε να συζητήσουμε για τις επερχόμενες εκλογές. Όταν συναντηθήκαμε μου αποκάλυψε ότι αυτή τη φορά όχι μόνο δεν θα ψήφιζε το “παραδοσιακό” του κόμμα, αλλά και ήθελε να μας βοηθήσει ενεργά να βάλουμε κάποιον στο κοινοβούλιο. Όπως και στο πρώτο παράδειγμα, δεν του είχα μιλήσει ποτέ για την πολιτική. 

Συμπεραίνοντας, ποτέ δεν μπορείτε να ξέρετε ποιον επηρεάζετε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή το πώς εκδηλώνεται αυτή η επιρροή. Εντούτοις, ο αγώνας για την ελευθερία δεν είναι εύκολος. Όλοι το ξέρουμε αυτό. Με τα σωστά όμως εργαλεία, ακόμη και η Flat Earth Society γεννά έναν διάλογο - και εμείς έχουμε ένα πολύ καλύτερο σημείο εκκίνησης καθώς και τις καλύτερες ιδέες. 

Αποχαιρετισμός στη θρησκευτική πίστη (61)

Την ιστορία την γράφουμε μαζί

της Λίνας Μ., ετών 29, ιδιωτική υπάλληλος

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Είμαι η Λίνα και γεννήθηκα σ' ένα νησί που αγκαλιάζεται από το βαθύ μπλε της θάλασσας.

Το χωριό μου μικρό κι η οικογένειά μου απλή και βαθιά θρησκευόμενη, με τα μέλη του ευρύτερου κύκλου της να συμπεριλαμβάνουν ιερείς μα και θεοφοβούμενους ανθρώπους. Το ντύσιμο, η διατροφή, η συμπεριφορά και ο τρόπος σκέψης μας, ήταν επιβεβλημένο να συνάδουν με την άγραφη πηγή δικαίου της κοινωνίας μας. Άνθρωποι μεγαλωμένοι με χριστιανικές διδαχές και βαρύ καημό στο τι θα πει ο κόσμος.

Διάβαζα τη Βίβλο από μικρή και πήγαινα με την οικογένειά μου στην εκκλησία, μα δεν καταλάβαινα τίποτα επί της ουσίας. Μου άρεσε όμως. Οι ψαλμοί, η κατανυκτική ατμόσφαιρα, η ευλάβεια των πιστών, η μυρωδιά κι όλα όσα βιώνει ένα παιδί με τις δικές του αισθήσεις και τα δικά του μάτια, μού γέννησαν την ψευδαίσθηση ότι αυτός είναι ο κόσμος μου κι εδώ ανήκω. Έτσι, μεγαλώνοντας, τρύπωνε όλο και πιο βαθιά στο μυαλό μου, η επιθυμία ν' απαρνηθώ τα εγκόσμια και να γίνω καλόγρια. Ήμουν ανέκαθεν ένα ντροπαλό, μοναχικό παιδί και σαν έφηβη έβρισκα διέξοδο σ' ένα ημερολόγιο όπου κι έγραφα πολύ συχνά.

Είχα ακούσει πολλές φορές τους γονείς μου να λένε στους άλλους πως είμαι αλαφροΐσκιωτη και γρήγορα να συμπληρώνουν πως θέλω να μονάσω. Σαν να τους είχε βρει μια θεομηνία, αλλά τελικά θα κατάφερναν να εισπράξουν μια γερή κρατική επιδότηση. Κι εγώ ένιωθα τόση υπερηφάνεια  που κάτι από εμένα τους έκανε να νιώθουν χαρά. Μα λίγο πριν να κλείσω τα 17, χρειάστηκε να προχωρήσω μόνη αφού τους έχασα και τους δύο σε τροχαίο ατύχημα. Ό, τι μου απέμεινε ήταν ο Πνευματικός μου, μέλος κι ο ίδιος της οικογενείας μας και άνθρωπος που δεν γέλασε ποτέ του. Δεν τον θυμάμαι ούτε καν χαμογελαστό. Μέσα στο γκρι χρώμα της μονότονης φωνής του, κατάφερνε να με υπνωτίζει αν και ποτέ δεν με κοίταξε στα μάτια. Το βλέμμα του δεν σταθεροποιήθηκε ποτέ σ' εμένα, ταξίδευε πάντα προς τα πάνω και προς το άπειρο. Αυτή η μικρή λεπτομέρεια ήταν πολύ ενοχλητική παρόλο που έδινε την εντύπωση πως τα λόγια του προέρχονταν από την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος.

Πέρασαν δέκα χρόνια χωρίς τους γονείς μου. Ήρθα στην Αθήνα και βρήκα δουλειά μα όλη μου η ζωή ήταν πάντα υπό την αυστηρή επίβλεψη  του ευρύτερου κύκλου της οικογενείας. Φιλοξενήθηκα από θείους και θείες που δεν παρέλειπαν ποτέ να μου υπενθυμίζουν τον μεγαλειώδη στόχο μου. Να γίνω καλόγρια.

Το σώμα μου που είχε πια διαμορφωθεί, γινόταν πρόβλημα χωρίς ουσιαστική λύση, αφού προκαλούνταν εντάσεις και προστριβές στους χώρους όπου διέμενα φιλοξενούμενη. Χρειάστηκε να κρύβω το στήθος μου με διάφορες πατέντες, όλες τις εποχές του χρόνου, για να μην είναι ορατό και προκλητικό. Πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να μπορέσω να συγκεντρώσω κάποια χρήματα και να νοικιάσω ένα σπίτι για να μείνω μόνη. Ωστόσο και πάλι κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του θείου που έμενε ένα τετράγωνο μακριά. Ο θείος, εκτός του ότι ήταν ψάλτης στην ενορία ήταν μισογύνης και αλκοολικός. Με έκανε να νιώθω πως φταίω για όσα κακά του συμβαίνουν, επειδή όλο και ανέβαλα την ένταξή μου στη μοναστική ζωή. Όμως ήμουν γεμάτη αναπάντητα ερωτήματα με ένα βασικό. Αν αξίζει η ζωή που ζω. Γιατί ο Θεός πήρε τους γονείς μου κοντά του; Αν τους αγαπούσε πιο πολύ από εμένα, τότε κάπου είμαι αμαρτωλή και δεν έχω δικαίωμα στην αγάπη Του. Αλλά που όμως; Τι κάνω λάθος; Μήπως με τιμωρεί επειδή δεν μου αρέσουν οι άνθρωποι που δεν κοιτούν στα μάτια;  Ή αν δεν είναι έτσι και τελικά με αγαπάει, είναι αυτό εκδήλωση αγάπης από έναν Θεό προς το δημιούργημά του; Είμαι άξια να βρεθώ κοντά Του και με ποιόν τρόπο; Ζώντας ή πεθαίνοντας; Oι γυναικείες μου ορμές, κατασπαράσσονταν από εγκράτεια με την αποχή από την αυτοϊκανοποίηση. Το ότι σε κάθε τι που κάνω ο Κύριος είναι παρών ήταν η μοναδική μου βεβαιότητα. Δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης ανάμεσα σε αμαρτίες, μικρές ή μεγάλες, χάνεις τη Βασιλεία των Ουρανών. Έτσι, έφτασα 27, με κουρελιασμένη αυτοπεποίθηση, μ' ένα κορμί που έλιωνε μέσα στην κόλαση του ανεκπλήρωτου, αναζητώντας τον Παράδεισο. Στόχος, να είμαι τέλεια. Χαμένη μέσα σε προτάσεις για ενάρετη ζωή, προσευχή, συχνή επικοινωνία με τον Πνευματικό μου και συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας για άντληση δύναμης.

Ποιας δύναμης;

Ήταν άνοιξη κι έσερνα τη σωματική και ψυχική μου δοκιμασία σε κάθε βήμα. Σε κάθε ανάσα. Φοβήθηκα πως παρανοώ, πως καταρρέω. Θα χρειαζόταν άμεσα ν' αρχίσω ν' απαντώ στα ερωτήματα που είχαν κάνει κατάληψη στο συνειδητό και στο υποσυνείδητό μου. Έπρεπε πάση θυσία να κατανοήσω τον λόγο της απώλειας των αγαπημένων μου γονιών και ν' απενοχοποιήσω τον Θεό μου για να μ' αγκαλιάσει.  Η πολύ προσεκτική επιλογή των συναναστροφών, με είχε καταδικάσει στη μοναξιά. Αποφάσισα να κάνω μια μακριά διαδρομή στο παρελθόν, διαβάζοντας τις σημειώσεις που όλα αυτά τα χρόνια κρατούσα, μήπως κι ανακαλύψω την πηγή των δεινών μου. Διάβαζα για μέρες, για εβδομάδες...

Άχρωμες λέξεις, συναισθήματα χωρίς μουσική, εικόνες χωρίς φως. Κι εγώ, πιο δειλή κι απ' τον λαγό, να περιφέρομαι στον αντίλαλο των χρόνων μου, με φόβο μεγαλύτερο απ' την ευλάβεια. Μια βιαστικά γραμμένη και υπογραμμισμένη σημείωση, τράβηξε την προσοχή μου. «εάν κανείς έρχεται προς εμέ, δια να γίνη οπαδός μου, και δεν απαρνήται τον πατέρα του και την μητέρα και την γυναίκα και τα τέκνα και τους αδελφούς και τας αδελφάς, εφ' όσον αυτοί του είναι πρόσκομμα εις την νέαν ζωήν του, ακόμη δε δεν απαρνήται και την ζωήν του, όταν η ανάγκη επιβάλη να την θυσιάση, αυτός δεν ημπορεί να είναι μαθητής μου». Είναι από το Ευαγγέλιο του Λουκά (14:26) και φαινόταν σαν μια εκκρεμότητα που έπρεπε να τακτοποιήσω.

Στην δουλειά, άκουγα τους συναδέλφους να μιλούν για τις δυνατότητες που σου παρέχει το ίντερνετ, η αστείρευτη αυτή πηγή επικοινωνίας και πληροφοριών για κάθε ερώτημα. Σκέφτηκα πως μέσα σε αυτόν τον ψηφιακό κόσμο, ίσως καταφέρω να βρω πληροφορίες κι απαντήσεις αφού τόσο καιρό και παρά το ότι μέσα μου παλεύω, δεν μπορώ να δεχτώ αναπόδεικτες εικασίες. Η ευκαιρία δόθηκε άμεσα κι αγόρασα έναν υπολογιστή δεύτερο χέρι από κάποιον που τον άλλαξε για έναν πιο σύγχρονο. Μετά από λίγο διάστημα ήμουν έτοιμη για πλοήγηση στο διαδίκτυο.

Οι αρχικές επαφές περιορίστηκαν στον κύκλο των γνωστών, οικογένεια, ιερείς, μονές κι οτιδήποτε σχετικό με τη θρησκεία. Οι οικείες θάλασσες, με προσάραζαν σε γνωστά λιμάνια μα το περιοδικό φως του φάρου τους, το είχα μετρήσει εδώ και χρόνια. Τότε σκέφτηκα να στρίψω το τιμόνι γι' αλλού. Ανάποδα, με στροφή 180 μοιρών. Πληκτρολόγησα στη μηχανή αναζήτησης "άθεοι" και μου έδωσε είκοσι και πάνω αποτελέσματα. Κάποιες ομάδες ξεχώριζαν από τον αριθμό των μελών τους κι ήταν εντυπωσιακό το πόσοι σατανισμένοι υπάρχουν τριγύρω. Έκανα το σταυρό μου και μπήκα να διαβάσω. Σε κάποια από τις ομάδες, σταμάτησα περισσότερο,  δεν χρειαζόταν να είμαι μέλος για να την παρακολουθήσω. Μια ομάδα ανοιχτή που δημιουργήθηκε και επιβλέπεται από διαχειριστές που είναι μέλη της «Ένωσης Αθέων», και συστήνεται ως ελεύθερο κανάλι επικοινωνίας των απανταχού Ελλήνων αθέων και αγνωστικιστών στο facebook. Οι απόψεις της «Ένωσης Αθέων» εκφράζονται αποκλειστικά από τα επίσημα όργανά της, όπως προκύπτει από το καταστατικό και τη συνέλευση των μελών της, ωστόσο ο καθένας έχει την ευθύνη του λόγου και των απόψεών του. Κι έτσι, σε αυτή την ομάδα, έμεινα ώρες, μέρες πολλές να διαβάζω.

Ήταν φθινόπωρο όταν ένιωσα την ανάγκη για επικοινωνία με τα μέλη, ήθελα να θέσω τα δικά μου ερωτήματα και να πάρω άμεσες απαντήσεις που με αφορούν. Από κάπου έπρεπε ν' αρχίσω κι έκανα ανάρτηση ένα θέμα που αναφερόταν στη θρησκεία, θέτοντας ένα γενικό ερώτημα.

-Αν δεν υπάρχει Θεός  πως γίνεται τόσα εκατομμύρια κόσμος να μην μπορεί να διακρίνει την αλήθεια; Πρόκειται για μαζική παράνοια ή κάτι άλλο που μου διαφεύγει; Όλοι αυτοί οι απλοί άνθρωποι που διηγήθηκαν ιστορίες για τους Αγίους με οράματα και θαύματα από προσωπικές τους εμπειρίες βρίσκονταν σε ομαδική παράκρουση ή ήταν και είναι όλοι ψεύτες;

Πήρα πολλές και εκτεταμένες απαντήσεις, που μου έδωσαν τροφή για σκέψη. Παραθέτω μερικές από αυτές στο τέλος του κειμένου (*).

Οι ισχυροί συναισθηματικοί δεσμοί με την θρησκεία, δεν ήταν αρκετοί για να κλείσουν τα μάτια μου σε αυτή την επιχειρηματολογία. Συνέχισα το διάβασμα και την έρευνα κι αυτή τη φορά δεν ήμουν μόνη. Κάποιοι άνθρωποι επέλεξαν να είναι κοντά μου σε αυτή τη δύσκολη εποχή της απομυθοποίησης όσων ήξερα και πίστευα. Κι αυτοί, δεν ήταν οι «δικοί» μου άνθρωποι όπως θα ήταν λογικό, αλλά μέλη της ομάδας και φίλοι του facebook. Κρυμμένη από τον έξω κόσμο, αυτόν τον κόσμο που έτυχε ν' αγαπήσω τόσο πολύ, με πληγές ολάνοιχτες που ξερνούν υποκρισία χρόνων και με μια μόλις συγκρατούμενη απελπισία που κέρασα όλη μου τη ζωή στα ψέματα. Η σκέψη ένας λαβύρινθος αλλά στο πλάι μου, τόσο όσο χρειαζόμουν,  βρισκόταν ένας άγνωστος άνθρωπος που αγκάλιασε τις θολωμένες μου αναμνήσεις χωρίς κανένα κίνητρο, χωρίς υστεροβουλία. Η επικοινωνία μας, έμοιαζε σαν διαδρομή με ταξί. Από εκείνες τις μακρινές που μέχρι να φτάσεις, ο άγνωστος οδηγός ξέρει τα πάντα από τη ζωή σου επειδή δεν θα τον ξαναδείς ποτέ.

Το αποτέλεσμα της ανάρτησής μου ήταν να λάβω μηνύματα από γνωστούς, φίλους και μέλη της οικογενείας, αρχικά μέσω του προφίλ μου και κατόπιν τηλεφωνικά και δια ζώσης. Από το πρώτο κιόλας μήνυμα, ένιωσα το αίμα μου να παγώνει, αισθάνθηκα φόβο και την απόρριψη να κραδαίνει δρεπάνι στο αύριο.

«Γεια σου Λίνα, πήρα το θάρρος να σου γράψω, διότι είδα ένα σχόλιο σου σ' ένα γκρουπ με άθεους! Δεν είμαι κάποιος, αλλά θα σε συμβουλεύσω εάν μου το επιτρέπεις, να μην ψάχνεις απαντήσεις σε λάθος ανθρώπους, και προπάντων μην κάνεις λάθος ερωτήσεις. Υπάρχουν, δόξα Τον Θεό, αρκετοί καλοί πνευματικοί. Εκεί θα βρεις πολλές απαντήσεις! Επίσης, ένα 2ημερο ή 3ημερο σε μία Μονή, θα ήταν αρκετό για να βρεις αυτό που ψάχνεις! Φιλικά.»

«Θα έπρεπε να ντρέπεσαι με τους άθεους κουμουνιστές που έμπλεξες. Γνώριζα τους γονείς σου που ήταν ηθικοί και τίμιοι άνθρωποι. Μάτωσαν για να σε μεγαλώσουν μέσα στη φτώχια τους και ιδού τι φόρο τιμής τους αποτείνεις. Γι' αυτό τους πήρε ο Θεός κοντά του νωρίς. Για να μην δουν τα σημερινά σου χάλια. Καλύτερα νεκροί!»

Οι γονείς μου πέθαναν 10 χρόνια πριν, για να μην δουν τα σημερινά μου χάλια! Είμαι ένοχη, είμαι δαιμονισμένη, είμαι το μίασμα της κοινωνίας, το λάθος της οικογένειας, ο ηθικός αυτουργός στα δεινά των αγαπημένων μου. Τι ντροπή! Που να κρυφτώ να μην με βλέπει άνθρωπος; Μήπως να εξαφανιστώ δια παντός; Ο θάνατος φαντάζει λύτρωση.

Ο θείος μου ενημερώθηκε άμεσα και θύμωσε πολύ. Εξοργίστηκε και μ' επισκέφθηκε σε έξαλλη κατάσταση. Μύριζε αλκοόλ, φώναζε και πετούσε σάλια στο πρόσωπο μου μαζί με όλες τις ευθύνες. Το δαχτυλίδι του, άφησε το αποτύπωμά του στο μάγουλό μου για καιρό. Το σημάδι του, ο σταυρός, ήταν σημάδι που αποδόθηκε σε αιτίες θεϊκές. Για μένα ήταν μια γερή, ανάποδη σφαλιάρα.

Προσπάθησα πολύ να συνεχίσω ανεπηρέαστα τις καθημερινές μου υποχρεώσεις και  σταμάτησα ν' ασχολούμαι (φανερά) με την ομάδα των άθεων. Είχα αποκτήσει καινούργιους φίλους που έδειχναν διάθεση να βοηθήσουν την κουρελιασμένη μου ψυχολογία. Όμως δεν υπάρχει κανένας ευγενικός ή γλυκός τρόπος να πεις σε κάποιον ότι σπατάλησε τη ζωή του. Έτσι, με παραπομπές στη Βίβλο, με βίντεο από ομιλίες, με προτάσεις για βιβλία αλλά κι εκφράζοντας την προσωπική τους άποψη, πάλευαν με τους δράκους των ενοχών μου, επιδιώκοντας ο χρόνος που μου χαρίζουν να δίνει τροφή για σκέψη. Μέσα από την έρευνα και τη γνώση, κάποιες φορές μαλακώνει η καρδιά και η συνείδηση. Χρειαζόταν όμως να μάθω καλύτερα σε τι πιστεύω και τι ιδέα έχει ο Θεός μου για μένα.

«…Γενικά όμως είναι ένα σκουλήκι (η γυναίκα) που σέρνεται, η κόρη του ψεύδους, ο εχθρός της ειρήνης. Ο κατάλογος των αμαρτημάτων και των αδυναμιών της είναι ατελείωτος. Είναι ελαφρόμυαλη, φλύαρη και ακόλαστη. Πάνω απ’ όλα είναι παθιασμένη με την πολυτέλεια και τις δαπάνες. Φορτώνεται με κοσμήματα, πουδράρει το πρόσωπό της, βάφει τα μάγουλά της με κοκκινάδια, βάζει μυρωδικά στα ρούχα της, και έτσι γίνεται θανάσιμη παγίδα για τον εκμαυλισμό των νέων μέσω όλων των αισθήσεων. Όσος και αν είναι ο πλούτος, δεν επαρκεί για να ικανοποιήσει την γυναικεία επιθυμία. Μέρα και νύχτα η γυναίκα δεν σκέφτεται τίποτε άλλο παρά το χρυσάφι και τα πολύτιμα πετράδια, τα υφάσματα και τα κεντήματα, τις κρέμες και τα αρώματα.  Αν δεν υπήρχε η σεξουαλική επιθυμία, κανένας άντρας με τα σωστά του δεν θα ήθελε να μοιράζεται το σπίτι του με μια γυναίκα και να υφίσταται τις επακόλουθες ζημιές, παρά τις οικιακές εργασίες που εκτελεί. Γι’ αυτό το λόγο ο Θεός, γνωρίζοντας την ελεεινή της φύση, την προίκισε με το όπλο της σεξουαλικότητας…» Ιωάννης Χρυσόστομος-Προς τους έχοντας Παρθένους Συνεισάκτους.

Οι μέρες γλιστρούσαν κι έφευγαν σαν άμμο μέσα απ' τα χέρια μου, οι ώρες της μέρας δεν μου έφταναν πια. Οι πληροφορίες εναλλάσσονταν η μια μετά την άλλη, αλλάζοντάς με. Ένιωθα ευάλωτη και πονούσα παντού. Προσπάθησα να κρατήσω επαφή με την ομάδα και να συζητώ τα μηνύματα συμμόρφωσης που συνέχιζα να λαμβάνω. Γινόμουν πιο ανθρώπινη. Μαθαίνοντας για την ανυπαρξία του Θεού, η δική μου ύπαρξη αποκτούσε νόημα. Χαρούμενη μέσα στην ασημαντότητα μου, ελεύθερη από αμαρτίες που δεν έπραξα ποτέ και που κουβάλησα άθελά μου, πιστά όλα αυτά τα χρόνια.

Λίνα, το μυαλό του ανθρώπου ψάχνει να βρει αυτόματα εξηγήσεις σε τυχαία φαινόμενα για να αισθάνεται ασφάλεια. Κι αν δεν ξέρεις ότι ο άνεμος και τα βαρομετρικά κάνουν την κακοκαιρία, φαντάζεσαι θεούς, έγραψε ο διαδικτυακός μου φίλος. Μην επιτρέπεις σε κανέναν να εκμεταλλεύεται τυχαία γεγονότα και να σου γεμίζει το μυαλό σκατά. Κερδίζουν από αυτό λεφτά, κεράκια, εικονίτσες, λαδάκια, τάματα. Χρησιμοποιούν ότι σε πονάει περισσότερο. Σου στρίβουν το μαχαίρι στη πληγή για να γυρίσεις πίσω.

 Καλησπέρα Λίνα, μου φαίνεται έχεις λίγο ανήσυχο πνεύμα! Καλό αυτό! Αλλά είσαι σ' ένα σταυροδρόμι του μυαλού σου, που ό, τι και να σου πω εγώ ή κάποιος πνευματικός, δεν θα πιστέψεις. Αν πάλι πιστέψεις θα είναι με αμφιβολίες! Η επιχειρηματολογία είναι το πιο εύκολο πράγμα στον πλανήτη γη! Όλοι μπορούν να πείσουν, γι' αυτό και είμαστε διχασμένοι σαν άνθρωποι! Ίσως είναι σκληρό αυτό που θα πω, και σε καμιά περίπτωση δεν αφορά εσένα, αλλά πολλοί άνθρωποι είναι σαν τις μαριονέτες πλέον, με τόση πληροφόρηση, τόση προπαγάνδα, παγκοσμιοποίηση, διαφθορά, αδικία, έλλειψη παιδείας, φτώχεια, κτλ είναι πολύ λογικό να είναι ευάλωτοι και ευκολόπιστοι, σε όλες τις σειρήνες του κακού! Άδειασε  όποια σκέψη έχεις, ηρέμησε και βάλε την λογική σου να λειτουργήσει θετικά! Πήγαινε σ' ένα μοναστήρι και ζήσε για 3-4 μέρες σαν μοναχή! Χωρίς να κάνεις ερωτήσεις! Έχεις έναν άγγελο στ' αριστερά σου, θα σε οδηγήσει αυτός! Δεν ξέρω τι δυνατότητες έχεις οικονομικές, αλλά καλό θα ήταν να πας σ' ένα μοναστήρι στο εξωτερικό. Εάν θέλεις, μπορώ να σου προτείνω, είτε κοντά στην Αθήνα είτε εκτός Ελλάδος! Αν και θα προτιμούσα εκτός για εσένα! Μη διστάσεις για τυχόν ερωτήσεις.

Δες τι κάνει ο συνομιλητής σου Λίνα. Αρχικά κάνει επίκληση στη λογική, «Βάλε την λογική σου να λειτουργήσει θετικά».  Στην επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους συχνά προσπαθούμε να μεταδώσουμε πληροφορίες, να ερμηνεύσουμε ένα φαινόμενο/γεγονός, να αναλύσουμε μια έννοια, να υποστηρίξουμε μια άποψη και τελικά, ορισμένες φορές, να πείσουμε το δέκτη ότι οι απόψεις μας είναι οι σωστές, ώστε να τις υιοθετήσει ή και να ενεργήσει σύμφωνα με αυτές.

Επίκληση στην αυθεντία, γνωρίζει μέχρι και που κάθεται ο άγγελος. Επίκληση στο ήθος του πομπού. Για να είναι αποτελεσματική η πειθώ, είναι απαραίτητο να κερδίσει ο πομπός με το λόγο του την εμπιστοσύνη του δέκτη. Οφείλει, δηλαδή, να παρουσιάσει τις ποιότητες εκείνες που θα δημιουργήσουν στο δέκτη την αίσθηση πως ο πομπός είναι αξιόπιστος και ειλικρινής. Παρουσίαση προσωπικών επιτευγμάτων, απόψεων, χαρακτηριστικών, ιδιοτήτων, που προβάλλουν την αξία και το ήθος του πομπού, ώστε να επιτευχθεί η ζητούμενη αυτοπροβολή «Εάν θέλεις, μπορώ να σου προτείνω, είτε κοντά στην Αθήνα είτε εκτός Ελλάδος! Αν και θα προτιμούσα εκτός για εσένα! Μη διστάσεις για τυχόν ερωτήσεις.»

Μάθε ακόμα πως η επίκληση της προσβολής, είναι η τελευταία σανίδα σωτηρίας των ανθρώπων της πίστης, όταν δεν έχουν άλλα λογικά επιχειρήματα.

Ξύπνα!

Ήταν Νοέμβρης και αποφάσισα ν' αποχαιρετίσω τη θρησκευτική πίστη αναρτώντας το παρακάτω κείμενο στην ομάδα. Είχα βρει τις απαντήσεις μου. Ένιωθα ελεύθερη και ήθελα να το μοιραστώ. Η ελευθερία ωστόσο είναι στιγμές και βρίσκεται σε πολύ απλά πράγματα κι έτσι αν κι ήμουν χαρούμενη κι απαλλαγμένη από δογματικές αλυσίδες, ήταν μόνο η αφετηρία στον στίβο των καταστάσεων και των συναισθημάτων που ακολούθησαν.

Ευχαριστώ την ομάδα Έλληνες Άθεοι και Αγνωστικιστές / Greek Atheists and Agnostics που έριξε γροθιά στον βαθύ ύπνο μου, που μου έδειξε σε τι πίστευα και κατάλαβα πως όλα τα θαύματα και οι χριστιανικές ιστορίες είναι σχεδιασμένα για να προκαλούν ενοχές σε όποιον έχει αμφιβολίες.

Δεν ντρέπομαι που είμαι γυναίκα και σταμάτησα να καταπιέζω τις φυσικές μου ορμές για να έχω μια θέση στη μοναστική ζωή.

Συγχώρεσα τους γονείς μου γιατί κατάλαβα ότι τα ψέματα που άθελά τους μου δίδαξαν, κάποιοι άλλοι, γενιές και γενιές πίσω, τους τα έβαλαν στο κεφάλι. Δεν τους πήρε κανένας Θεός κοντά του επειδή ήταν κακοί ή καλοί άνθρωποι. Ήταν ένα τυχαίο γεγονός.

Το παραμύθι με τα μαγικά μήλα και τα φίδια που μιλάνε, δεν ταιριάζει πια στη νοημοσύνη μου.

Ευχαριστώ τους φίλους και τις φίλες μου που με υπομονή κι ευγένεια έστυψαν το μυαλό τους για να γεμίσουν το δικό μου και που μου έδωσαν να καταλάβω πως δεν υπάρχει τίποτα πιο μεγαλειώδες από το να μπορείς να κάνεις καλό χωρίς Θεό. Συνοδοιπόροι στα πρώτα μου βήματα και άνθρωποι με υψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης αλλά και τόσοι άλλοι που ταρακούνησαν την ύπαρξή μου και την βολεμένη ηθική μου.

Ένα τσουνάμι από πληροφορίες πλημμύρισε την υπνωτισμένη μου φιγούρα κι όλες ήταν καλοδεχούμενες! Πέρασα ώρες να βλέπω βίντεο, να διαβάζω την Βίβλο για σκεπτικιστές, να ερευνώ πληροφορίες που έπαιρνα από τα σχόλιά σας. Ένιωσα δίψα για μάθηση και πείνα για έρευνα. Ξενύχτησα, έκλαψα, γέλασα, ζάλισα και κάποιους παραπάνω και σήμερα μπορώ να πω με βεβαιότητα πως γνωρίζω για τον χαμένο μου χρόνο αλλά δεν θα διαθέσω περισσότερο. Με την ολοκαίνουργια θεώρηση των πραγμάτων που απέκτησα, έγινα εθελόντρια σ' ένα σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και προσφέρω ώρες κι αγάπη στους συνανθρώπους μου που έχουν ανάγκη. 

Αγόρασα κάποια από τα βιβλία που μου προτείνατε και θα κάτσω να τα διαβάσω, αφιερώνω περισσότερο χρόνο στο σκύλο μου και πάμε μακρινές βόλτες μαζί. Τέλος, δεν έκανε στροφή μαζί με το μυαλό και η ζωή μου 180 μοίρες. Έχω ν' αντιμετωπίσω και να λύσω πολλά θέματα ακόμα, όπως η διαφοροποίηση των πεποιθήσεων μου σε σχέση με τον ευρύτερο οικογενειακό κύκλο που απαρτίζεται και από ιερείς. Είναι δύσκολα. Αλλά όχι ακατόρθωτα. Σας στέλνω φιλικούς χαιρετισμούς!

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Το επόμενο διάστημα που ακολούθησε, συνέχισα να διαβάζω εμπλουτίζοντας τον καινούργιο μου κόσμο ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσα να βρω ισορροπίες με τον οικογενειακό μου κύκλο. Πέρασε ο καιρός και ήρθαν τα Χριστούγεννα. Θέλησα να επιστρέψω στο βαθύ μπλε που μεγάλωσα, να δω φίλους και συγγενείς, όπως συνήθιζα τα τελευταία χρόνια. Τα νέα είχαν φτάσει στο μικρό χωριό μου και ο τρόπος που με αντιμετώπισαν με γονάτισε για μια ακόμα φορά. Γύρισα στο καταφύγιό μου, στην ομάδα των ανθρώπων που είχα ελπίδες πως κάποιος θα είχε νιώσει σαν εμένα. Ίσως να βρισκόταν μια καλή ιδέα να διαχειριστώ την κατάσταση.  Ή έστω, δύο λόγια παρηγοριάς που είχα τόση ανάγκη, καθώς βίωνα και πάλι εγκατάλειψη.

Αν κάτι μου λείπει από τον διαδικτυακό κόσμο, είναι η ομάδα, ο εύστοχος σχολιασμός, το έξυπνο χιούμορ αλλά και το ανιδιοτελές ενδιαφέρον που εισέπραξα από αρκετούς. Όλα αυτά αλλά και πολλά περισσότερα, με φέρνουν πάλι εδώ, μετά από καιρό, για να ζητήσω την γνώμη σας σε ό, τι αφορά ένα πρόβλημα που χρειάζεται ν' αντιμετωπίσω. Τα νέα των επιλογών μου έφτασαν από νωρίς στο χωριό και σχολιάστηκαν με μίσος και θυμό. Δεν έδωσα σημασία γνωρίζοντας πως δεν γίνεται να βγω αλώβητη από αυτή την ιστορία μα πριν λίγες μέρες θέλησα να οργανώσω το ταξίδι μου για τα Χριστούγεννα στα πάτρια εδάφη. Η θεία μου που μίλησα στο τηλέφωνο, μου μήνυσε να μην διανοηθώ να πατήσω το πόδι μου εκεί, αρχικά επειδή ντρέπεται για μένα αλλά κι επειδή ο παπάς μας θα με αφορίσει. Δεν μ' ενοχλούν οι απειλές. Η προσωπικότητά μου δεν εξαρτάται από κανενός την άποψη. Ξέρω ποια είμαι, τι κάνω, πως νιώθω. Όμως το να μην ξαναδώ τον τόπο που έζησαν κι αγαπήθηκαν οι γονείς μου, τα μέρη που έζησα κι εγώ μέχρι κάποια χρόνια πριν, φίλους που απέκτησα με την πάροδο του χρόνου, είναι αλήθεια θλιβερό. Δεν με πειράζει ο μοναχικός δρόμος της αθεΐας μου. Με πληγώνει όμως το γεγονός της ρατσιστικής συμπεριφοράς και το απαγορευτικό που τέθηκε από ένα σύνολο ανθρώπων που ποτέ δεν έβλαψα ή πρόσβαλα. Τι μπορώ να κάνω αλήθεια; Ευχαριστώ εκ των προτέρων για το χρόνο σας κι εύχομαι σε όλους αγάπη. Δεν ξέρεις ποτέ ποιον μπορεί ν' αδικείς έστω και άθελά σου.

Αν θυμάμαι καλά, πριν λίγο καιρό σε καλωσορίσαμε στην ομάδα καθώς, όπως όλοι μας κάποια στιγμή στη ζωή μας, αμφισβητούσες πράγματα και είχες ζητήσει τις απόψεις μας και προτάσεις για βιβλία προς μελέτη. Πραγματικά, κρίνοντας από την τωρινή σου ανάρτηση, πιστεύω πως χρειάζεται αρκετά δυνατό πνεύμα και χαρακτήρα για να ξεφύγεις από το περιβάλλον που μεγάλωσες και να καταλήξεις, όπως και οι περισσότεροι εδώ μέσα, ότι δεν πιστεύεις σε θεό. Έχω να σου πω πως θα είναι δύσκολο να σε αποδεχθούν πολλοί, καθώς ο φόβος για το υπερφυσικό είναι βαθιά ριζωμένος στον άνθρωπο. Αλλά η συμβουλή μου είναι να μην αφήσεις τις δυσκολίες να σε αποτρέψουν από το να σκέφτεσαι λογικά και να αμφισβητείς τα πάντα. Ακόμα και στις δυσκολίες. Αν αποφασίσεις να πας, κράτα όπλο σου τη λογική και την ανεκτικότητα και στόχο τη συνεννόηση. Οι άλλοι βάζουν το δόγμα πάνω απ όλα και αδιαφορούν για όλα τα υπόλοιπα. Η προσωπική μου εμπειρία σε διάλογο με θρησκόληπτα άτομα είναι ότι ακούγονται τόσες ανοησίες με ρυθμό πολυβόλου, που δε σου δίνεται χρόνος να τις αντικρούσεις. Ένας διάλογος προϋποθέτει ότι δίνεται χρόνος στον κάθε συνομιλητή να μιλήσει επί ίσοις όροις χρόνου για ν' απαντήσει σε αυτά που του λέγονται. Κάτι τέτοιο δε γίνεται σεβαστό όταν μιλάμε με άτομα που δε ξέρουν καν τι είναι ο διάλογος, αλλά μόνο το κήρυγμα. Προσωπική μου εμπειρία σε «συζήτηση» με ψάλτη, το μόνο που πρόλαβα να πω είναι «αυτά που λέτε είναι εντελώς ανυπόστατα» κι αυτό επειδή μιλούσα γρήγορα. Τώρα που διαφωνείς με τις χριστιανικές φαντασιώσεις, θα δεις επιτέλους με καθαρή ματιά ότι το χριστιανικό «αγαπάτε αλλήλους» σημαίνει ξεφτιλίστε κι επιτεθείτε σε οποιονδήποτε δεν συμφωνήσει μαζί μας.  Θα σου έλεγα να μην πας αν δεν είσαι ικανή ν' αντέξεις τον εκφοβισμό. Στο τέλος θα φύγεις με τεράστια πίκρα, θα το μετανιώσεις και θα έχεις περάσει πολύ άσχημα. Ενώ εκείνοι θα θεωρούν ότι έκαναν το καθήκον τους. Ωστόσο η αγάπη δεν είναι μόνο το μονοδιάστατο εκείνο αγαθό που περιγράφεται στην χριστιανική θέαση. Μην παραβλέπεις το γεγονός ότι για εκείνους, η όλη κατάσταση αποτελεί σοκ. Ο χρόνος θα δώσει την ευκαιρία να ανατείλει η χρυσή τομή μεταξύ αγάπης και σεβασμού-κατανόησης. Είμαι βέβαιος, πως θα βρεις τους δρόμους.

Αν δεν μπορείς να ξεχωρίσεις το καλό από το κακό, καμία θρησκεία δεν μπορεί να στο δείξει.

Η καινούργια χρονιά με βρήκε παρέα με τους φίλους στο διαδίκτυο. Δεν ήθελα να συναντήσω κανέναν, δεν ένιωθα την ανάγκη να συμμετάσχω σε καμία γιορτή, καμία κοινωνική εκδήλωση. Για το μόνο που ήμουν σίγουρη ήταν η αίσθηση πως μόλις αποφυλακίστηκα και δεν ήξερα προς τα που να πάω και τι να κάνω. Μοναδική παρουσία μέσα στην απουσία της, ο διαδικτυακός μου φίλος να βρίσκεται πάντα εκεί, καλωσορίζοντάς με όταν έδινα σημεία ζωής.  Είχα αρχίσει να νιώθω πολύ τρυφερά για κείνον. Ήταν ο δικός μου άνθρωπος, Κάποιες φορές αναρωτιόμουν πως θα ένιωθε αν μάθαινε πόσο γρήγορα χτυπάει η καρδιά μου στη σκέψη του, αν θα μπορούσε κι αυτό να το εξηγήσει με λογικά επιχειρήματα, αν φανταζόταν πόσο σημαντικός γίνεται για μένα. Ίσως να γελούσε με την καρδιά του, ίσως να μην μου έγραφε ποτέ ξανά.

Ήμουν ένας αρχάριος ακροβάτης που προσπαθεί να υπερπηδήσει το κενό από κόσμο σε κόσμο χωρίς δίχτυ προστασίας. Μετακόμισα μακριά από τον θείο ενώ την εκδοχή να επισκεφτώ τα πάτρια εδάφη, την είχα διαγράψει για τα καλά από τα σχέδιά μου. Ήμουν ήδη 28 κι ακόμα παρθένα. Τότε, γνώρισα κάποιον που μου άρεσε. Μετά από ένα μήνα κι αφού είχα δεχτεί με ευχαρίστηση τις εκδηλώσεις ενδιαφέροντος του, έφτασε η στιγμή της αλήθειας. Του μίλησα για την ανιδεότητά μου στο σεξ και του εξήγησα περιληπτικά πως ήταν η ζωή μου μέχρι πρόσφατα. Έπειτα του μίλησα για την αλλαγή στον τρόπο σκέψης και για την πορεία μου στην αθεΐα.

Έκπληκτος με την κατάσταση, προσφέρθηκε να μου δείξει τις ερωτικές απολαύσεις, όμως θα έπρεπε να ξανασκεφτώ και – καλύτερα– ν' αναθεωρήσω όλες αυτές τις σατανικές απόψεις που ενστερνίστηκα. Δεν προσπάθησα ν' αντικρούσω τα επιχειρήματά του ή να τον πείσω, το θεώρησα μάταιο. Δεν μπορούσα άλλωστε. Είμαι άνθρωπος που φοβάται τη φασαρία και προτίμησα να φύγω, με το πρόσχημα ότι δεν νιώθω ακόμα έτοιμη για σχέση. Τους επόμενους δύο μήνες άρχισε να με πολιορκεί πεισματικά και πολλές φορές άχαρα. Νομίζω πως γύρευε απεγνωσμένα να είναι ο «πρώτος». Ο θυμός του όμως για τη στάση μου απέναντι στα θέματα της πίστης και του Θεού, ήταν τροχοπέδη κι ο κύριος λόγος για να ξεφουσκώσει το όποιο συναίσθημα . Κι εγώ, μεταξύ άλλων, συνειδητοποιούσα πως δεν με γνώριζα πραγματικά. Τόσα χρόνια, συγκατοικούσα δυσαρμονικά με το σώμα μου. Δεν το άγγιζα, δεν τόλμησα να το εξερευνήσω ποτέ. Τα συναισθήματά μου ήταν τόσο άχρωμα γιατί δεν το αγαπούσα. Δέσμια κανόνων και παραβολών, φτωχή κι ανούσια ζωή. Δεν υπήρχε άνθρωπος που να μπορώ να παρουσιάσω τον εαυτό μου, με όλα τα προβλήματα και να με βοηθήσει κατανοώντας με.

Τότε ένας γοητευτικός, πράος και με κατανόηση άντρας, βρέθηκε στη ζωή μου. Ένιωθα υπέροχα δίπλα του και κατακτούσαμε τις ώρες, τις μέρες, μέσα από πολύχρωμες λέξεις και βαθυστόχαστα μηνύματα. Ήμουν ξετρελαμένη. Ο καιρός περνούσε, ένιωθα πως τον ερωτεύομαι και θέλω να προχωρήσω μαζί του. Μου φαινόταν μεγαλειώδες το ότι είχε καταφέρει να ελέγξει τις ορμές του. Πέρασαν τρεις μήνες όταν μου είπε πως είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά. Ήθελα να έρθω όσο πιο κοντά γίνεται, τίποτα να μην σταθεί εμπόδιο σ' αυτή τη γνωριμία κι όλα να πάνε καλά. Κάτι όμως δεν πήγαινε καλά. Έτσι, επέστρεψα στην ομάδα των άθεων για ν' αναρτήσω δημόσια τις απορίες μου, αναζητώντας ένα δείγμα της νοοτροπίας του για να σκεφτώ πως θα προχωρήσω.

Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, έχω σχέση με έναν άντρα που γνώρισα ενώ περνούσα μια δύσκολη κατάσταση στη ζωή μου. Από την αρχή, έδειξε να συμμερίζεται και να συμπάσχει με τους προβληματισμούς μου που δημιουργήθηκαν από τον οικογενειακό κύκλο επειδή δήλωσα άθεη. Τους πρώτους δύο μήνες δεν ανέφερε τίποτα για τις δικές του πεποιθήσεις μα πάντα ήταν παρηγορητικός έτσι ώστε να καταφέρνει να μου διώχνει τις ανασφάλειες και τις ψυχολογικές ενέδρες που είχα ν' αντιμετωπίσω. Ωστόσο όλα αυτά, εκτός από Τετάρτες και Κυριακές. Η περιέργεια νίκησε την διακριτικότητά μου κι αποφάσισα να τον ρωτήσω. Έτσι λοιπόν έμαθα πως είναι μάρτυρας του Ιεχωβά. Συμφώνησα να επισκεφτώ τον χώρο προσευχής του, αποσπώντας του την υπόσχεση πως δεν θα χρησιμοποιήσει ποτέ προσηλυτισμό για να με απορροφήσει και θα κρατήσει όλο αυτό μακριά από τη σχέση μας. Έχω παρευρεθεί ήδη τρεις φορές ενώ η έκπληξή μου ήταν ανεκδιήγητη όταν τον είδα στο βήμα να μιλάει! Με έχει συστήσει σε όλους και όλοι με αγκαλιάζουν με τρυφερότητα κι αγάπη. Στα ενδιάμεσα των ομιλιών, κοιτούν στα tablet και τραγουδούν όρθιοι ενώ στο τέλος κάθε συνεδρίας λένε προσευχή με σκυφτά κεφάλια. Στέκομαι όρθια χωρίς tablet, χωρίς να σκύβω το κεφάλι, χωρίς να τραγουδώ. Δεν μου έγινε ποτέ παρατήρηση. Νομίζετε απ' όσα γνωρίζετε ότι αυτή η σχέση θα καταφέρει να κρατήσει; Μπορεί ένας μάρτυρας του Ιεχωβά να συνυπάρξει με μια άθεη; Σας ευχαριστώ για οποιαδήποτε πληροφορία.

Ευχόμουν να πάρω απαντήσεις που θα με γεμίσουν αισιοδοξία. Ένα "γιατί όχι;" θα ήταν αρκετό για ν' ανοίξω την καρδιά μου και να περπατήσω σταθερά κι αποφασιστικά. Οι θρησκείες δεν χωρίζουν, δεν υπάρχει καμία τέτοια πρόθεση, όλες μιλούν γι' αγάπη, αγνή κι ανιδιοτελή. Αυτά ήθελα ν' ακούσω και να τον αγαπήσω με όλα μου τ' αποθέματα, με πάθος και να του χαρίσω όλα όσα μπορεί να δώσει μια γυναίκα ερωτευμένη.

Μα, οι πληροφορίες ήρθαν εντελώς διαφορετικές από τις προσδοκώμενες.

Τα θέματα πίστης διαχωρίζουν τους ανθρώπους και τις συμπεριφορές τους. Ο μέσος Έλληνας διατηρεί κατά βάση εθιμοτυπικά τις θρησκευτικές παραδόσεις, κατά μία έννοια, το να νηστεύει κάποιος μια μέρα το χρόνο γιατί έτσι έμαθε και να πηγαίνει στην εκκλησία σε βαφτίσια ή γάμο, δεν είναι μια στάση ζωής που θα μπορούσε να σε προβληματίσει. Η προσήλωση ωστόσο σε ένα αυστηρό δόγμα, υποδεικνύει πως τα θέματα πίστης κυριαρχούν στη ζωή του ανθρώπου αυτού, γεγονός που ίσως να πρέπει να σε προβληματίσει. Αφήνω προς το παρόν κατά μέρος το να φτάσει η σχέση σε πιο σοβαρό στάδιο, όπου εκεί πραγματικά το θέμα της αιμοδοσίας / αιμοληψίας είναι ένα πρωταρχικό θέμα ιδίως όταν πρόκειται για την υγεία την δική μας και των παιδιών μας. Το δίλημμα είναι αν θα πρέπει να φτάσεις την σχέση σου τόσο μακριά, όταν υπάρχουν αποτρεπτικές, δογματικές αντιθέσεις. Τι σου δίνει αυτή η σχέση; Γιατί επέλεξες αυτόν και όχι άλλον; Είναι σημαντικό ν' απαντήσεις στον εαυτό σου.

Τα περισσότερα δόγματα (ίσως και όλα) θεωρούν καθήκον το γάμο με ομόδοξους. Η διαφορά των μαρτύρων του Ιεχωβά είναι το πόσο σοβαρά παίρνουν αυτά που πιστεύουν.  Τι εννοώ; Η Καινή Διαθήκη (μην πάω στην Παλιά) έχει πολλές οδηγίες που οι περισσότεροι Χριστιανοί στη Δύση δεν εφαρμόζουν, είτε πολύ απλά επειδή δεν τις ξέρουν είτε επειδή επιλέγουν μόνο τα κομμάτια που τους φαίνονται νορμάλ. Επιπλέον, μπορούν να συνεχίζουν να αυτοπροσδιορίζονται ως Χριστιανοί ακόμα και αν δεν συμφωνούν με τα λόγια των ιδρυτών της Εκκλησίας τους. Όπως το είχε θέσει πολύ σωστά ένας θεολόγος, οι σημερινοί Χριστιανοί δεν ξέρουν τι πιστεύουν. Αντιθέτως, οι μάρτυρες του Ιεχωβά γνωρίζουν πολύ καλά τι πιστεύουν. Για αυτούς η θρησκεία δεν είναι ένα παραδοσιακό στοιχείο, αλλά το κέντρο της ύπαρξής τους. Σε αυτούς το επιχείρημα "αυτό γράφτηκε πριν 2 χιλιάδες χρόνια που οι συνθήκες ήταν διαφορετικές" δεν πιάνει. Πάμε λοιπόν στην Καινή Διαθήκη και το τι γράφει για τις σχέσεις των Χριστιανών με τους άλλους. Έχοντας διαβάσει 2 από τα 4 Ευαγγέλια, γνωρίζω ότι ένας Χριστιανός πρέπει να είναι πολύ καλός και βοηθητικός απέναντι σε Χριστιανούς και μη-Χριστιανούς, αρκεί οι τελευταίοι να μην έχουν επανειλημμένα απορρίψει τον Χριστό. Όσον αφορά λοιπόν την Εκκλησία του φίλου σου, θα παραμείνουν εξαιρετικά ευγενικοί απέναντί σου μέχρι να πειστούν ότι δεν «σώζεσαι». Δεν γνωρίζω πόσο μεγάλη υπομονή έχουν, οπότε μπορεί να περάσει πολύς καιρός μέχρι να γίνει αυτό. Στην τελική, το να πηγαίνεις στο χώρο τους αποτελεί για αυτούς μία ένδειξη ότι βρίσκεσαι στον «σωστό δρόμο». Όσον αφορά τον φίλο σου, υπάρχουν δύο πιθανότητες. Η μία είναι ότι είναι πράγματι διατεθειμένος να παραβεί τις αρχές του για εσένα και να μείνει μαζί σου ακόμα και αν η αλληλεπίδραση με το ποίμνιο δεν σου αλλάξει την άποψη. Σε αυτήν την περίπτωση, πολύ σύντομα θα πάψει και ο ίδιος να είναι μάρτυρας του Ιεχωβά. Η άλλη είναι ότι θα παραμείνει πιστός στις αρχές του και θα διακόψει ευγενικά τη σχέση σας αν/όταν διαπιστώσει ότι δεν πρόκειται να δεις το φως το αληθινό. Καθώς πιθανότατα έχει αισθήματα για εσένα, αυτό μπορεί να πάρει πολύ καιρό. Καλό είναι όμως να είμαστε προσγειωμένοι στην πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Σίγουρα έχεις ανάγκη από λόγια παρηγοριάς για αυτή την «επιλογή». Φαίνεται να ψάχνεις μέσα στις δεκάδες αρνητικές προτροπές όλης της ομάδας ένα μικρό φως ελπίδας ότι δε θα σε προδώσει, ότι θα σε αγαπήσει παραπάνω από ότι αγαπά την αίρεση του, ότι θα σε σεβαστεί και δε θα σε προσηλυτίσει, ούτε θα σε παρατήσει όταν θα βρει τοίχο, ή ότι θα τρέξει να δώσει μπουκάλια αίματος, όταν θα το χεις ανάγκη. Φαίνεται να χρειάζεσαι αυτή την ενδόμυχη ελπίδα. Ίσως ακόμα χειρότερα, φαίνεται να ελπίζεις ότι μπορεί και να αλλάξει, μπορεί και να ξυπνήσει και να γίνει ολόδικός σου... Τα δεδομένα που σου δίδονται όμως είναι διαφορετικά. Είναι πιστός αυστηρά, είναι και ομιλητής, ειδικός πιθανόν στη κατήχηση, ίσως να έχει και σημαίνουσα θέση, 100αδες πόρτες μπορεί να χει χτυπήσει για να προσηλυτίσει. Το ότι πήγες και στην εκκλησία καταδεικνύει την πρόθεση σου να σεβαστείς, να παραμερίσεις έστω και λίγο την κοσμοθεωρία σου για να γνωρίσεις ακόμα καλυτέρα αυτόν τον άνθρωπο από τον όποιο έχεις γοητευτεί. Πιθανόν αυτός να έχει προειδοποιήσει τους πάντες για σένα πριν πατήσεις το πόδι σου στην εκκλησία τους, ώστε να μην ξεκινήσουν άμεσα το τροπάρι τους, αλλά να δείξουν ζεστασιά, ανοχή και ευγένεια, ώσπου να τους εμπιστευτείς κι έπειτα να «πέσεις» πιο εύκολα. Ίσως ζει κι αυτός με αυτή την ελπίδα. Εφόσον όμως και οι δυο μείνετε σταθεροί στην κοσμοθεωρία σας, όταν θα γκρεμιστεί η υποθετική εικόνα που έχετε πλάσει ο ένας για τον άλλον, η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Μάλλον η ευγένεια και η ανεκτικότητα σε χαρακτηρίζει, χαρακτηριστικά δυστυχώς πολύ παρεξηγημένα και εκμεταλλεύσιμα.

Εύχομαι ειλικρινώς αίσια έκβαση.

Χρειάστηκαν δύο εβδομάδες ακόμα για να ξεκαθαρίσει το ομιχλώδες τοπίο και ήταν τόσο απογοητευτική η διαπίστωση πως ένα από τα κύρια συστατικά της θρησκείας είναι η καταπίεση των συναισθημάτων, των ενεργειών, της σκέψης και της ανθρώπινης θέλησης.

Υποσχέθηκα να ενημερώσω για την έκβαση του θέματος γι' αυτό κι επιστρέφω στην αρχική ανάρτηση. Δυστυχώς ή ευτυχώς η «ιστορία αγάπης» έλαβε τέλος αφού όπως καλά γράψατε, η θρησκεία είναι το κέντρο της ύπαρξής του. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες ο χρόνος που διέθετε για τη σχέση μας, μέρα με την μέρα περιοριζόταν στο ελάχιστο. Ένας μάρτυρας όπως μου ξεκαθάρισε, αφιερώνει όλη του την ύπαρξη στα του θεού του και στη διακήρυξη της αλήθειας. Έτσι λοιπόν ο «αγαπημένος» μου, επέλεξε να χτυπάει σε καθημερινή βάση ξένες πόρτες κι όχι να μοιράζεται τον ελεύθερο χρόνο του μαζί μου. Νομίζω πως θεωρεί ότι είναι σωτήρας ψυχών και διαπιστώνω πως έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Τις ελάχιστες φορές που βρεθήκαμε αυτό το διάστημα, μου μίλησε για την θεϊκή αρετή της υπομονής, ξεκινώντας από αρχαιοτάτων χρόνων, για τον Αβραάμ και πάει λέγοντας. Λες κι έχω δέκα ζωές μπροστά μου για να εκπληρώσω τις επιθυμίες και τους στόχους μου. Για να ζήσω μια ζωή που μου ανήκει. Μεταξύ άλλων πήρα και τις απαντήσεις που χρειαζόμουν. Περιμένει τον Αρμαγεδδών, που έχει ήδη ξεκινήσει. Όμως εγώ είμαι μόνο στα πρώτα μου βήματα μετά τον αποχαιρετισμό στην θρησκευτική πίστη κι αυτή η άποψη με γεμίζει το λιγότερο, θλίψη κι απαισιοδοξία. Δεν δέχεται μετάγγιση αίματος και όχι μόνο θα παντρευτεί ομόδοξη αλλά δεν επιτρέπεται να κάνει (έστω) παρέα με μη Ιεχωβάδες (τουλάχιστον όχι για πολύ καιρό). Δεν χρειάζονται περισσότερα για να τραβήξει ο καθένας τον δρόμο του.

Ήμουν πληγωμένη. Η αγάπη είχε γυρίσει την πλάτη της επιλέγοντας τις φανταστικές εμμονές της κι εγώ είχα ξοδέψει τη ζωή μου προσπαθώντας να ερμηνεύσω ασυναρτησίες. Τον τελευταίο καιρό η σκέψη του θανάτου είχε επιστρέψει. Δεν έβρισκα νόημα πουθενά, δεν άντεχα τον εαυτό μου, ήμουν ανάξια κι είχα πάλι ενοχές για ψέματα που κατάπια αμάσητα κι έγινε αυτό το έκτρωμα που είμαι εγώ. Ένιωθα αφόρητο πόνο σε όλο μου το σώμα και μια καλή λύση, σκέφτηκα, είναι ένα ψυχοθεραπευτικό φάρμακο που μειώνει τις αναστολές.  Ήταν εύκολο να βρω χάπια (έκσταση) για ένα πρόσκαιρο ανέβασμα. Ένα «κουμπί» με την παραίσθηση της αγάπης για όλο τον κόσμο. Είχα σταματήσει να γράφω λεπτομέρειες της ζωής μου στον παλιό, έμπιστο φίλο μου. Δεν ήθελα να τον απογοητεύσω με την κατάντια μου. Ίσως και να μετάνιωνε για τον καιρό που ξόδεψε μαζί μου. Μπορεί να στεναχωριόταν και δεν ήθελα να γίνω η αιτία σ' αυτό. Κατά βάθος αντιλαμβανόμουν ότι ζω έναν άκαρπο έρωτα χωρίς αντίκρισμα. Με μια σκιά. Απερίγραπτη μέσα στο χώρο και ουσιαστική μέσα στο χρόνο.

Εκείνος κι εκείνες, ήταν τρεις καινούργιοι φίλοι που ήρθαν να προστεθούν στις επαφές του ψηφιακού μου κόσμου. Ένας νέος άντρας που είχε παρακολουθήσει όλο αυτό το διάστημα την μεταμόρφωση του «εγώ» μου. Αισθανόμουν πως με φλερτάρει όταν θέλησε ν' αποσυνδέσει την γνωριμία από τα καλώδια. Δεν ήμουν ποτέ θαρραλέα για να συμφωνήσω και νομίζω πως κατά βάθος το γνώριζε από την αρχή της συνομιλίας μας. Ήταν όμως ένα γερό ενισχυτικό της αυτοπεποίθησής μου. Ακόμα, δύο αξιαγάπητες γυναίκες, η κάθε μια με τον χαρακτήρα της. Με τα κορίτσια, μιλήσαμε μέσα από στίχους, νότες και ποιήματα. Ήταν θεαματική η ευστοχία των επιλογών. Όλα μιλούσαν με τον τρόπο τους για τη ζωή μου, για τον συναισθηματικό μου κόσμο, για τους λόγους των βαθύτερων επιλογών μου.  Για ό,τι βαθιά στην καρδιά μου αγαπώ. Εκπληκτική σύμπτωση για καινούργιες γνωριμίες! Τα βράδια που πέρασα συντροφιά με τις διαδικτυακές μου φίλες ήταν σαν εσωτερική κάθαρση, σαν εξαγνισμός συναισθημάτων και θεραπεία νοσηρής ψυχολογικής κατάστασης. Όμως πως να γνωρίζεις πότε θα συμβούν τυχαία γεγονότα. Απαίδευτος κι απροετοίμαστος άνθρωπος, είναι πολύ εύκολο να κολλήσεις στις λάσπες.  Όταν πέθανε η αγαπημένη μου Αλίν, η σκυλίτσα που ζούσε μαζί μου χρόνια, ήμουν απαρηγόρητη. Τα πιο κοντινά χαμόγελα, οι πιο προσιτές καρδιές, είναι χαραγμένες πάνω σε χάπια που ο συνδυασμός τους με αλκοόλ, χειροτερεύει την κατάσταση. Όμως δείχνει πολύ δελεαστικό για κάποιον που δεν σκοπεύει να ζήσει για πολύ. Δεν άργησα να βρεθώ σε απελπιστική κατάσταση και να νοσηλευτώ στο νοσοκομείο. Υποσχέθηκα στον εαυτό μου, αυτό να μην το ξανακάνω ποτέ.

Προχωρώντας στο χρόνο, κερδίζοντας και χάνοντας μάχες, κατανοώ πως δεν είναι αυτονόητη η διαχείριση των ψυχολογικών τραυμάτων που συσσωρεύονται από την (δήθεν) ηθική της θρησκείας. Κάποια τα υπερπηδούμε με μια καλά ισορροπημένη χορευτική φιγούρα και τα υπερνικούμε. Άλλα καραδοκούν να κατασπαράξουν κάθε πρωτοβουλία, σε κάθε αναποδιά. Είναι σαν βιασμός, καταπάτηση δικαιωμάτων, υποβίβαση, εξευτελισμός, αδικία και χαζομάρα. Είναι κρίμα. Ζω ακόμα σαν να είμαι καλά κουρδισμένη περιμένοντας το έλεος από τον ανύπαρκτο θεό. Το ξέρω πως δεν υπάρχει. Έτσι έχω μάθει, όμως έτσι έμαθαν γενιές και γενιές πίσω από εμένα. Άβουλοι προσκυνητές με μόνη χρήση την προσφορά της προσευχής μας και της οικονομικής μας ενίσχυσης.  Οι δράκοι που κουβαλώ άθελά μου τόσα χρόνια, ξυπνούν και θεριεύουν, ξερνούν πύρινη λάβα που καψαλίζει το μυαλό που ψάχνει για έξοδο. Ποτέ δεν έγινε σαφές αν η έξοδος υπάρχει ή είναι μια ουτοπία. Ακόμα προσπαθώ. Και κάπως, τώρα τελευταία, έχω καταλάβει πως δεν αξίζει να εγκαταλείψω. Ακόμα κι αν ίσως, περιστρέφοντας το βλέμμα μου, αντικρίζω χαλάσματα και φαντάσματα του παρελθόντος.

Έφτασα 29 για να κάνω πρώτη φορά έρωτα και να νιώσω το αυτονόητο. Γυναίκα! Από τότε έχει αλλάξει ο τρόπος που περπατώ, ο τρόπος που σκέφτομαι κι αντιλαμβάνομαι, ο τρόπος που επικοινωνώ. Θέλησα να μιλήσω για όσα έζησα κι όσα ένιωσα επειδή μπορεί να είναι κι άλλοι σαν εμένα που η πίστη σε φανταστικούς φίλους έκλεψε τη ζωή τους. Είμαι ένας άνθρωπος που ζει ανάμεσά σας, περνάει απαρατήρητος και είναι ακόμα φοβισμένος σαν λαγός. Για την εξιστόρηση των γεγονότων  έχω ακόμα ένα κίνητρο. Την αγάπη που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και δεν χρειάζεται θεούς. Δίνει στον έρωτα άλλη γεύση και κάνει τη σκέψη να καρποφορεί. Ο διαδικτυακός μου φίλος, εκείνος που ένιωθα τόσο οικεία και καλά μαζί του, που μοιράστηκα όλο αυτόν τον καιρό τα κακώς κείμενα της ζωής μου, που ένιωσα τόσο τρυφερά κι ίσως ερωτευμένη, οι φίλες μου και ο γοητευμένος νεαρός, ήταν όλα ένα πρόσωπο. Μια εύστροφη και καλλιεργημένη γυναίκα. Ένας άνθρωπος που πραγματικά ήθελε να βοηθήσει.

Αν είσαι καλός για να πας στο Παράδεισο αυτό λέγεται αντάλλαγμα, όχι καλοσύνη.

Αφιερωμένο στον Υπνοβάτη Άνθρωπο

---

(*) Απαντήσεις από συνομιλητές στο Internet, όταν έθεσα το ερώτημα, γιατί αθεΐα;

Το σύνδρομο της αγέλης είναι μια λογική πλάνη όπου επιχειρείται να αποδειχθεί το αληθινό ενός ισχυρισμού στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι το αποδέχονται ήδη ως αληθινό. Αυτού του είδους η πλάνη είναι επίσης γνωστή ως «προσφυγή στις μάζες», «προσφυγή στην πλειοψηφία», «προσφυγή στην ομοφωνία» και στα λατινικά «argumentum ad populum» (επιχείρημα εκ του πλήθους). Ο μηχανισμός πίσω της είναι παρόμοιος με τον μηχανισμό της «προσφυγής στην αυθεντία». Είναι επίσης η βάση μιας σειράς κοινωνικών φαινομένων όπως η διασπορά διαφόρων θρησκευτικών πεποιθήσεων, πολιτικών ή οικονομικών θέσεων. Στην Αμερική βρίσκεται πίσω από το «φαινόμενο της αγέλης» (αγγλικά: bandwagon effect) και στην Κίνα είναι η βάση της παροιμίας «τρεις άνθρωποι φτιάχνουν μια τίγρη» (αγγλικά: three men make a tiger). Η απλή ερώτηση που πρέπει να κάνει κανείς στον εαυτό του είναι: όσοι αποδέχονται την πλάνη ως αληθινή είναι ειδικοί επί του θέματος; Έχουν κάνει κάποια αναζήτηση με επιστημονικά κριτήρια και έχουν βγάλει κάποια συμπεράσματα τα οποία εμείς μπορούμε να εξετάσουμε; Ξέρουμε όλοι, ότι όσοι αποδέχονται την θρησκεία το κάνουν επειδή από μωρά έχουν προσηλυτιστεί σε αυτήν, ενώ τους προσδίδει και την αίσθηση ότι ανήκουν σε συγκεκριμένη ομάδα, οπότε δεν υπάρχει λόγος να τους προσδίδουμε κύρος επειδή απλώς αριθμητικά φαίνονται πολλοί. Αν υπάρχει Θεός γιατί περιμένει χιλιετίες να κάνει την εμφάνιση του, γιατί υπάρχουν τρία ιερά βιβλία που μιλούν για τον ίδιο Θεό αλλά με διαφορετικά γεγονότα γύρω από Αυτόν, γιατί δεν υπάρχει ούτε μια τόσο δα ένδειξη της ύπαρξης του; Μεγάλη ευθύνη φέρει η ομαδική κατήχηση και η πλύση εγκεφάλου από την βρεφική ηλικία. Απενεργοποιείται και

καταστέλλεται η κριτική σκέψη, έτσι ώστε, ελάχιστοι/ες να καταφέρνουν να απομάθουν τις ασυναρτησίες σε μεγαλύτερη ηλικία. Και δεν περιλαμβάνονται μόνο οι θρησκευτικές ανοησίες, το ίδιο ισχύει και για τις ψευδοεπιστήμες, τις πολιτικοοικονομικές πεποιθήσεις, τα δόγματα. Η κατασκευή μας σαν είδος είναι να εμπιστευόμαστε τους γονείς μας και τους γεροντότερους της φυλής στην οποία γεννηθήκαμε. Αν ο γεροντότερος της φυλής πει στα παιδιά, το βλέπετε αυτό το πράγμα που σέρνεται; Λέγεται φίδι κι αν σας δαγκώσει θα πεθάνετε, όποιο δεν ακούσει θα πεθάνει. Τα άλλα παιδιά καταλαβαίνουν ότι ξέρει πολλά πράγματα και πρέπει να τον ακούνε. Αν ο ίδιος τους πει ότι την Πανσέληνο πρέπει να σφάξουν μια κατσίκα, αλλιώς δεν θα έρθουν οι βροχές, πάλι θα τον πιστέψουν (παράδειγμα από τον Ντώκινς). Στη συνέχεια, υπάρχει ένα μηχανισμός αυτοτύφλωσης του εγκεφάλου που εμποδίζει τη λογική επεξεργασία γεγονότων που αντιβαίνουν στην οποιαδήποτε βαθειά ριζωμένη πίστη του ατόμου. Λέγεται γνωστική ασυμφωνία. Και η αυταπάτη μεταδίδεται από τη μάνα στα παιδιά της, γενιά με τη γενιά.  Όταν σου εμφυτεύεται μια ιδέα από μικρή ηλικία είναι αρκετά δύσκολο να την διώξεις, ειδικά αν μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας δεν μπορεί να το κάνει. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και η έλλειψη εκπαίδευσης στις προηγούμενες γενιές γι' αυτό και βλέπουμε μείωση στα ποσοστά θρήσκων με τον καιρό. Από τη γέννησή του ακόμα ο άνθρωπος δέχεται καταιγισμό πληροφοριών για την ύπαρξη ενός ή και περισσοτέρων Θεών κι όταν περάσει όλα τα χρόνια ως την ενηλικίωσή του μαθαίνοντας πως πρέπει ν' αποδεχθεί την ύπαρξη αυτή αξιωματικά και πως οποιαδήποτε έρευνα περί του αντιθέτου είναι αμαρτία που θα τον οδηγήσει στα καζάνια της κόλασης, είναι λογικό να καμφθούν όλες του οι αντιστάσεις. Η Εκκλησία βασίζεται στις ενοχές που σου γεννά η θρησκεία. Όταν πιστεύεις μόνη σου ότι είσαι ο Ναπολέων, είναι τρελό και όλοι σε κοροϊδεύουν. Αν όμως βρεις άλλα χίλια άτομα που σε πιστεύουν, είσαι ευτυχισμένη. Η «προσωπική ευτυχία στην ομαδική παράκρουση» όμως δεν είναι επιστημονικό στοιχείο. Είναι απλά η «φιλοσοφία του όχλου». Είναι πολύ εύκολο να συμμορφωθείς με μια ομάδα και να παραδέχεσαι πως βλέπεις ακόμα και πράγματα που δεν υπάρχουν επειδή φοβάσαι την αντιπαράθεση με την ομάδα σου. Το πείραμα συμμόρφωσης που καταγράφηκε και υπάρχει στο διαδίκτυο, είναι ένα από τα πολλά βίντεο που στηρίζει τον ισχυρισμό. Ο χριστιανισμός, απέκτησε δύναμη μέσα από τα λαϊκά στρώματα. Στους αδύναμους φτωχούς, τους δούλους, ένας άντρας και οι μαθητές του αργότερα, έταζε μια καλύτερη τύχη στους ουρανούς. Αυτοί που δεν είχαν πρόσβαση στον πλούτο, οι αδικημένοι, θα είχαν πρόσβαση στα πάντα μετά θάνατον. Η ιδέα ρίζωσε, δυνάμωσε. Και μέσα στους αιώνες, οι λιγότερο τυχεροί διατήρησαν αυτή την προσδοκία. Ένας από τους μεγαλύτερους κοινωνιολόγους και ψυχολόγους ο Gustave Le Bon το είπε περιεκτικά  «Οι μάζες δε διψούν για αλήθεια. Όποιος μπορεί να τις προμηθεύσει με ψευδαισθήσεις, γίνεται εύκολα ο κυρίαρχος τους, όποιος προσπαθήσει να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις τους, γίνεται εύκολα θύμα τους». Οι θρησκείες πουλάνε φτηνά την ενοχή, για να εισπράξουν ακριβά την λύτρωση. Δεν χρειάζεται η θρησκεία για να δώσεις αγάπη, σεβασμό, συμπόνια κλπ. Χρειάζεται μόνο παιδεία. Όταν παραδοσιακά μεταφέρεται από γενιά σε γενιά ως πατρικό και πατερικό δόγμα που κανείς δε τολμά να αμφισβητήσει, γιατί να μη διαρκέσει σε βάθος χρόνου;

Αν εξαιρέσουμε την βίαιη επιβολή της θρησκείας, μαζικά, τους πρώτους αιώνες και μεμονωμένα για παραδειγματισμό αργότερα, αυτό που εξασφαλίζει, ακόμη και σήμερα, την διατήρηση της κυριαρχίας της, ονομάζεται πλύση εγκεφάλου, ξεκινάει από τη βρεφική ηλικία και συνεχίζεται για όλη τη ζωή του πιστού, μέσα από τις κοινωνικές επιρροές που δέχεται, προσευχή κάθε μέρα στα σχολεία και στα σπίτια, εορτές (σχεδόν όλες θρησκευτικές και οι ελάχιστες εθνικές έχουν καπελωθεί με μια θρησκευτική που γιορτάζεται παράλληλα), γάμοι, κηδείες, βαπτίσεις, μεταλήψεις, εκκλησιαστικές λειτουργίες κλπ. Η εγκεφαλική πλύση, λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο, όλες οι επιρροές που δέχεται διαρκώς και για όλη του τη ζωή ο άνθρωπος, συνηγορούν στο να διαμορφώσει ασυνείδητα μια άποψη παγιωμένη και στη συνέχει να μπαίνει μόνος του σε μια κατάσταση δογματικής επανάληψης . Έτσι, όταν παρουσιαστούν ισχυρά επιχειρήματα για την αμφισβήτηση της βεβαιωμένης του πίστης, ακόμη και αν αναγνωρίσει τη λογικότητα των επιχειρημάτων, εν τούτοις, συναισθηματικά δεν μπορεί να απορρίψει το οικοδόμημα μιας ζωής καθώς νιώθει αδύναμος να επιβιώσει μετά από μια τέτοια προσωπική συντριβή και να ξεκινήσει από το μηδέν, αντίθετα, μπαίνει στη διαδικασία να υποστηρίξει με κάθε τρόπο αυτό που αδυνατεί να απορρίψει. Όσο πιο έντονα εισέρχεται σε τέτοιες αντιπαραθέσεις (μέσα από τις οποίες πολλές φορές δέχεται προσβολές και αισθάνεται εκτεθειμένος) τόσο πολύ οχυρώνεται πίσω από την θέση του.

Η θρησκεία δημιουργήθηκε για να δώσει απαντήσεις σε υπαρκτές και σοβαρές απορίες του ανθρώπου: Να εξηγήσει τον κόσμο γύρω του, να βρει κάπου να ακουμπήσει, τον φόβο του για τον θάνατο. Οι πρώτες θρησκείες θεοποίησαν τον Ήλιο. Όσο περνούσε ο καιρός και ο άνθρωπος κατάφερνε να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματά του, τόσο εξελισσόταν μαζί του και η θρησκεία και σταμάτησε να θεοποιεί φυσικά φαινόμενα και πέρασε σε πιο ασαφείς έννοιες και εικόνες. Σε αυτή την ανάγκη βρήκαν πρόσφορο έδαφος διάφοροι επιτήδειοι, ορίζοντας τους εαυτούς τους ως εκπροσώπους και μοναδικούς ερμηνευτές του θεού και του θελήματός του. Και έτσι η απλή, βιολογική ανάγκη του ανθρώπου για απαντήσεις, έγινε ταυτόχρονα και η ανάγκη επιβίωσης κάποιου άλλου. Και έτσι, για κάθε λογική εξήγηση που έβρισκε ο άνθρωπος, ερχόταν ο ιερέας και πρόσθετε μια υπερφυσική παράμετρο. Για να μην τον αφήσει να απομακρυνθεί.

Η ανάγκη αυτή είναι αποτυπωμένη στο DNA μας και δεν θα αλλάξει εύκολα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μερικοί άθεοι που, ενώ κατάφεραν να «ξεφύγουν» από την θρησκεία, συνεχίζουν να πιστεύουν σε υπερφυσικά αναπόδεικτα δογματικά κινήματα, όπως τα ζώδια, οι αστρικές προβολές, η ομοιοπαθητική, ότι έρχονται εξωγήινοι και μας εξετάζουν κρυφά. Για κάποιον που είναι σκεπτικιστής και έχει μάθει πια να εξετάζει από όλες τις πλευρές μία άποψη, φαίνεται το ίδιο αστείο το να πιστεύεις στις απαγωγές εξωγήινων όσο και το να πιστεύεις σε έναν θεό.

Όσοι ισχυρίζεστε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων πιστεύει είτε επειδή μας γίνεται πλύση εγκεφάλου από την παιδική ηλικία, είτε γιατί οι κοινωνίες μας είναι οργανωμένες έτσι ώστε να εξυπηρετούν την εκμετάλλευση της πλειοψηφίας από μια μειοψηφία, είτε γιατί η πλειοψηφία του κόσμου δεν διαθέτει τις δικές σας νοητικές ικανότητες για να αποτινάξει αυτό που θεωρείτε ομαδική παράκρουση, είτε γιατί η θρησκεία επιβάλλεται βίαια, νομίζω ότι κάνετε λάθος. Απλά κάνετε αδικαιολόγητη γενίκευση της προσωπικής σας εμπειρίας, σε αυτό που αντιλαμβάνεστε ότι συμβαίνει σήμερα. Ο κόσμος όμως και τα παραμύθια με τα οποία μεγάλωσε ανατρέπει (δεν γνωρίζω πολλούς ενήλικες να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη), και την εκμετάλλευση προσπαθεί να αποτινάξει, και το ίδιο έξυπνος με εσάς είναι, και την βίαιη επιβολή αντιπαλεύει.

Άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε πάλι όχι. Στα πάνω από τις 4.000 χρόνια καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας, και στον βαθμό που μπορούμε να γνωρίζουμε από τις ανασκαφές για την προϊστορία, έχουν έλθει τα πάνω-κάτω. Κοινωνικές δομές κατέρρευσαν, οικονομικά συστήματα άλλαξαν, κοσμοθεωρίες αντικαταστάθηκαν, η γνώση πλέον είναι σχετικά προσβάσιμη (τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες), και η βίαιη επιβολή της θρησκείας τείνει να γίνει παρελθόν. Το μόνο που δεν ανατρέπεται είναι η θρησκευτική πίστη. Μάλιστα συμβαίνει το αντίθετο. Σε κοινωνίες (όπως π.χ. στις χώρες του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού) που οι θρησκείες κυνηγήθηκαν, μόλις κατέρρευσε το σύστημα που τις κυνήγησε αυτές άνθισαν ξανά. Επιπλέον η πίστη σε θεούς, είναι πανανθρώπινο χαρακτηριστικό. Πιστεύετε ότι σε όλο τον κόσμο, και σε όλη την ιστορική διαδρομή του ανθρώπου υπήρξαν πανομοιότυπες συνθήκες που δικαιολογούν την επιβολή της; Μην ψάχνετε να βρείτε τα αίτια έξω από τον άνθρωπο, αλλά μέσα στον άνθρωπο. Ο λόγος που η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων πιστεύει, είναι γιατί είναι γενετικά προγραμματισμένοι για αυτό. Και εσείς μην θεωρείτε ότι καταφέρατε κάτι σπουδαίο που απαλλαχτήκατε από την πίστη σε θεούς. Το πιθανότερο είναι να είσαστε επίσης γενετικά προγραμματισμένοι γι' αυτό. Με λίγα λόγια όποιος επιθυμεί και έχει ανάγκη κάποιο θεό, θα τον βρει. Είτε με την μορφή της θρησκευτικής πίστης, είτε με την μορφή της πολιτικής ιδεοληψίας, είτε με την μορφή της διατροφικής εμμονής, είτε σε συστήματα εναλλακτικών θεραπειών, είτε οπουδήποτε αλλού τον βολεύει. Τρανή απόδειξη; Είναι πιο εύκολο για κάποιον να αποχωριστεί την πίστη σε θεούς, παρά την θρησκευτική πρακτική. Πρακτική που την αναπαράγει είτε σαν οπαδός πολιτικής ιδεολογίας, είτε σαν οπαδός ποδοσφαιρικής ομάδας, είτε σαν οπαδός της οποιασδήποτε ομάδας έχει την ανάγκη να ενταχθεί.

Αν λοιπόν σκεφτούμε λογικά, υπάρχουν τρεις και μόνο επιλογές.

1. Όλες οι θρησκείες λένε αλήθεια

2. Μία μόνο λέει αλήθεια.

3. Καμία δεν λέει την αλήθεια.

Η πρώτη επιλογή αποκλείεται, η δεύτερη είναι πολύ χλωμή επειδή δεν υπάρχουν πειστικά κριτήρια για την ορθότητα. Η πιο πιθανή είναι η τρίτη, όλες είναι προϊόντα φαντασίας όπως οι μονόκεροι, τα φτερωτά άλογα, οι καλικάντζαροι και τα ξωτικά.