12 March 2015

H ομιλία του Σπύρου Λυκούδη στη Βουλή για τις γερμανικές αποζημιώσεις

10 Μαρτίου 2015

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Θα ήθελα εξ αρχής να υπογραμμίσω ότι η πρόταση για την επανασύσταση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής σχετικά με την διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων και την αποπληρωμή του κατοχικού δανείου, βρίσκει το ΠΟΤΑΜΙ απολύτως σύμφωνο.Πρόκειται για σοβαρά αλλά και σύνθετα εθνικά θέματα με τα οποία ασχολήθηκε Διακομματική Επιτροπή στην προηγούμενη Βουλή.

Δεν γνωρίζω το περιεχόμενο του έργου που επιτέλεσε. Υποθέτω ότι η νέα Διακομματική Επιτροπή θα το λάβει υπόψη της, θα το συνεχίσει και θα το συμπληρώσει ούτως ώστε να είναι σε θέση να υποβάλει το πόρισμά της εντός της προθεσμίας που τίθεται, δηλαδή της 15ης Ιουλίου του τρέχοντος έτους. Διότι εάν δεν επρόκειτο περί αυτού, ήτοι για την ολοκλήρωση του έργου της προηγούμενης Διακομματικής Επιτροπής, δεν θα είχε και νόημα η επανασύστασή της στην παρούσα Βουλή.

Θα πρέπει η νέα επιτροπή να συμπληρώσει το έργο της και με νέα στοιχεία τα οποία ενδεχομένως θα προκύψουν και να καταλήξουμε σε ένα ομόφωνο Πόρισμα το οποίο θα εγκριθεί και πάλι ομόφωνα από τη Βουλή ούτως ώστε να αποτελεί και την εθνική, ενωτική θέση της χώρας. Ορισμένες παρατηρήσεις ως προς αυτό το θέμα, το οποίο έχει τεθεί με πλήρη συναίσθηση της εθνικής ευθύνης όλων μας, νομίζω ότι είναι απολύτως αναγκαίες.

Πρώτον, σε καμιά περίπτωση το έργο της Διακομματικής δεν πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο κομματικών αντιπαραθέσεων. Πρόκειται για εθνικό θέμα.

Δεύτερον, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να υπάρχουν διαρροές που να τροφοδοτούν εικασίες και άλλα συναφή. Εννοώ ότι το θέμα δεν προσφέρεται για εσωτερική κατανάλωση, αν πράγματι εννοούμε ότι πρέπει να διεκδικήσουμε τα όσα μας επιτρέπει το διεθνές δίκαιο, για τις αποζημιώσεις, τις επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο.

Τρίτον, για κανένα λόγο η Βουλή δεν μπορεί να μετατραπεί σε βήμα ή φορέα των νόμιμων αξιώσεών μας. Υπάρχουν γι αυτό τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας. Δεν μπορούμε να τα υποκαταστήσουμε. Σημειώνω επ’ αυτού την πρόσφατη απάντηση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών κ. Δημήτρη Μάρδα με ημερομηνία 3/3/2015 σε σχετική Ερώτηση του συναδέλφου Δημήτρη Κυριαζίδη, όπου υπογραμμίζεται ότι σε πολιτικό επίπεδο αρμόδιο είναι το Υπουργείο Εξωτερικών.

Εδώ σημειώνω ότι χθες, ως πληροφορούμαι, έγινε επ’ αυτού του θέματος σύσκεψη στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Δεν γνωρίζω την κατάληξη. Υποθέτω όμως πως όλοι συμφωνούμε πως το ζήτημα είναι της αρμοδιότητας του Υπουργείου Εξωτερικών.

Διερωτώμαι αν η Διακομματική θα λάβει γνώση της Έκθεσης της Ειδικής Επιτροπής η οποία είχε παραδοθεί από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών της προηγούμενης κυβέρνησης κ. Σταϊκούρα στις 8 Ιανουαρίου 2015 και η οποία χαρακτηρίζεται από τον κ. Μάρδα ως «απόρρητη».

Θα λάβει γνώση η Διακομματική τόσο αυτής όσο και άλλων ίσως απορρήτων Εκθέσεων ώστε να έχει ολοκληρωμένη την εικόνα του θέματος; Θα λάβει γνώση μιας άλλης απόρρητης Έκθεσης, Πορίσματος 80 σελίδων, που παρέδωσε στις 8 Μαρτίου 2015 μια άλλη Επιτροπή υπό τον κ. Παναγιώτη Καρακούση σχετικά με τις γερμανικές αποζημιώσεις, μετά από έρευνα και επεξεργασία των ιστορικών Αρχείων; Θα έχουμε τη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους; Θα τηρηθεί το απόρρητο των συνεδριάσεών της επιτροπής μέχρι την ολοκλήρωση του έργου της; Θα υποστήριζα εμφατικά ότι πρέπει να τηρηθεί.

Τέταρτον, σημειώνω τις δηλώσεις του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις Νίκου Χουντή στις 9 Μαρτίου 2015, μετά τη συνάντησή του με τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας υπεύθυνο για τα ευρωπαϊκά θέματα κ. Μίκαελ Ροθ, στον οποίο και έθεσε το ζήτημα του κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων. Μολονότι δεν μας διαφώτισε για την απάντηση του Γερμανού ομολόγου του υπογράμμισε ωστόσο ότι «η Γερμανία και η Ελλάδα παραμένουν φίλοι και συνεργάτες μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο κι ότι υπάρχουν εκκρεμότητες, όπως το θέμα του κατοχικού δανείου και των γερμανικών αποζημιώσεων, οι οποίες πιστεύουμε ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν» Επισημαίνω τις δηλώσεις αυτές για να υπογραμμίσω ότι αποτελεί και δική μας ευθύνη να μην ρίχνουμε λάδι στη φωτιά του υστερικού εθνικισμού αλλά να προσεγγίσουμε τα σύνθετα αυτά προβλήματα με πνεύμα που να αρμόζει στις σχέσεις μεταξύ συνεργατών μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Γνωρίζουμε όλοι τα δεινά που υπέστη η χώρα μας στη διάρκεια της Κατοχής από τις δυνάμεις του γερμανικού ναζισμού, της φασιστικής Ιταλίας και Βουλγαρίας. Τα γνωρίζουν όλοι και στην Ευρώπη και στην Αμερική και στον υπόλοιπο κόσμο. Έχουν περάσει από τότε 70 χρόνια. Ας θέσουμε σήμερα με σοβαρό τρόπο τις αξιώσεις μας, πράγμα που για διάφορους λόγους αμέλησαν να πράξουν προηγούμενες κυβερνήσεις, μολονότι υπήρξαν διαβήματα και ρηματικές διακοινώσεις, όπως αυτή στις 14-11-1995, που έχει ιδιαίτερη έννομη σημασία.

Έχει ήδη συγκεντρωθεί τεράστιος όγκος υλικού. Η νέα Διακομματική θα πρέπει να το αξιοποιήσει επαρκώς. Διότι, εξ όσων γνωρίζω, τα θέματα οι αποζημιώσεις, το κατοχικό δάνειο και η τύχη των πολιτιστικών μας θησαυρών έχουν καθένα την ιδιαιτερότητά τους και χρειάζεται μεγάλη προσοχή εκ μέρους μας ώστε να μην προκαταλάβουμε τις δέουσες κινήσεις που θα κατοχυρώνουν το εθνικό μας συμφέρον.

Μέχρι στιγμής, γνωρίζουμε όλοι μας, ότι η στάση της γερμανικής πλευράς είναι αρνητική. Πρόσφατα, στις 9/2/2015, ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας και αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος κ. Ζίγκμαρ Γκάμπριελ δήλωσε ότι στο θέμα των αποζημιώσεων «η πιθανότητα είναι μηδενική», προβάλλοντας τα δικά του νομικά επιχειρήματα.

Έχω, όμως, υπόψη μου και σειρά προβληματισμών ως προς τα νομικά θέματα από δικούς μας νομομαθείς, όπως επί παραδείγματι του κ. Ιωάννου Παπανικολάου, επίτιμου Αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου, ο οποίος σε ένα Σημείωμά του τον Απρίλιου του 2014 που φέρει τον τίτλο «»Θεμελίωση των νομίμων αξιώσεων της Ελλάδος κατά της Γερμανίας από το κατοχικό δάνειο, κατά το εθνικό μας δίκαιο», αναπτύσσει σειρά σοβαρών νομικών επιχειρημάτων. Υπάρχουν επίσης σειρά δημοσιευμάτων σχετικά με τον υπολογισμό του ύψους των αξιώσεών μας. Καλό είναι να γνωρίσουμε τις πηγές τους και την αξιοπιστία τους.

Είναι επίσης φανερό ότι το θέμα της εξαφάνισης των πολιτιστικών μας θησαυρών έχει κι αυτό τις δικές του σημαντικές πτυχές. Μεταξύ άλλων, είναι γνωστό ότι πολλά αρχαία αντικείμενα αγνοούνται παρά τις προσπάθειες της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του πρώην Υπουργείου Πολιτισμού. Σύμφωνα επίσης με ορισμένα δημοσιεύματα κρατικά Μουσεία της Γερμανίας εκδήλωσαν την ετοιμότητά τους να μας επιστρέψουν αρχαία που μεταφέρθηκαν εκεί κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής.

Κι ακόμα, από την καταγραφή του 1947 του Υπουργείου παιδείας προκύπτουν καταστροφές και απώλειες από Μουσεία ή αρχαιολογικούς χώρους τις περιόδους της Ιταλικής και Βουλγαρικής κατοχής. Τα έχουμε διεκδικήσει ή πρόκειται να τα διεκδικήσουμε και από αυτές τις χώρες;

Με όλα τα ανωτέρω θέλω να επισημάνω πιθανές δυσκολίες που ενδεχομένως θα παρουσιαστούν στην πορεία για την ολοκλήρωση του έργου της Διακομματικής Επιτροπής.

Στην εκκίνηση της νέας Διακομματικής δεν απομένει παρά να εκφράσω, εκ μέρους της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ποταμιού, την ευχή μου για ταχεία περάτωση του έργου της ούτως ώστε τα αρμόδια πολιτικά όργανα της Πολιτείας να σταθμίσουν το εθνικό μας συμφέρον και να προχωρήσουν στις αναγκαίες εκείνες ενέργειες που θα διασφαλίσουν την επιδίωξή του με επιτυχία, σε κλίμα εθνικής συναίνεσης.

Ευχαριστώ.